ΙΣΡΑΗΛ: Από τον «ψυχρό υπολογισμό» σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις

■ Το μόνο που έλειπε απ΄ την πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής ήταν ένας τυχοδιωκτισμός του Τελ Αβίβ που Θα συσπείρωνε όλες τις περιφερειακές δυνάμεις, από την Αίγυπτο και την Τουρκία μέχρι το Ιράν, εναντίον του Ισραήλ Κι όμως αυτό ακριβώς έγινε... 

■ Η επιχείρηση «Αμυντικός Πυλώνας» στη Γάζα κινδυνεύει να γίνει μπούμερανγκ για το Ισραήλ, καθώς κατάφερε να ενώσει σε κοινό μέτωπο απέναντι του τους Άραβες και όλες τις περιφερειακές δυνάμεις.

■ Στο δυτικό Τύπο διατυπώνεται η εικασία ότι ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου ήταν εκείνος που επιδίωξε νέα κρίση στη Γάζα. 

Άλλος ένας πόλεμος του Ισραήλ με τους ισλαμιστές της Χαμάς που διοικούν την παλαιστινιακή Λωρίδα της Γάζας... Υπό άλλες συνθήκες, ο υπόλοιπος κόσμος θα σήκωνε τους ώμους αδιάφορα, εν είδει Πόντιου Πιλάτου, όπως έπραξε το 2009, όταν η φονική επιδρομή του Ισραήλ άφησε πίσω της περίπου 1.400 νεκρούς Παλαιστίνιους, στη συντριπτική τους πλειονότητα αμάχους και 13 Ισραηλινούς. Αυτή τη φορά, όμως, τίποτα... δεν είναι όπως τότε. Σε μια Μέση Ανατολή που συγκλονίζεται εδώ και δυο χρόνια από τη λεγόμενη «αραβική άνοιξη», με τον εμφύλιο πόλεμο να μαίνεται στη Συ­ρία και τα τύμπανα του πολέμου να ηχούν πάνω από το Ιράν, το μόνο που μας έλειπε ήταν ένας τυχοδιωκτισμός του Τελ Αβίβ στη Γάζα που θα μπορούσε να αποδειχτεί ο μοιραίος σπινθήρας μέσα σε πυριτιδαποθήκη. Κι όμως αυτό ακριβώς συνέβη.. 

Ουάσιγκτον και Βερολίνο έσπευσαν να ταχθούν στο πλευρό του Ισραήλ, εμφανίζοντας την καταιγιστική επίθεση μιας από τις ισχυρότερες στρατιωτικές μηχανές του πλα­νήτη ως δίκαιη άμυνα απέναντι στις ρουκέ­τες παλαιστινιακών οργανώσεων. Ωστόσο, αυτή η εικόνα είναι τουλάχιστον απλουστευ­τική. 

Είναι αλήθεια ότι τον ανοιχτό πόλεμο του 2009 ακολούθησε μια παρατεταμένη σύγκρουση χαμηλής έντασης, με «χειρουρ­γικές επεμβάσεις» του Ισραήλ εναντίον επι­λεγμένων στόχων και αυτοσχέδιες ρουκέτες παλαιστινιακών οργανώσεων να πλήττουν, κατά κανόνα χωρίς θύματα κωμοπόλεις του Νότιου Ισραήλ. Αυτό που προκάλεσε, όμως, την απότομη κλιμάκωση των συγκρούσεων ήταν η δολοφονία του στρατιωτικού διοι­κητή της Χαμάς Αχμέντ Τζαμπάρι από τον ισραηλινό στρατό στις 14 Νοεμβρίου. 

Πώς στήθηκε η παγίδα 

Η κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου εμφάνισε τον Τζαμπάρι ως αιμοσταγή τρομο­κράτη, ο οποίος βρήκε το τέλος που του άξι­ζε. Η αλήθεια είναι ότι ο Τζαμπάρι ξεκίνησε την πολιτική του δράση όχι από το στρατό­πεδο των ισλαμιστών, αλλά από την κοσμική οργάνωση Φατάχ του Γιάσερ Αραφάτ και του σημερινού προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς. Μεταπήδησε στη Χαμάς ενώ βρισκόταν στις ισραηλινές φυλα­κές και στη συνέχεια αναδείχθηκε σε στρα­τιωτικό ηγέτη της οργάνωσης στη Γάζα. 

