Η χαμένη ευκαιρία της Ελλάδας στο Αιγαίο

✓ Το πρόγραμμα εποικισμού των ακριτικών νησίδων που ματαίωσε ο Σημίτης.

✓Το είχε σχεδιάσει το 1994 ο τότε υφυπουργός Άμυνας Μ. Μπεντενιώτης και το υλοποιούσε μέχρι τις αρχές του 1996 σε συνεργασία με το υπουργείο Αιγαίου και άλλα συναρμόδια υπουργεία.

Γράφει ο

ΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ

Ένα ευρύτατο πρόγραμμα εποικισμού των πολύ μικρών, ακατοί­κητων νησιών του Αιγαίου είχε θέ­σει σε εφαρμογή το 1994 ο τότε υφυπουργός Άμυνας Μανώλης Μπεντενιώτης, με προφανή ευεργετικά αποτελέσματα για τη χώρα, γιατί οι νησίδες ως κατοικημένες περιοχές θα είχαν δική τους υφαλοκρηπίδα και δεν θα μπορούσαν σε καμιά πε­ρίπτωση να χαρακτηρισθούν «γκρί­ζες ζώνες».

Το σχέδιο αυτό, ενώ είχε προχω­ρήσει και είχαν βρεθεί ακόμα και οι χορηγοί που θα αναλάμβαναν το κόστος, τελικά δεν ευδοκίμησε, γιατί στις αρχές του 1996 ανέλαβε πρωθυπουργός ο Κ. Σημίτης και στην πρώτη συνεδρίαση της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ υπό τη δική του διοίκηση ανακοίνωσε τη ματαίωση του προγράμ­ματος. Νωρίτερα στην ίδια συνεδρίαση είχε κάνει προσωπική επίθεση στον Μ. Μπεντενιώτη επειδή είχε σχε­διάσει και υλοποιούσε το συγκεκρι­μένο πρόγραμμα ο Χρ. Ροκόφυλλος!

Εδώ όμως θα πρέπει να τονισθεί ότι ο Μ. Μπεντενιώτης είχε ενημε­ρώσει για το σχέδιό του τόσο τον πολιτικό του προϊστάμενο, υπουργό Άμυνας Γεράσιμο Αρσένη, όσο και τον τότε υπουργό Εξωτερικών Κά­ρολο Παπούλια, οι οποίοι του είχαν δώσει με ενθουσιασμό το «πράσινο φως» για να συνεχίσει. Επίσης είχε ενημερώσει και τον τότε πρωθυ­πουργό, τον αείμνηστο Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος είχε χαρακτη­ρίσει την προσπάθεια αυτή ως εξόχως ενδιαφέρουσα.

Πώς ξεκίνησε το σχέδιο

Η ιδέα στο μυαλό του Μ. Μπεντενιώτη γεννήθηκε στις αρχές του καλοκαιριού του 1994. Τότε, ο Σύλλογος Αποφοίτων Σχολών Υπαξιωματικών Πολεμικού Ναυτικού αποφάσισε να μεταβεί κλιμάκιό του στη νησίδα Ρω, όπου η αείμνηστη Δέσποινα Αχλαδιώτη, η γνωστή «Κυρά της Ρω», επί σειρά ετών σήκωνε την ελληνική ση­μαία, προκειμένου να διαμορφώσει συνθήκες ελάχιστης υποδομής για να μπορεί να ζήσει καλά όποιος θα ήθελε να πάρει τη θέση της Αχλαδιώτη στη Ρω. Εκείνη την εποχή εί­χε βρεθεί κάποιος που ήθελε να κά­νει κάτι τέτοιο, ο Κλήμης Ναυρίδης, γι' αυτό και οι απόστρατοι υπαξιω­ματικοί είχαν προχωρήσει σ' αυτήν την ενέργεια. Μάλιστα είχαν απευ­θυνθεί στον τότε Αρχηγό του ΓΕΝ Ιωάννη Στάγκα για να τους βοηθή­σει. Ο Α' ΓΕΝ τους παραχώρησε το πλοίο γενικής υποστήριξης «ΕΒΡΟΣ» του Πολεμικού Ναυτικού κι έτσι ξε­κίνησαν την... επιχείρησή τους.

Με αφορμή το γεγονός αυτό και την επιχείρηση που στέφθηκε από πλήρη επιτυχία, ο Μ. Μπεντενιώτης σκέφθηκε να κάνει το ίδιο για όλες τις ακατοίκητες νησίδες του Αιγαίου. Δηλαδή το κράτος θα πα­ραχωρούσε δωρεάν κατοικία, μη­χανοκίνητη λέμβο και εφόδια σε όποιον ή όποιους ενδιαφέρονταν να κατοικήσουν κάποιες νησίδες. Παράλληλα θα διατίθεντο σπόρος και ζεύγη ζώων για να αποκτήσουν τα νησάκια χλωρίδα και πανίδα. Όλα θα γίνονταν με τη συνεργα­σία των αρμόδιων υπουργείων και επιστημονικών φορέων, που θα καθόριζαν το είδος της χλωρίδας και της πανίδας που θα ευδοκι­μούσε σε κάθε νησί. Το όλο πρό­γραμμα προέβλεπε ότι φορείς υλοποίησής του θα ήταν το υπουργείο Άμυνας, το υπουργείο Αιγαίου, τα συναρμόδια υπουργεία και η το­πική αυτοδιοίκηση. Στο πλαίσιο αυ­τό, το υπουργείο Αιγαίου ανέλαβε την ευθύνη να διαμορφώσει τη συ­νεργασία με την τοπική αυτοδιοί­κηση.

