7+1 (κρίσιμα) ερωτήματα για τα P-3 Orion

■ Τα αεροπλάνα Ρ-3 Orion τον Πολεμικού Ναυτικού ουδέποτε λειτούργησαν με πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους: Πάντοτε θεωρούνταν μια λύση ανάγκης.

■ Οι σύγχρονες λύσεις για την αποστολή της ναυτικής περιπολίας προϋποθέτουν τη χρήση στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροπορικών συστημάτων, πολλά από τα οποία έχουν επιδόσεις πολύ υψηλότερες των συμβατικών αεροπλάνων. 

■ Πόσο απαραίτητη ήταν η διάθεση 500.000.000 ευρώ που αποφάσισε η κυβέρνηση για τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών περιπολίας του Πολεμικού Ναυτικού. 

■ Η εμπειρία δείχνει ότι δεν θα υπάρξει όφελος από τις ΗΠΑ. 

Από τον 

Ευθύμιο Π. Πέτρου

e.p.petrou@gmail.com 

Στην Ελλάδα των ειδικών επί παντός επιστητού, τελευταία όλοι έγιναν ειδήμονες στα θέματα εκσυγχρονισμού αεροσκαφών και αεροπορικά ναυτικές περι­πολίας. Έτσι, το θέμα της εγκρίσεως του εκ­συγχρονισμού των αεροπλάνων Ρ-3 Orion του Πολεμικού Ναυτικού έχει κατακλύσει την επικαιρότητα. Αυτό, όμως, αντί να ξεκα­θαρίσει τα πράγματα, τα έχει περισσότερο συσκοτίσει. Σχετικοί και άσχετοι διατυπώ­νουν θεωρίες βασισμένες σε πληροφορίες αμφίβολης ακρίβειας, που φτάνουν μέχρι τη σφαίρα της συνωμοσιολογίας. Για να βά­λουμε τα πράγματα στη θέση τους, θα πρέ­πει να απαντήσουμε σε μερικά ερωτήματα, αρχίζοντας από τα πολύ βασικά... 

1. Χρειάζεται το Πολεμικό Ναυτικό μας την αποστολή της αεροπορικής ναυτικής συνεργασίας και περιπολίας; 

Η απάντηση είναι ότι «ναι, τη χρειάζεται, αλλά οι επιχειρησιακές απαιτήσεις στο Αι­γαίο και στην ανατολική Μεσόγειο είναι πολύ διαφορετικές από αυτές που αντιμε­τωπίζουν άλλες μεγάλες χώρες στους ανοι­χτούς ωκεανούς. 

2. Είναι το Ρ-3 Orion το καταλληλότε­ρο αεροπορικό μέσο για την εκτέλε­ση αυτών των αποστολών στις περιοχές των εθνικών ενδιαφερόντων μας; 

Είναι απλά καλύτερο από το τίποτε. Αποκτή­θηκε (πολύ) μεταχειρισμένο ως λύση ανά­γκης στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, όταν αποσύρθηκαν τα ακόμη πιο απαρχαιωμέ­να Albatross της 353 ΜΝΑΣ ( Μοίρα Ναυ­τικής Αεροπορικής Συνεργασίας), τα οποία είχαν θεωρηθεί «γέφυρα» για την αντιμε­τώπιση επιχειρησιακών αναγκών, μέχρις ότου αποκτηθεί νέο κατάλληλο αεροπλά­νο ναυτικής συνεργασίας. Κάτι τέτοιο, βέ­βαια, δεν έγινε ποτέ. Τελευταία ανεπιτυχής προσπάθεια ήταν η προκήρυξη διεθνούς δι­αγωνισμού από τη ΓΔΑΕΕ το 2008. 0 δια­γωνισμός ακυρώθηκε λίγο μετά την ανάληψη του υπουργείου Εθνικής Αμύνης από τον Ευ. Βενιζέλο και ενώ τα Orion μέτραγαν τις τελευταίες ώρες τους στον αέρα. 

