ΚΑΤΑΜΑΡΑΝ ταχείας μεταφοράς δυνάμεων

Λύση για το Αιγαίο 

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΜΠΟΥΚΗ 

Η κρίση των Ιμίων αποτέλεσε σημείο καμπής για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, αφού σε μια κρίσιμη στιγμή για την πατρίδα αποδεί­χτηκε ότι ο αμυντικός μηχανισμός της είχε πολλές αδυναμίες. Μεταξύ των ελλείψεων που διαπιστώθηκαν μετά το τέλος της κρί­σης ήταν το ζήτημα της ταχείας μεταφοράς στρατευμάτων και εξοπλισμού στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. 

Όπως διαπιστώ­θηκε, ο στόλος των αποβατικών πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ), ο οποίος ...αποτελείτο τότε από πέντε αρματαγωγά κλάσης Ιάσων, δεν μπορούσε να καλύψει με ταχύτητα τις επείγουσες ανάγκες μεταφο­ράς των φίλιων δυνάμεων στο Ανατολικό Αιγαίο, αφού η ταχύτητά τους δεν ξεπερ­νούσε τους 16 κόμβους. Για το λόγο αυτό το 2000 και το 2002 παραγγέλθηκαν από τη Ρωσία και την Ουκρανία τρία και ένα αντί­στοιχα αερόστρωμνα τύπου Zubr, τα οποία μπορούν να αναπτύξουν μέγιστη ταχύτητα 40-45 κόμβων με πλήρες φορτίο 150 τόνων. Όμως και αυτά τα πλοία, που διαθέτουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να «προσεδαφι­στούν» σε ακτές με ομαλή επιφάνεια χωρίς προετοιμασία έχουν και τους περιορισμούς τους αφού τα Zubr μπορούν να επιχειρή­σουν με ένταση ανέμου μέχρι και 5 Beaufort (ύψος κύματος 1,25- 2,5 μέτρα). 

Τα αερόστρωμνα Zubr 

Οι επιχειρησιακοί περιορισμοί των αερόστρωμνων ήταν γνωστοί στο ΠΝ από τη μέρα που τα πλοία παραγγέλθηκαν, όμως τότε δεν υπήρχαν άλλες δοκιμασμένες λύ­σεις που να καλύπτουν την απαίτηση του ΠΝ και του Στρατού για ταχεία και ευέλικτη μεταφορά δυνάμεων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Τα πλοία αυτά, χάρη στα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά τους (ου­σιαστικά τα Zubr ίπτανται μερικά εκατοστά πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας), μπορούν να αποβιβάσουν το φορτίο τους στην ξηρά ακόμα και σε μικρή απόσταση από την ακτογραμμή χωρίς προετοιμασία, διευκολύνοντας έτσι την ταχεία (διατηρού­μενη ταχύτητα 40 κόμβων με κυματισμό 2 μέτρων) μεταφορά δυνάμεων στα νησιά. 

Όμως η αδυναμία του πλοίου να επιχειρήσει με ένταση άνεμου 5 Beaufort περιορίζει σημαντικά την αξιοποίηση του, αφού στο Αιγαίο οι συνθήκες αυτές δεν είναι σπάνιες ακόμη και το καλοκαίρι. Η αδυναμία αυτή του Zubr περιόριζε την περίοδο αξιοποίησης του κατά τη διάρκεια του χρόνου και εν μέρει εξανέμιζε τα πλεονεκτήματα του, δηλαδή την υψηλή ταχύτητα και τη δυνατότητά του να μεταφέρει μεγάλο φορτίο συνο­λικού βάρους 150 τόνων (τα Zubr μπορούν να μεταφέρουν, εκτός από στρατιώτες άρματα μάχης Leopard 1ΑS και ΤΟΜΠ Μ-113) σε απροετοίμαστες ομαλές ακτές. 

