Να καταργήσουμε τις στρατιωτικές σχολές Σωμάτων; Μία απάντηση σε «περίεργες» απόψεις

✓ Απόψεις και θέσεις που στοχεύουν στην κατάργηση δυο στρατιωτικών παραγωγικών σχο­λών υψηλότατου επιπέδου, με το σκεπτικό της εξοικονόμησης χρημάτων σε μια περίοδο δημοσιονομικής εκτροπής για τη χώρα, στερείται κάθε λογικής.

✓ Το γεγονός ότι τα νοσοκομεία των τριών Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων είναι ζηλευτά και μακράν οι καλύτερες μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας σε όλη τη χώρα, δεν είναι ούτε τυχαίο ούτε ανεξήγητο.

Του Δρος Ιωάννη Παρίση* 

Προσφάτως, προκλήθηκε δημόσια συζήτηση περί της ανάγκης ύπαρξης στρατιωτικών σχολών αξιωματικών σωμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων ή της κατάργησής τους και της κάλυψης των αντιστοίχων αναγκών από την «αγορά εργασίας». Τη σχετική συζήτηση προκάλεσαν κάποιες απόψεις που εκφράστηκαν στη διάρκεια συνέδριου επί θεμάτων εθνικής άμυνας, όπου, μάλιστα, μεταξύ των άλλων χαρακτηρίζονται οι απόψεις περί «στρατιωτικής νοοτροπίας» σαν «αγκυλώσεις»!

Θεωρήσαμε σκόπιμο και επιβεβλημένο να καταθέσουμε κάποιες θέσεις επί του προκειμένου.

Σε κάθε εργασιακό περιβάλλον, το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί συστατικό επιτυχίας και μια από τις βασικότερες αξίες του. Καμία ισχυρά ανταγωνιστική στρατηγική δεν μπορεί να υλοποιηθεί, χωρίς την ύπαρξη σταθερού, ικανού και άξιου «νοητικού κεφαλαίου». Η ιδιαιτερότητα του στρατιωτικού επαγγέλματος δεν επιτρέπει την ταύτιση του επαγγελματισμού με τη στείρα γνώση και τον απλό βιοπορισμό αλλά απαιτεί τη διαμόρφωση ηγετών στο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων. Το ανάστημα κάθε ηγέτη καθορίζεται από τις απαιτήσεις και τους στόχους που θέτει η κοινω­νία και τις αποφάσεις που λαμβάνονται σε πολιτικό επίπεδο.

Σε περιβάλλον ελαχιστοποιημένων του. απαιτήσεων, διευκολύνεται η επικράτηση μετριοτήτων ή σπιθαμιαίων αναστημάτων και ο απλώς επαρκής παίρνει διαστάσεις χαρισματικής εξαίρεσης. Η αποσυσχέτιση μερίδας αξιωματικών, από την παραδοσιακή διαδικασία επιλογής μέσω των παραγωγικών σχολών, ισοδυναμεί με «δημοσιοϋπαλληλοποίηση» των αξιωματικών αυτών και συνιστά παράμετρο πολιτικής αλογίας.

Οι Παραγωγικές Σχολές των Ενόπλων Δυνάμεων από της ιδρύσεώς τους, στο­χεύουν, εκτός από την παροχή αυστηρά εξειδικευμένων γνώσεων, και στην παρο­χή στρατιωτικής μόρφωσης ανώτατου επι­πέδου, στρατιωτικής αγωγής, κοινωνικής και πολιτικής παιδείας, καθώς και στην καλλιέργεια των στρατιωτικών αρετών, που εκφράζονται ως αφοσίωση στο κα­θήκον, αγάπη προς την πατρίδα, σεβασμό της δημοκρατίας και ενδιαφέρον προς τον συνάδελφο.

Αποστολή της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ) είναι η πα­ροχή αρμονικά συνδυασμένης, επιστημο­νικής και στρατιωτικής, εκπαίδευσης για την κατάρτιση μονίμων Αξιωματικών, οι οποίοι θα καλύπτουν τις ανάγκες και των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, στα γνωστικά πεδία των επιστημών υγείας και των οικονομικών και νομικών επιστη­μών. Η φοίτηση διαρκεί από 4 έως 6 έτη και υλοποιείται μέσω θεωρητικής και πρακτι­κής άσκησης επί στρατιωτικών, καθώς και ακαδημαϊκών αντικειμένων σε αντίστοιχες πανεπιστημιακές σχολές.