Όπως έγραψε ο γνωστός Ισραηλινός αναλυτής Αλούφ Μπεν στην εφημερίδα Haaretz, «ο Τζαμπάρι ήταν ο υπεργολάβος μας, ο άνθρωπος που είχε την ευθύνη για την ασφάλεια του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας επί πεντέμισι χρόνια»! Ήταν ο Τζα­μπάρι εκείνος που παρέδωσε προσωπικά το δεκανέα Γκιλάντ Σαλίτ, όμηρο της Χα­μάς, στους Ισραηλινούς. Μόλις δύο ημέρες πριν από τη δολοφονία του, ο Τζαμπάρι διαπραγματευόταν μέσω των Αιγυπτίων με τους Ισραηλινούς μόνιμη ανακωχή με­ταξύ των δύο πλευρών, όπως αποκάλυψε η αμερικανική εφημερίδα New York Times, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου του έστησε επίτηδες την παγί­δα που οδήγησε στη δολοφονία του. 

Τι επιδίωκε το Ισραήλ, προκαλώντας τη βέβαιη απάντηση των αντιπάλων του; Στο δυτι­κό Τύπο διατυπώνεται ευρέως η εικασία ότι ο Νετανιάχου επιδίωξε μια νέα κρίση στη Γάζα για να συσπειρώσει το έθνος γύρω του, ενόψει των βουλευτικών εκλογών που πρέπει να κερδίσει τον προσεχή Ιανουάριο. Πιθανόν. Ωστόσο, το σύμπλεγμα των ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων και υπηρεσιών ασφαλείας μπορεί να κατηγορηθεί για τα πάντα εκτός από την έλλειψη ψυχρού ορθολογισμού. Είναι εντελώς απίθανο ότι θα επέτρεπε σ' έναν άκαπνο πρωθυπουργό να επιδοθεί σε τυχοδιωκτισμούς που θα έθεταν σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει στενά κομματικά οφέλη. 

Πού το πάει το Ισραήλ 

Μια πιο ορθολογική εξήγηση εστιάζεται στην πρόθεση του Νετανιάχου να τορπι­λίσει την προσπάθεια της Παλαιστινιακής Αρχής υπό τον Μαχμούντ Αμπάς για ανα­γνώριση της Παλαιστίνης ως ανεξάρτητου κράτους από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στα τέλη αυτού του μήνα. Οι Παλαιστίνιοι έχουν ήδη εξασφαλίσει την υποστήριξη της πλειοψηφίας της Γενικής Συνέλευσης στο αίτημά τους, γεγονός που έχει θορυβή­σει σφόδρα τους Ισραηλινούς. Διότι, μπο­ρεί η Γενική Συνέλευση -σε αντίθεση με το Συμβούλιο Ασφαλείας όπου οι Αμερικανοί έχουν βέτο- να μην έχει τη δυνατότητα να επιβάλει με την ισχύ των όπλων την απόφαση της ωστόσο η αναγνώριση της Παλαι­στίνης ως ανεξάρτητου κράτους θα άλλαζε ριζικά τα δεδομένα στο Παλαιστινιακό. 

Το Ισραήλ θα εμφανιζόταν ως κράτος-παρίας, δύναμη κατοχής εις βάρος ενός άλλου, ανεξάρτητου κράτους, και υψηλοί αξιωματούχοι του θα μπορούσαν να παρα­πεμφθούν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης για εγκλήματα πολέμου, όπως οι Μιλόσεβιτς και Κάρατζιτς. Αυτός είναι ο λό­γος που το Ισραήλ απειλούσε ανοιχτά ότι θα ανατρέψει τον Αμπάς και θα καταργήσει την Παλαιστινιακή Αρχή, ενώ οι πρεσβείες του σε όλο τον κόσμο ενημέρωναν, πριν αρχίσει η νέα κρίση στη Γάζα διπλωμάτες και δημο­σιογράφους ότι δεν θα διστάσει να αναλάβει και στρατιωτική δράση αν χρειαστεί. 

