Εναέρια «ασπίδα» πάνω από το Αιγαίο και 15 νέα ελικόπτερα (με leasing)

• Πάνω: Τούρκος στρατιώτης με φόντο φρεγάτα. 

• Στα σκαριά εξοπλιστικό πρόγραμμα με οικονομικές διευκολύνσεις για να κλείσει η ψαλίδα με τους Τούρκους. Πώς οι γείτονες επιδιώκουν καθεστώς συνδιαχείρισης με αφορμή τις αποστολές έρευνας – διάσωσης. 

Προτεραιότητα για την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία την χώρας αποτελεί η ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων στον τομέα της έρευνας και διάσωσης (SAR), έτσι ώστε να αναχαιτιστούν τα σχέδια της Τουρκίας· σχέδια που συνδέονται με τη μακροχρόνια στρατηγική της Άγκυρας για διχοτόμηση του Αι­γαίου, σχέδια που στηρίζονται στην αμφισβήτηση του δικαιώματος της Ελλάδας στην έρευνα και διάσωση στο Αρχιπέλαγος...

Στο πλαίσιο αυτό και την ώρα που η Τουρκία εξο­πλίζεται με σύγχρονα μέσα στον τομέα αυτό, η Ελλάδα λόγω την οικονομικής κρίσης, φαίνεται να μην μπο­ρεί να αντεπεξέλθει στον ανταγωνισμό, σε μια χρονι­κή στιγμή που η κυβέρνηση συζητάει την ανακήρυξη της ΑΟΖ. Ωστόσο, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «κυριακάτικη δημοκρα­τία», και με δεδομένο ότι στο επικαιροποιημένο εξοπλιστικό πρόγραμμα 2011-2015 περιλαμβάνεται η απόκτηση 15 τέτοιων ελικοπτέρων, συνολικού ύψους 250.000.000 -300.000.000 ευρώ, η ελληνική πλευρά φέρεται ότι συζητάει για διακρατικές συμφωνίες στη λογική leasing των γαλλι­κών φρεγατών. 

Η υπεροπλία 

Η αδιαφορία που επέδειξαν οι τελευταίες κυβερνήσεις για την ενίσχυση του τομέα έρευνας και διάσωσης της χώρας μας δυστυ­χώς έχει φέρει σε σχετικά μειονεκτική θέση την Ελ­λάδα έναντι της Τουρκίας. 

Εκείνο που προβληματίζει ιδιαίτερα τη σημερι­νή πολιτική ηγεσία είναι η υπεροπλία που παρουσι­άζει η Τουρκία, σύμφωνα και με συγκεκριμένη με­λέτη του Γενικού Επιτελεί­ου Αεροπορίας. Ειδικότε­ρα, όπως προκύπτει από τη μελέτη, σε σχέση με τα μόλις 16 ελικόπτερα και αερο­σκάφη που διαθέτει η ελ­ληνική πλευρά στον τομέα της έρευνας και διάσωσης, η Τουρκία έχει στη διάθεσή της 56 αντίστοιχα μέ­σα, εκ των οποίων τα μισά από αυτά είναι αναπτυγμένα σε αεροδρόμια των δυτι­κών παραλίων της. Πέραν αυτών, η Άγκυρα «τρέχει» επίσης άλλα δυο σχετικά εξοπλιστικά προγράμμα­τα αγορών και εκσυγχρο­νισμών, τα οποία θα αναβαθμίσουν τις υπάρχουσες δυνατότητες, ενώ οι στρατοκράτες της Άγκυρας ανα­μένεται να αυξήσουν κα­τά περίπου 25-30 τον αριθ­μό των υφιστάμενων ελικοπτέρων και αεροσκαφών. 

Σύμφωνα με τους επι­τελείς-συντάκτες της με­λέτης, η κινητικότητα αυτή της Άγκυρας στους εξοπλι­σμούς του τομέα έρευνας και διάσωσης «προσδίδει στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις δυνατότητες για διεθνή προβολή τους στον το­μέα αυτόν και de facto επι­σημοποίηση των διεκδικήσεων της Τουρκίας στα θέματα έρευνας και διάσωσης ναυαγών στον χώ­ρο του Αιγαίου». Και αυτό γιατί, όπως εξηγείται στη συνέχεια, η ύπαρξη μεγά­λου αριθμού μέσων στα πα­ράλια «καθιστά πιθανή την άμεση και πιθανόν τη γρη­γορότερη επέμβασή τους σε ενδεχόμενο συμβάν (ναυτικού ή αεροπορικού ατυχήματος) στο Αιγαίο». Μάλιστα επισημαίνεται ότι η Τουρκία έχει στον το­μέα των μέσων όχι μόνο ποσοτική αλλά και ποιοτική υπεροχή ενώ έχει αναβαθμίσει τα τελευταία χρόνια τις αξιώσεις της για έλεγχο ανατολικά του 25ου Με­σημβρινού με ασκήσεις ή αυθαίρετες δράσεις. 

