Η κυβέρνηση ετοιμάζεται και για την ονομασία των ΣΚΟΠΙΩΝ…

• ΟΗΕ και ΗΠΑ συζητούν στο παρασκήνιο για υιοθέτηση διπλής ονομασίας. 

Από τα τέλη Μαρτίου οι διαπραγματεύσεις για την ονομασία της ΠΓΔΜ θα εντατικοποιηθούν με κοινή απόφαση της Αθήνας των Σκοπίων και του ΟΗΕ, αλλά προς το παρόν δεν είναι σαφές ποια ακριβώς θα είναι η μορφή που θα πάρει η επόμενη φάση, δηλαδή αν θα εμπλακούν κατ' ιδίαν οι υπουργοί Εξωτερι­κών ή οι πρωθυπουργοί, δεδομένου ότι η Ε.Ε θα έχει ενεργότερη συμμετοχή μετά τον Απρίλιο, οπότε και το σκηνικό θα αλλάξει.... 

Οι κυβερνήσεις Ελλάδας και ΠΓΔΜ έχουν επιδώσει γραπτώς τις θέσεις τους στον Μάθιου Νίμιτς, τον προσωπικό απεσταλμένο του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν ήδη πλαίσιο και θέσεις που δεσμεύουν τις δυο χώρες. Οι πληροφορίες που έρχονται από πολλές πλευρές δημιουργούν σκόπιμη ασάφεια για το τι ακριβώς συζητείται, καθώς οι θέ­σεις όλων των πλευρών θεωρούνται μυστι­κές και υπάρχει συμφωνία απ' όλους τους εμπλεκόμενους να μην διαρρεύσει το πα­ραμικρό. Αποτελεί ερώτημα, υπό το πρίσμα αυτό, πώς θα συμπεριφερθεί το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα όταν δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία των διαπραγματεύσεων και με ποιο τρόπο θα ληφθεί η απόφαση για να υπάρξει ή όχι συμφωνία για την ονο­μασία. 

Διότι -τυπικά τουλάχιστον- στην Ελλάδα υπάρχει ένα πλαίσιο, αυτό των πο­λιτικών αρχηγών, που θεωρητικά δεσμεύει όλες τις πολιτικές δυνάμεις, άρα η κυβέρ­νηση είναι δύσκολο να πάρει μόνη της τις τελικές αποφάσεις αν τα πράγματα φτά­σουν εκεί. Ερωτήματα προκαλεί όμως και η στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης που δεν έχουν δείξει το παραμικρό ενδια­φέρον για το τι συζητείται στο παρασκήνιο, πέρα από κάποιες τυπικές παρεμβάσεις παρέχοντας στην κυβέρνηση ζωτικό χώρο και χρόνο για να κινείται αυτόνομα. 

Προτάσεις και αντιπροτάσεις 

Το μόνο σίγουρο είναι ότι τις επόμενες εβδομάδες θα αναπτυχθεί η δυναμική των εντατικών διαπραγματεύσεων παράλληλα με τις διεργασίες Ε.Ε-ΠΓΔΜ υπό το πρίσμα των αποφάσεων για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Από εκεί και πέρα, κατά τις υπάρχουσες πληροφορίες που μεταδί­δονται με την αυτονόητη επιφύλαξη, αυτό που συζητείται στο παρασκήνιο εκ μέρους του ΟΗΕ αλλά και των ΗΠΑ είναι η υιοθέτηση της διπλής ονομασίας όχι όμως όπως τη ζητά η ΠΓΔΜ αλλά ούτε και όπως τη θέλει η Ελλάδα. Ο Νίκολα Γκρούεφσκι είναι υπέρ της συνταγματικής ονομασίας και του να υπάρ­ξει για την Ελλάδα η επιλογή να αποκαλεί τη χώρα του όπως θέλει σε διμερές επίπεδο. Η χώρα μας θέλει μία και μόνη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό. Ευρωπαίοι, ΟΗΕ και Αμερικανοί αντιπροτείνουν μια διεθνή ονομασία που θα είναι σύνθετη, πιθανόν με γεωγραφικό προσδιορισμό, αλλά δεν έχουν πρόβλημα να παραμείνει και η ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας», που μπορεί όμως να ισχύει όχι μόνο για το εσωτερικό της χώρας, αλλά και για τις στενές διμερείς σχέσεις της ΠΓΔΜ με άλλες χώρες. Αυτό, άλλωστε, υιοθέτησε πριν από μερικούς μήνες η Ουγγαρία, η οποία χρησιμοποιεί για τις διμερείς σχέσεις το «Δημοκρατία της Μακε­δονίας», αλλά για τη διεθνή παρουσία απο­δέχεται την προσωρινή ονομασία «FYROM». Η Ελλάδα απορρίπτει αυτό το ενδεχόμενο, γιατί θα είναι θέμα χρόνου να επικρατήσει μία ονομασία, η συνταγματική. 

Το θέμα της διεθνούς ονομασίας των Σκο­πίων, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές εμπεριέ­χει ιδιαιτερότητες και με νομικές προεκτά­σεις καθώς ο ΟΗΕ μπορεί μεν να απευθύνει σύσταση σε όλα τα κράτη του κόσμου να υιοθετήσουν τη διεθνή ονομασία αλλά αυτό δεν μπορεί να επιβληθεί ούτε από το διεθνή οργανισμό ούτε από την Ε.Ε προς τα δικά της μέλη, άρα θα αιωρείται στην ατμό­σφαιρα η ανά πάσα στιγμή ανατροπή της. Υπό το πρίσμα αυτό, η επικείμενη εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με την ίδια πηγή, πέραν αυτών, θα αναδεί­ξει και άλλα προβλήματα όπως το πώς θα αποκαλούνται οι πολίτες της ΠΓΔΜ (π.χ. «Βορειομακεδόνες») και η γλώσσα τους και με ποιο τρόπο θα αντιμετωπιστεί η ύπαρξη έθνους, καθώς ούτε η Ελλάδα ούτε η Βουλ­γαρία αναγνωρίζουν μακεδονικό έθνος. 