3. Υπήρξαν στο μεσοδιάστημα άλλες λύσεις αναβαθμίσεως των Ρ-3; 

Ναι, υπήρξαν και αγνοήθηκαν. Σε μία πε­ρίπτωση, το 2006, διατέθηκε αριθμός αε­ροσκαφών P-3C σε εξαιρετική κατάσταση, που τέθηκαν εκτός υπηρεσίας από το ολ­λανδικό ναυτικό. Στην Ελλάδα κυκλοφό­ρησε η φημολογία ότι ήταν πεπαλαιωμένα και ακατάλληλα. Τελικά τα απέκτησαν οι Γερμανοί που τα αναβάθμισαν και τα αξιοποιούν ακόμη επιχειρησιακά. Αργότερα, η εταιρία Lockheed Martin παρουσίασε άλ­λη πρόταση για αεροπλάνα P-3C αμερικα­νικής προελεύσεως, τα οποία κάποια στιγ­μή ήταν διαθέσιμα. Η ελληνική πλευρά δεν έδωσε σημασία. 

4. Μπορεί ένα αεροπλάνο 35 ετών να εκσυγχρονιστεί και να αναβαθμιστεί; 

Ναι, μπορεί. Όλα, όμως, είναι ζήτημα κό­στους και αποτελεσματικότητας. Όσο πα­λιώνει ένα αεροπορικό μέσο τόσο πιο ακριβή γίνεται η αναβάθμισή του και ως εκ τούτου ασύμφορη, συγκρινόμενη με την απόκτηση ενός νέου αερο­σκάφους. 

5. Τι προβλέπει και πώς κοστολογεί­ται το συγκεκριμένο πρόγραμμα αναβαθμίσεως; 

Εδώ υπάρχουν πολ­λά κενά. Γνωρίζουμε ότι θα εκσυγχρονι­στούν «έως πέντε αεροπλάνα», των οποί­ων το κόστος θα φτάνει τα 500.000.000 ευρώ. Στην Ελλάδα είχαν έρθει έξι Ρ-3Α, από τα οποία τα δύο έχουν κριθεί ακατάλ­ληλα, λόγω προβλημάτων στις βασικές δο­μές τους. Άρα, στην καλύτερη περίπτωση θα εκσυγχρονιστούν τέσσερα. Ούτως ή άλλως, όμως, τα 500.000.000 θα δαπανηθούν! 

Γνωρίζουμε ακόμη ότι περί τα 180.000.000 θα καλύψουν εργασίες που θα γίνουν από την ΕΑΒ και άλλη μία ελληνική εταιρία. Πολλές λεπτομέρειες δεν υπάρχουν, ήδη όμως γίνονται συζητήσεις για υπερκοστολογήσεις συγκεκριμένων υποσυστημάτων, με το ερώτημα «πού μπορεί να κατευθυνθούν τα επιπλέον χρήματα;». Το μόνο βέ­βαιο είναι ότι μια τόσο ακριβή αναβάθμι­ση θα πρέπει να είναι τόσο «πολυτελής», που να περιλαμβάνει όλες τις δυνατότητες των Ρ-3 Orion, δηλαδή ναυτική περιπολία, επιτήρηση επιφάνειας, αναγνώριση στό­χων και κατάδειξή τους σε άλλες μονάδες ή προσβολή τους με κατευθυνόμενα βλή­ματα. Τέλος, ανθυποβρυχιακό πόλεμο και καταστροφή εχθρικών υποβρυχίων. 