Η τεχνολογία 

Πλέον των ανωτέρω μέσων π Τουρκία φρόντισε και απέκτησε και σύγχρο­νη δορυφορική τεχνολογία και το κατάλληλο σύστημα επίγειας λήψης δορυφορι­κών ειδοποιήσεων κινδύ­νου COSPAS - SARSAT. Η Ελλάδα από το 2004 ξεκί­νησε τη διαδικασία απόκτησης του ίδιου συστήματος, αλλά έπειτα από διά­φορες αναβολές του δια­γωνισμού έως σήμερα δεν έχει εξασφαλιστεί ο απαιτούμενος εξοπλισμός. 

Η πρώτη φορά που οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις χρησιμοποίησαν το δορυ­φορικό σύστημα COSPAS - SARSAT σε άσκηση έρευ­νας και διάσωσης ήταν στις 12 Ιουνίου 2006 σε θαλάσ­σια περιοχή βορείως της Κύπρου. Τη διοίκηση και τον τακτικό έλεγχο είχε ο αντιναύαρχος Α. Γκουμούσογλου επί της φρεγάτας «Zafer» και, σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, είχε με­γάλη επιτυχία, ενώ δοκιμά­στηκαν όλα τα είδη δορυ­φορικών πομπών εκπομπής σήματος κινδύνου. 

Το Δορυφορικό Σύ­στημα Έρευνας και Διάσωσης COSPAS - SARSAT λει­τουργεί με 20 δορυφόρους, 38 δορυφορικούς σταθ­μούς εδάφους (LUT), 24 κέντρα ελέγχου αποστο­λής (ΜCC), 590.000 πο­μπούς εντοπισμού νέας τε­χνολογίας (406ΜHz) με ακρίβεια εντοπισμού 10μ. και 156.000 πομπούς εντο­πισμού παλαιάς, τεχνολογίας (121,5 ΜHz) με ακρίβεια εντοπισμού 2 μιλίων. 

Συμμετέχουν 32 χώρες, μεταξύ των οποίων η Τουρκία και η Ελλάδα και από τότε που άρχισε να λειτουργεί έχουν διασωθεί 18.500 άνθρωποι. Η Τουρκία από τον Φεβρουάριο του 2006 κατάφερε να έχει τον πρώτο λόγο στη δορυφορική έρευνα και διάσωση (υπ' αριθμόν 18 ανακοινωθέν Τύπου, Φεβρουάριος 2006 του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας και Διάσωσης), θέτοντας σε λειτουργία Δορυφορικό Σταθμό Εδάφους (LUT) και Κέντρο Ελέγχου Αποστολής (ΜCC) στην Άγκυρα. 

Επίσης, οι δυνατότητες της τουρκικής πλευράς για έρευνα και διάσωση θα αυ­ξηθούν ακόμη περισσότερο μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος Long Horizon (Μακρύς Ορίζο­ντας), που περιλαμβάνει παράκτιους σταθμούς ρα­ντάρ, επιπλέον αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας, καθώς θα υπάρχει και σημα­ντική τεχνολογική διαφο­ρά, ειδικά στον τομέα της επιτήρησης του θαλάσσιου χώρου του Αιγαίου. 

Η Σύμβαση του Σικάγου και οι χάρτες της ντροπής 

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ που αφορά την έρευνα και τη διάσωση στο Αιγαίο διέπεται από τη Σύμβαση του Σι­κάγου και τους κανονισμούς ICAO. Η Ελλάδα κατά την υπογραφή της σύμβασης δήλωσε ότι η περι­οχή ευθύνης της για έρευνα και διάσωση συνέπιπτε με το FIR Αθηνών. Έτσι, σύμφωνα με το οικείο παράρτημα (Annex 12) της Σύμβασης του Σικάγου του 1944 για την Πολιτική Αεροπορία (ICAO), η ελλη­νική περιοχή έρευνας και διάσωσης σε περίπτωση αεροπορικού ατυχήματος συμπίπτει με την περιο­χή του FIR Αθηνών. 

Η Τουρκία, αντιτιθέμενη στην ελληνική δήλω­ση, κατά τη διάρκεια σύσκεψης της υποεπιτροπής για θέματα ασφαλείας της ναυσιπλοΐας, δήλωσε από την πλευρά της ότι οι περιοχές ευθύνης για ναυτική έρευνα και διάσωση στην ανοιχτή θάλασσα πρέπει να οριοθετούνται με συμφωνία των παράκτιων κρα­τών και ταυτόχρονα κατέθεσε χάρτη με το Αιγαίο διαμοιρασμένο. Η δήλωση της Τουρκίας απερρίφθη από την Ελλάδα. Το θέμα ξεκαθάρισε ο ICAO, όταν στις 7 Απριλίου 1989 επιβεβαίωσε ότι οι περιοχές ευ­θύνης της Ελλάδας και της Τουρκίας σχετικά με την αεροναυτική έρευνα και διάσωση παραμένουν αμετάβλητες. Η πρόσφατη τροποποίηση του Annex 12 του ICAO επιβεβαιώνει την ελληνική αρμοδιότητα για αεροπορική έρευνα και διάσωση σε ολόκληρο το FIR Αθηνών. Τα τουρκικά πλοία ωστόσο δεν αναγνω­ρίζουν τις ελληνικές επιχειρήσεις. 

(ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-31/03/2013)