Η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς ανέλαβε τη διάθεση ειδικών ομά­δων εργασίας. Το υπουργείο Γεωργίας ανέλαβε την έρευνα και τη με­λέτη της χλωρίδας και της πανίδας κάθε νησίδας και την υποχρέωση του εμπλουτισμού της. Το ΓΕΝ ανέ­λαβε τη διάθεση σημαιών, καυσί­μων, υδατοδεξαμενών και τροφοδοσίας. Θα βοηθούσαν επίσης και τα υπουργεία Ναυτιλίας και Εσωτερικών σε επιμέρους θέματα. Στόχος ήταν να διαμορφωθούν συνθήκες κατοίκησής στις μικρές νησίδες ώστε να γίνει εφικτό το σχέδιο εποικισμού τους.

Το πρόγραμμα προέβλεπε την κα­τασκευή ενός οικίσκου, μιας εκκλησίας και ενός μικρού προβλήτα σε κάθε νησί, με τις απαραίτητες υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και τη φύτευση δένδρων και φυτών. Επίσης προβλεπόταν μετα­φορά ζώων και πτηνών. Έτσι οι νη­σίδες θα αποκτούσαν ζωή, ενώ στο υψηλότερο σημείο τους θα τοποθε­τείτο μεταλλική ελληνική σημαία (σ.σ: Για να μην την... παίρνει ο αέρας όπως στα Ίμια...).

Σε πρώτη φάση είχε προγραμματισθεί η αξιοποίηση 18 νησίδων, ενώ σε πέντε από αυτές οι εργασίες είχαν ξεκινήσει από το 1995. Να θυ­μίσουμε ότι η χώρα μας έχει 7.000 ακατοίκητες νησίδες.

Οι νησίδες αυτές όπου άρχισαν τα έργα ήταν οι Βάτη, Φαρμακονήσι, Πασά, Στρογγυλή και Καλόλιμνος. Στο επόμενο στάδιο σειρά είχαν τα Ίμια. Όμως ο Κ. Σημίτης ματαίωσε το σχέδιο και 15 μέρες μετά είχαμε την τραγωδία στις νησίδες των Ιμίων.

Παγκόσμιο ενδιαφέρον

Η ανάπτυξη του προγράμματος σχολιάσθηκε πολύ θετικά από το σύνο­λο του Τύπου, ενώ εκτενείς αναφορές έκαναν το CNN και το BBC. Μάλιστα πάνω από 2.000 άτομα, άνδρες και γυναίκες, μεταξύ των οποί­ων και πολλοί Έλληνες του εξωτε­ρικού, είχαν εκδηλώσει εγγράφως το ενδιαφέρον τους να κατοικήσουν τις νησίδες!

Γι΄ αυτό και υποβλήθηκε στο υπουρ­γείο Οικονομίας αίτημα για να βρε­θεί κάποιο κονδύλι της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρηματοδοτήσει το πρόγραμμα.

Άσχετα με αυτό όμως, για το πρό­γραμμα αυτό είχαν βρεθεί πολλοί χορηγοί, που το ενίσχυσαν τόσο οι­κονομικά όσο και υλικά.

Το επόμενο ταξίδι του ΜΠ «ΕΒΡΟΣ» για τη διαμόρφωση υποδομών σε άλλες 13 νησίδες είχε αποφασισθεί να γίνει τον Φεβρουάριο του 1996, αλλά οι πολιτικές αλλαγές που συντελέστηκαν άλλαξαν τα δεδομένα. Η παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου και η εκλογή Σημίτη στην ηγε­σία του ΠΑΣΟΚ και την πρωθυπουργία αποτέλεσαν την ταφόπλακα του προγράμματος.

Γιατί ο τότε πρωθυπουργός μετα­κίνησε τον εμπνευστή και δημιουρ­γό του όλου θέματος, Μ. Μπεντενιώτη, από το υπουργείο Άμυνας στο υπουργείο Οικονομίας και αντικα­τέστησε τον υπουργό Εξωτερικών Κάρολο Παπούλια, που ήταν ένθερμος υποστηρικτής του, επειδή έβλε­πε μακριά...

Όλα λοιπόν σταμάτησαν τότε. Μόλις ανέλαβε πρωθυπουργός ο Κ. Σημίτης. Και σε 15 μέρες ήρθαν τα Ίμια και το «ευχαριστώ» του τότε πρω­θυπουργού στην Ουάσινγκτον.

Αν υλοποιείτο το πρόγραμμα όμως δεν θα μπορούσε να μιλήσει κανένας για «γκρίζες ζώνες», ούτε να αμ­φισβητήσει την ελληνικότητα του Αιγαίου...

Επειδή σήμερα, με τα αθρόα κύ­ματα προσφύγων, που απειλούν να αλλάξουν τον χάρτη της χώρας, τα πράγματα ξαναγίνονται κρίσιμα, μήπως είναι η ώρα να αναβιώσει το πρόγραμμα;

Γιατί τώρα και περισσότεροι του ενός θα βρεθούν να κατοικήσουν στις νησίδες και πόροι άφθονοι μπο­ρούν να εξευρεθούν μέσω των ΕΣΠΑ. Οπότε θα πρέπει η κυβέρνηση να ξεκινήσει το πρόγραμμα από εκεί που σταμάτησε για να θωρακίσει πο­λιτικά και διπλωματικά τη χώρα. Και να αξιοποιήσει στον τομέα αυτό και την εμπειρία του Μ. Μπεντενιώτη για τη γρηγορότερη υλοποίησή του. Γιατί δεν υπάρχει χρόνος για χάσι­μο. Τα γεγονότα πιέζουν...

(ΤΟ ΠΑΡΟΝ-03/04/2016)