ΤΟ ΜΕΤΕΩΡΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΕ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΗΤΟΓΛΟΥ 

Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ταξίδεψε στις Βρυξέλλες με «γεμάτη ατζέντα», καθώς η εμπλοκή της Ρωσίας στον πόλεμο της Συρίας επέφερε μεγάλες ανακατατάξεις και ανατροπές στη γεωπολιτική σκακιέρα. Κατά την τριήμερη επίσκεψή του, είχε εκτενείς συζητήσεις με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, αλλά και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς. 

Μπορεί πρώτο θέμα στην ατζέντα του να ήταν η συνεργασία της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη ...διαχείριση των προσφυγικών ροών, όμως η κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας του είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. 

Στις 6 Οκτωβρίου υπήρξε η ανακοίνω­ση από την Κομισιόν ενός σχεδίου κοινής δράσης της Τουρκίας με την ΕΕ, με σκοπό την υποστήριξη των προσφύγων αλλά και τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, λόγω των εξελίξεων σε Συρία και Ιράκ. Μεταξύ άλλων, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύεται να βοηθήσει την Τουρκία, καθώς η γειτονική χώρα έχει υποδεχτεί ήδη 2,2 εκατομμύρια πρόσφυγες. Επιπρόσθετα, η ΕΕ θα ενισχύσει τις τουρκικές Αρχές με οικονομική βοήθεια ύψους 1 δις ευρώ, φτάνοντας έτσι τα 4,2 δις ανθρωπιστικής βοήθειας προς τις χώρες υποδοχής, όπως ο Λίβανος, η Αίγυπτος η Ιορδανία, το Ιράκ και η Τουρκία. Από την πλευρά της η Άγκυρα δεσμεύτηκε για δράσεις από κοινού με τις βουλγαρικές και ελληνικές Αρχές, με σκοπό να ελεγχθούν τα «περάσματα» προς την Ευρώπη. 

Την τελευταία περίοδο η Τουρκία επιβα­ρύνθηκε σε μεγάλο βαθμό από την υπο­δοχή τεράστιου αριθμού προσφύγων και μεταναστών. Πρέπει όμως να αναφέρουμε ότι το παραεμπόριο ψυχών από τους Τούρ­κους διακινητές απέφερε μεγάλα ποσά. Οι τουρκικές πολιτικές ανάσχεσης αυτής της μαύρης αγοράς είχαν μέχρι στιγμής πενιχρά αποτελέσματα. Τι άλλαξε, λοιπόν, τώρα; Για­τί ο Τούρκος πρόεδρος επέλεξε να καλέσει τους Ευρωπαίους ηγέτες σε συν-διαχείριση της κατάστασης στα νοτιοανατολικά σύνο­ρα της χώρας του; Οι λόγοι είναι σαφέστατα γεωπολιτικοί και έχουν να κάνουν και με τους κοινωνικοπολιτικούς συσχετισμούς στο εσω­τερικό της γείτονος. 

Εκρηκτικό ψηφιδωτό 

Όταν στο τέλος του Ιουλίου η Τουρκία έδωσε το «πράσινο φως» στις ΗΠΑ να χρη­σιμοποιήσουν τη βάση του Ιντσιρλίκ με σκοπό τις αεροπορικές επιδρομές εναντίον του ISIS, πολλοί ήταν εκείνοι που μίλησαν για κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή. Όπως αποδείχτηκε, η τουρκική αεροπορία δεν έπληξε κυρίως τους ισλαμιστές αλλά έβαλλε κατά βάση εναντίον των Κούρδων, οι οποίοι βρέθηκαν ανάμεσα σε δύο στρατόπε­δα, δεχόμενοι πυρά απ' όλες τις πλευρές. Το στρατιωτικό και γεωπολιτικό παιχνίδι όμως έγινε πολύ πιο περίπλοκο όταν η Ρωσία αποφάσισε να παρέμβει δυναμικά εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. 

Η κατάσταση, λοιπόν, στην περιοχή εκτιμάται ως ιδιαίτερα κρίσιμη και η σύγκλιση ΕΕ -Τουρκίας μόνο τυχαία δεν μπορεί να χα­ρακτηριστεί, καθώς έγινε κάτω από τη σκιά της ρωσικής επέμβασης στην υπόθεση της Συρίας. Νατοϊκές δυνάμεις ρωσικές δυνά­μεις Τούρκοι, Κούρδοι, δυνάμεις του Άσαντ, δυνάμεις τις αντιπολίτευσης Ισλαμικό Κρά­τος... Μπορούμε επομένως να αντιληφθούμε ότι η περιοχή μοιάζει με εκρηκτικό ψηφιδωτό, όταν όλες αυτές οι αντιμαχόμενες πλευ­ρές δρουν σε μια στενή γεωγραφική ζώνη. Ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται πλέον σε πολύ δύσκολη θέση. Έχοντας μπροστά του τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου και με την προεκλογική ρη­τορική του να δαιμονοποιεί τους Κούρδους -απειλεί ευθέως Κούρδους δημοσιογράφους και πολιτικούς- μπορούμε να πούμε ότι η σταθερότητα στο εσωτερικό της Τουρκίας κρέμεται από μια κλωστή. 

e-mail: niknikitoglou@gmail.com

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-09/10-15/10/15)