Παράλληλα, ζητήματα όπως ο αλυτρωτι­σμός, η παραχάραξη της ιστορίας τα περί μειονότητας κ.λ.π. χρήζουν αντιμετώπισης τώρα, γιατί αν υπάρξει απλά μια ενδιάμεση λύση, δηλαδή μόνο στην ονομασία χωρίς να επιλυθούν τα υπόλοιπα, θα υπάρχει πά­ντα μια ανοιχτή πληγή. Γίνεται φανερό ότι ο Γκρούεφσκι αξιοποίησε την πολύχρονη εκκρεμότητα για να φορτώσει την ατζέντα των διαπραγματεύσεων και τώρα είναι όλα προς συζήτηση. Κατά συνέπεια τονίζει η ίδια πηγή, η Ελλάδα πρέπει να ξαναδεί το θέμα του Συντάγματος της ΠΓΔΜ υπό την οπτική ότι πρέπει να γίνουν πολλές αλλα­γές που να καθιστούν αδύνατη τη συνέχιση της σημερινής πολιτικής από τα Σκόπια στο μέλλον, δηλαδή, κατά την ίδια πηγή, πρέπει να υπάρξει μια «συνταγματική διαχείριση λύσης». Το γεγονός ότι δεν ανακοινώνονται οι όποιες προτάσεις και ιδέες συζητώνται δεν είναι θετικό για την Ελλάδα που ακολουθεί αμυντική τακτική. 

Αλλαγή σκηνικού 

Μετά την απίστευτη πίεση που άσκησε στο παρασκήνιο η Ε.Ε μέσω του απεσταλμέ­νου της στο Σκόπια Στέφαν Φούλε, την Πα­ρασκευή 1η Μαρτίου, άλλαξε το σκηνικό και η αντιπολίτευση αποφάσισε να επιστρέψει στο Κοινοβούλιο αλλά και να πάρει μέρος στις περιφερειακές εκλογές που θα γίνουν στις 24 Μαρτίου. Είναι μια σημαντική νίκη των Βρυξελλών, που κατά τις πρώτες πλη­ροφορίες απείλησαν ότι θα διακοπεί κάθε σχέση Ε.Ε-ΠΓΔΜ. Έτσι ο Φούλε αναμένεται να συντάξει μια ιδιαίτερα θετική έκθεση τον επόμενο μήνα για να πάρουν τα Σκόπια ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγ­ματεύσεων, επικαλούμενος επιπροσθέτως τα σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις Αλ­βανών- Σλαβομακεδόνων που απειλούν μόνιμα πλέον την κρατική συνοχή. 

Το βάρος θα πέσει στην Ελλάδα η οποία θα βρεθεί υπό πίεση στις διαπραγματεύσεις με τα Σκόπια υπό τον Μάθιου Νίμιτς, καθώς η εντατικοποίηση είναι σχεδιασμένη ώστε να συμπέσει απολύτως με την ευρωπαϊκή πορεία των Σκοπίων. Αν και οι επόμενες εβδομάδες θα είναι γεμάτες διπλωματική δραστηριότητα, η Αθήνα έχει μικρά περι­θώρια αντίδρασης, εκτός κι αν αποφασίσει εξαιτίας κάποιου γεγονότος να διακόψει τις διαπραγματεύσεις και να θέσει βέτο στην Ε.Ε, πράγμα δύσκολο έτσι όπως εξελίσσο­νται τα πράγματα αλλά όχι αδύνατο, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν κάποιοι στην Αθήνα που εκπονούν ένα πολιτικό σχέδιο, κάτι που προς το παρόν δεν δια­φαίνεται. Ας σημειωθεί ότι στην περίπτωση κατά την οποία η Ε.Ε αποφασίσει θετικά για την ΠΓΔΜ, οι Βρυξέλλες θα έχουν ενεργό ανάμειξη και στις διαπραγματεύσεις για την ονομασία αλλά η Ελλάδα δεν θα έχει πλέον σημαντική επιρροή και θα βρεθεί σε δυσκολότερη θέση απ' ό,τι σήμερα. 

Διπλωματικές πηγές αλλά και κυβερνητικοί παράγοντες εκτιμούν ότι ρόλο-κλειδί στις εξελίξεις θα έχει ούτως ή άλλως ο πρωθυ­πουργός ο οποίος δεν έχει εκφράσει ποτέ -δημόσια τουλάχιστον- άποψη για την πολιτική που τελικά θα επιλέξει στο θέμα της ΠΓΔΜ. Εκ των πραγμάτων όμως ο κ. Σαμα­ράς θα αναγκαστεί να το κάνει καθώς τόσο το θέμα της ονομασίας όσο και το θέμα της ευρωπαϊκής πορείας των Σκοπίων θα τεθούν τις επόμενες εβδομάδες στο υψηλότε­ρο δυνατό επίπεδο στην ΕΕ, άρα ο πρωθυ­πουργός θα κληθεί να πάρει θέση.  

του ΣΩΤΗΡΗ ΣΙΔΕΡΗ 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ, 07/03- 13/3/2013)