Η δεύτερη, πολύ περισσότερο επικίνδυνη εξήγηση που διατυπώνεται ανοιχτά σε πολ­λά έγκυρα μέσα ενημέρωσης της Δύσης -π.χ. σε κύριο άρθρο του βρετανικού Guardian- είναι ότι το Ισραήλ ήθελε να «τσεκάρει» το οπλοστάσιο της Χαμάς, τα αντανακλαστικά του αραβικού κόσμου και ιδιαίτερα της Αι­γύπτου αλλά και την κυβέρνηση Ομπάμα ενόψει του μεγάλου σχεδίου, από το οποίο δεν φαίνεται να έχει παραιτηθεί: ενός πολέ­μου εναντίον του Ιράν, ενώπιον του οποίου όλοι οι άλλοι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή θα μοιάζουν με τρικυμία σ΄ ένα ποτήρι νερό! 

Πιασμένοι στη δική τους παγίδα 

Όπως και να 'χουν τα πράγματα η επιχεί­ρηση «Αμυντικός Πυλώνας» στη Γάζα κινδυ­νεύει να γίνει μπούμερανγκ για το Ισραήλ, καθώς τίποτα δεν είναι το ίδιο με το 2009. Πρώτα απ' όλα, στο στρατιωτικό επίπεδο. Η Χαμάς και οι άλλες ένοπλες παλαιστινιακές οργανώσεις (Τζιχάντ, Λαϊκό Μέτωπο) έχουν αποκτήσει πολύ καλύτερο εξοπλισμό, κυ­ρίως μέσα από το χάος του εμφύλιου πολέ­μου στη Λιβύη. Αυτό μαρτυρούν οι πύραυ­λοι, βεληνεκούς μέχρι και 70 χιλιομέτρων, που έκαναν τις σειρήνες να ουρλιάζουν στο Τελ Αβίβ και στην Ιερουσαλήμ για πρώτη φορά μετά το 1970, στέλνοντας ακόμη και τον Νετανιάχου σε υπόγειο καταφύγιο. 

Το κυριότερο, ο αραβικός περίγυρος του Ισραήλ είναι ολότελα διαφορετικός μετά την «αραβική άνοιξη». Η Αίγυπτος δεν έχει πια επικεφαλής τον υποτελή των Αμερικανών Μουμπάρακ, αλλά τον Μοχάμεντ Μούρσι και τους Αδελφούς Μουσουλμάνους οπό τους κόλπους των οποίων γεννήθηκε και η παλαι­στινιακή Χαμάς. 

Ήδη ο Μούρσι έστειλε τον πρωθυπουργό του στη Γάζα, εν μέσω ισραηλινών βομβαρδισμών, να διαμηνύσει ότι «η Γάζα δεν θα μείνει μόνη της» «η να υποσχε­θεί ότι, σε περίπτωση ισραηλινής εισβολής θα αφήσει ανοιχτά τα σύνορα της Γάζας με το Σινά. Αν και είναι εντελώς απίθανο η Αίγυ­πτος να εμπλακεί σε στρατιωτική αναμέτρη­ση με το Ισραήλ, η ιστορική συνθήκη ειρή­νης μεταξύ των δύο χωρών, που υπεγράφη στο Καμπ Ντέιβιντ το 1979, πνέει τα λοίσθια. 

Γενικότερα το Ισραήλ κατάφερε να ενώσει σε κοινό μέτωπο τους Άραβες και όλες τις περιφερειακές δυνάμεις που είχαν διχαστεί λόγω της συριακής κρίσης καθώς οι Σιίτες υποστήριζαν τον Ασαντ και οι Σουνίτες την αντιπολίτευση. 

Αυτή τη φορά είδαμε την Τουρκία και την Αίγυπτο να παρατάσσονται δίπλα στο Ιράν και τη Χεζμπολάχ στο πλευρό των Παλαιστινίων, ενώ ακόμη και η κυβέρνηση του Ιράκ κάλεσε τους Άραβες να προχω­ρήσουν σε πετρελαϊκό εμπάργκο εναντίον της Δύσης. 

Είναι πολύ αμφίβολο αν η ισχύς της στρατιωτικής μηχανής του Ισραήλ αρ­κεί για να το βγάλει από το λαβύρινθο στον οποίο το οδήγησε η πολιτική του ηγεσία. Η μεσολάβηση της Αιγύπτου και του Αραβι­κού Συνδέσμου είναι η τελευταία ελπίδα για εκτόνωση της κρίσης προτού κλιμακωθεί σε ανεξέλεγκτη σύγκρουση με απρόβλεπτες επιπτώσεις για ολόκληρη την περιοχή. 

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ/22-29 ΝΟΕ 2012)