6. Χρειάζεται η Ελλάδα όλες αυτές τις δυνατότητες; 

Ασφαλώς, όχι. Αρκετές από τις δυνατότη­τες αυτές είναι όχι μόνο περιττές, αλλά και άχρηστες για το επιχειρησιακό περιβάλ­λον του Αιγαίου. Για παράδειγμα, η ανθυ­ποβρυχιακή δυνατότητά τους είναι κατάλ­ληλη για την καταδίωξη ενός στρατηγικού υποβρυχίου στον Ατλαντικό, αλλά σε κα­μία περίπτωση δεν θα μπορέσει να εντο­πίσει ένα συμβατικό υποβρύχιο, όπως αυ­τά που έχουν οι Τούρκοι, στη δύσκολη θά­λασσα του Αιγαίου. Αυτό που χρειαζόμα­στε είναι η επιτήρηση και ο έλεγχος της επιφάνειας, κάτι που στις μέρες μας απο­τελεί αποστολή τόσο εθνική όσο και συμ­μαχική. Μάλιστα, ένα επιχείρημα υπέρ της αναβαθμίσεως είναι το γεγονός ότι, αφού δεν έχουμε εμείς αεροπλάνα ναυ­τικής περιπολίας, την αποστολή αναλαμ­βάνουν άλλες συμμαχικές χώρες, όχι κατ΄ ανάγκην φιλικές. 

7. Μήπως η δαπάνη των 500.000.000 θα προκαλέσει πολιτικά οφέλη; θα επηρεάσει, δηλαδή, προς όφελος μας την πολιτική των ΗΠΑ; 

Με βάση την προηγούμενη πείρα, δεν θα το λέγαμε. Οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ κά­νουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν τις αμερικανικές εταιρίες να κάνουν δουλειές. Η Lockheed Martin, που θα αποτελέσει την κύρια ανάδοχο του συγκε­κριμένου προγράμματος, είναι μια από τις μεγαλύτερες. Για τα μεγέθη της, ένα συμβόλαιο της τάξεως των 320.000.000 (τα υπόλοιπα 180.000.000 πά­νε σε ελληνικές βιομηχανί­ες) είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι του εξαγωγικού δυναμι­κού της, και ακόμη μικρότερο στο σύνολο των αμερικανικών αμυντικών εξαγωγών. Άλλωστε, σε πολλές περιπτώσεις, Αμερικανοί επίσημοι έχουν δηλώσει ότι η εξωτερική πολιτική τους δεν επηρεάζεται από το ποιος αγοράζει ή δεν αγοράζει το αμυντικό υλικό τους· βασίζε­ται στις συνεργασίες σε συμμαχικό επίπε­δο. Και αν ανατρέξει κανείς ψύχραιμα στην Ιστορία των τελευταίων δεκαετιών, θα δει ότι έτσι ακριβώς είναι. 

Πανάκριβη λύση 

+1 Υπάρχουν άλλες οικονομικότερες λύσεις; 

Καταρχάς, να υπογραμμίσουμε ότι η επιτήρηση των θαλασσών με αεροπλά­να ναυτικής περιπολίας είναι μια πα­νάκριβη λύση που ανάγεται στα δεδο­μένα του περασμένου αιώνα. Η σύγ­χρονη τόση είναι η αποστολή αυτή να καλύπτεται από μη επανδρωμένα συ­στήματα (Unmanned Air Systems- UAS). Στην Ελλάδα έχουν παρουσι­αστεί τέτοιες λύσεις με στρατηγικά UAS, το κόστος των οποίων είναι υποπολλαπλάσιο των 500.000.000. Ένα τέ­τοιο σύστημα θα ήταν απρόσβλητο σε καιρό πολέμου πετώντας σε πολύ με­γάλο ύψος, ενώ ένα Ρ-3 θα ήταν εύ­κολος στόχος για την εχθρική αερο­πορία. Επίσης, ένα UAS θα παρείχε 24ωρη κάλυψη των ελληνικών θαλασ­σών με μηνιαίο λειτουργικό κόστος - περίπου το κόστος μίας ώρας πτήσεως ενός τετρακινητήριου Ρ-3. 

(ΚΥΡ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-11/04/2015)