Αντίστοιχα, σκοπός της Σχολής Αξιω­ματικών Νοσηλευτικής (ΣΑΝ) είναι να κα­ταρτίζει νοσηλευτές-νοσηλεύτριες με την ανάλογη επιστημονική και στρατιωτική εκ­παίδευση για τις ανάγκες και των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων. Η φοίτη­ση διαρκεί 4 έτη και υλοποιείται μέσα από θεωρητικά μαθήματα, κλινική πρακτική άσκηση, στρατιωτική εκπαίδευση και κοι­νωνική παιδεία.

Το γεγονός, για παράδειγμα, ότι τα στρατιωτικά νοσοκομεία των τριών Κλά­δων των Ενόπλων Δυνάμεων είναι ζηλευτά και μακράν οι καλύτερες μονάδες παρο­χής υπηρεσιών υγείας σε όλη τη χώρα, δεν είναι ούτε τυχαίο ούτε ανεξήγητο. Οφείλε­ται στους αποφοίτους αυτών των Σχολών -ιατρούς και νοσηλευτές- οι οποίοι γαλουχημένοι (πέραν της επιστημονικής) και με στρατιωτική παιδεία, εργάζονται με αφο­σίωση και αποτελεσματικότατα μέσα στο ιεραρχικά δομημένο και οργανωμένο σύστημα των Ενόπλων Δυνάμεων.

Απόψεις και θέσεις που στοχεύουν στην κατάργηση δύο στρατιωτικών παρα­γωγικών σχολών υψηλότατου επιπέδου, με το σκεπτικό της εξοικονόμησης χρημάτων σε μια περίοδο δημοσιονομικής εκτροπής για τη χώρα, στερείται κάθε λογικής. Τη στιγμή μάλιστα που λειτουργεί, ανά τη χώ­ρα, ένα πλήθος σχολών ΑΕΙ και ΑΕΙ με χα­μηλότατες βάσεις, υψηλό λειτουργικό κό­στος και χωρίς προοπτική. Σημειώνεται ότι ο μέσος όρος εισαγωγής στις προαναφερθείσες στρατιωτικές σχολές είναι άνω των 19.000 μορίων (για παράδειγμα στη ΣΣΑΣ το ακαδημαϊκό έτος 2015/16 οι μαθητές έλαβαν την 1η, 2η, 3η, 6η, 7η, 8η, και 10η θέσεις). Αν λοιπόν χρειάζεται μεταρρύθμι­ση των κακώς κείμενων στην ανωτάτη εκ­παίδευση και την παιδεία γενικότερα, δεν ξεκινάμε από αυτό που λειτουργεί σωστά και με επιτυχία!

Η κουλτούρα του Έλληνα Αξιωματικού πλάθεται σταδιακά, με το χρόνο και από μι­κρή ηλικία στις στρατιωτικές σχολές. Δεν μεταλαμπαδεύεται σε έτοιμους επαγγελματίες που έρχονται στο στρατό σε μεγάλη ηλικία, είτε λόγω της υψηλής ανεργίας, εί­τε επειδή απέτυχαν να καταξιωθούν επαγγελματικά στην ελεύθερη αγορά. Επίσης, άλλα είναι τα κίνητρα επιλογής επαγγέλ­ματος ενός δεκαοκτάχρονου νέου και άλ­λα ενός ώριμου ενήλικα που έχει ήδη κά­νει τις επιλογές του και λειτουργεί με γνώ­μονα τα ωφελιμιστικά κίνητρα.

Παράλληλα δεν θα πρέπει να μας δια­φεύγει το γεγονός ότι η υλοποίηση παρό­μοιας πρότασης το 1984 και επί μία δεκαε­τία, με κλείσιμο των Τμημάτων των Λοιπών Σωμάτων (πλην ιατρικού) της ΣΣΑΣ, οδή­γησε, τουλάχιστον, σε μη αναμενόμενα αποτελέσματα και σε ποιοτική υποβάθμιση και εξανάγκασε το ΥΠΕΘΑ στην «άρον-άρον» επαναλειτουργία τους.

Καταλήγουμε, επισημαίνοντας ότι κά­θε ορθολογική ενέργεια πρέπει να υπόκειται στη βασική σχέση «κόστους/οφέλους». Επ' αυτού, διερωτάται κανείς, ποιο το δη­μοσιονομικό όφελος για τη χώρα από τη μη εισαγωγή 69 μαθητών στη ΣΣΑΣ και 40 στη ΣΑΝ, από τις χιλιάδες των εισαγομένων στα ΑΕΙ και ΑΤΕΙ, και πως αποτιμώνται σε κόστος τα μη μετρήσιμα στοιχεία παρο­χής υπηρεσιών άμυνας;

* Υποστράτηγος ε.α., Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Κρήτης, Πρόεδρος της Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων (ΑΣΑ).

(ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ-04/04/2016)