«Αυτοσυγκράτηση» για την ΑΟΖ συνιστούν οι ΗΠΑ

►Προβληματίζει ο κίνδυνος διατάραξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ειδικά ενόψει της επίσκεψης του κ. Σαμαρά στην Άγκυρα. 

►Οι Αμερικανοί διαμηνύουν ότι άκαιρες μονομερείς κινήσεις μπορεί να προκαλέσουν «ανεξέλεγκτες αντιδράσεις». 

Με προσοχή παρακολουθούν οι ΗΠΑ τις σκέψεις που κυοφορούνται σε ορι­σμένους κύκλους στην Αθήνα για την ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομι­κής Ζώνης (ΑΟΖ) από την Ελλάδα. Η διακηρυγμένη πρόθεση του πρωθυ­πουργού, αλλά και η σχετική αναφορά στην προγραμματική συμφωνία των κυβερνητών εταίρων, προσδίδει στο ζήτημα μια αίσθηση επείγοντος, προ­καλώντας έναν ευρύτερο προβλημα­τισμό ως προς τον κίνδυνο να διαταραχθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία εγκαινιάζεται μια νέα προσπά­θεια αναθέρμανσης, με διμερείς επαφές υψηλού επιπέδου... 

Μετά την πρόσφατη συνάντηση των κ. Σαμαρά και Ερντογάν στην Ντόχα, που δεν ήταν καθόλου τυχαία αφού είχε εκ των προτέρων προγραμ­ματισθεί αλλά δεν είχε δημοσιοποιηθεί, ο Έλληνας πρωθυπουργός ετοιμάζεται να πραγματοποιήσει την πρώτη του επίσκεψη στην Άγκυρα. 

Σε αυτό το περιβάλλον, οι Αμερι­κανοί διαμηνύουν ότι άκαιρες μονο­μερείς κινήσεις μπορεί να προκαλέ­σουν «ανεξέλεγκτες αντιδράσεις», ενώ υπογραμμίζουν ότι το ζήτημα της ΑΟΖ δεν περιορίζεται στην Τουρκία, αφού εκκρεμεί η οριοθέτηση των θα­λάσσιων συνόρων και με άλλες χώρες που γειτνιάζουν με την Ελλάδα, όπως η Αλβανία, η Λιβύη και η Αίγυπτος. Δεν θεωρούν ότι η διευθέτηση της ΑΟΖ πρέπει απαραίτητα να γίνει συ­νολικά, σημειώνοντας ότι κάλλιστα μπορεί να υπάρξει τμηματική λύση, καθώς η «κάθε η περίπτωση έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες». 

Με αυτό το σκεπτικό, η Ουάσιγκτον ενθαρρύνει την προώθηση συμφωνιών είτε σε διμερές είτε σε πολυμερές επίπεδο. «Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν το δι­καίωμα χωρών να ανακηρύσσουν ΑΟΖ, αλλά αυτά τα πράγματα δεν γίνονται σε ένα κενό. Πρέπει να κατανοείς το συνολικό πλαίσιο», τόνισε πριν από μερικούς μήνες στην Αθήνα ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Φιλ Γκόρντον. Πάντως, παρά τις δημόσιες διακηρύξεις περί ανακήρυξης ΑΟΖ, στην πράξη ο κ. Σαμαράς εμφανίζεται συγκρατημένος. 

Οι Αμερικανοί επισημαίνουν ότι οι μέχρι τώρα ενδείξεις από ανακαλύψεις σε παραπλήσιες περιοχές, όπως στην Κύπρο, οδηγούν εύλογα στο συμπέ­ρασμα ότι στην περιοχή νότια της Κρήτης μπορεί να υπάρχουν σημαν­τικά κοιτάσματα πηγών ενέργειας και η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να διε­ξαγάγει έρευνες, ενώ σε κοντινές πε­ριοχές, για τις οποίες δεν εγείρονται ενστάσεις, θα μπορούσε να προχω­ρήσει και σε γεωτρήσεις. 

Ο Τζον Κέρι 

Μια νέα παράμετρος, που στην πορεία μπορεί να επηρεάσει τις εξε­λίξεις, είναι η αναρρίχηση στην ηγε­σία της αμερικανικής διπλωματίας του Τζον Κέρι, ο οποίος είναι ένθερ­μος υποστηρικτής του σεβασμού των αρχών του Δικαίου της Θάλασ­σας, και ως πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας το προηγούμενο διάστημα πρωτο­στατούσε στις προσπάθειες για την επικύρωση από τις ΗΠΑ της σχετικής σύμβασης του 1982. 

Σε κάθε περίπτωση, η Ουάσιγκτον συνιστά αυτοσυγκράτηση. «Είναι σημαντικό να αποφεύγονται μονομερή βήματα», είχε επισημάνει ο κ. Γκόρν­τον, για να συμπληρώσει: «Δεν θεω­ρούμε ότι θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση χωρίς την πλήρη συ­νεργασία των γειτόνων της, συμπε­ριλαμβανομένης της Τουρκίας». 

Ενεθάρρυνε, δε, την Ελλάδα «να αξιοποιήσει αυτά τα κανάλια για διαβουλεύσεις, ώστε τα όποια βήματα σε αυτό το θέμα να γίνουν σε συνεργασία και προς το συμφέρον όλων των μερών. Πρόκειται για περίπλοκα ζητήματα. Το να μπορείς να ανακηρύξεις ΑΟΖ ή όχι δεν είναι ένα τόσο απλό ζήτημα και αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που πρέπει να γίνει συναινετικά». 

Αμερικανικές διπλωματικές πηγές θεωρούν σημαντική την επίσκεψη του κ. Σαμαρά στην Άγκυρα και τη σύγκληση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, τρία ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη συνεδρίασή του στην Αθήνα. 

Εκφράζουν, δε, την ελπίδα να ση­ματοδοτήσει περαιτέρω βελτίωση των διμερών σχέσεων και πιο απο­τελεσματική αντιμετώπιση των όποι­ων προβλημάτων υπάρχουν στο Αι­γαίο όπως και στο Κυπριακό, όπου προσβλέπουν σε επανέναρξη της με­σολαβητικής προσπάθειας μετά τις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχ­θούν στη Μεγαλόνησο στις 17 και 24 του μηνός. 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ 

(Εφ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ-10/2/2013)