Σε τελική ανάλυση, όπως όλα τα οπλικά συστήματα έτσι και τα Zubr έχουν τα πλεονεκτήματα τους και τους περιορισμούς τους. Όμως για μια χώρα όπως η Ελλάδα με μεγάλο αριθμό κατοικήσιμων νησιών στο Ανατολικό Αιγαίο, η αδυναμία χρήσης αυτών των υπερ-πολύτιμων σκαφών για πολλές μέρες το χρόνο λόγω καιρικών συνθηκών δεν μπορεί να υπάρχει ως επιλογή, αφού η τουρκική απει­λή απέχει μερικά μίλια από τα νησιά μας και δεν επηρεάζεται σε τέτοιο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες εξαιτίας της εγγύτητας των μικρασιατικών ακτών με το νησιά μας. 

Το πρόγραμμα JHSV του αμερικανικού Ναυτικού/Στρατού και η κλάση καταμαράν Spearhead 

Τη λύση στο ζήτημα της ταχείας και ασφαλούς μεταφοράς μεγάλου φορτίου υπό δυ­σμενείς καιρικές συνθήκες ήρθε να δώσει η εταιρεία Austal, η οποία το 2006 κατάφε­ρε να πείσει το αμερικανικό Ναυτικό ότι τα πλοία τύπου καταμαράν που ναυπηγεί θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτική χρήση και να αποτελέσουν το νέο σκάφος ταχείας μεταφοράς ανδρών και στρατιωτικού υλικού των αμερικανικών Ενό­πλων Δυνάμεων. 

Τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Αυστραλοί ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 είχαν δοκιμάσει με επιτυχία διαφορετικά πλοία τύπου καταμαράν σε απο­στολές μεταφοράς στρατιωτικού υλικού και προσωπικού. Έτσι η ανάθεση το 2008 από το αμερικανικό Ναυτικό/Στρατό στην Austal της ναυπήγησης δέκα πλοίων τύπου καταμαράν έναντι 1,2 δις ευρώ δεν αποτέλεσε έκπληξη, αφού οι επιτελείς του είχαν πειστεί στην πράξη για την απόδοση αυτών των πλοίων στις πολλαπλές και διαφορετικές αποστολές που χρησιμοποιήθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο. Το κοινό πρόγραμμα του αμερικανικού Ναυτικού και Στρατού Joint High Speed Vessel (JHSV) περιλαμβάνει τη ναυπήγηση δέκα πλοίων κλάσης Spearhead, η σχεδίαση των οποίων βασίζεται στο πλοίο MV Westpac Express της Austal, το οποίο χρησιμοποιείται από τις αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις από το 2002 μέχρι και σήμερα. 

Το πρώτο πλοίο της κλάσης Spearhead παραδόθηκε στο αμερικανικό Ναυτικό το Δεκέμβριο του 2012. Ολόκληρο το σκάφος είναι κατασκευασμένο από κράματα αλουμι­νίου, στοιχείο που το καθιστά αρκετά ελαφρύ για τις διαστάσεις του αλλά και ευάλωτο ταυ­τόχρονα σε προβλήματα διάβρωσης λόγω της φύσης των κραμάτων. Το εκτόπισμα του πλοίου είναι 1.515 τόνοι, το μήκος 103 μέτρα, το πλάτος 28,5 μέτρα και το βύθισμα 3,83 μέ­τρα. Το πλοίο μπορεί να μεταφέρει 312 στρατιώτες σε ειδικά καθίσματα, διαθέτει 104 μόνιμα κρεβάτια ενώ μπορεί να μεταφέρει στο εσωτερικό του στρατιωτικό υλικό όπως οχήματα 4x4, άρματα μάχης Μ1Α2 Abrams, ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ, πυροβολικό, εμπορευματοκιβώτια κλπ. σε ένα χώρο έκτασης 1.863 τε­τραγωνικών μέτρων, με πλάτος 26,2 μέτρα και ύψος 4,75 μέτρα. 

Το συνολικό βάρος του φορτίου που μπορεί να μεταφέρει το πλοίο είναι 635 τόνοι με μέση ταχύτητα 35 κόμβων, ενώ η μέγιστη ταχύτητα χωρίς φορτίο φτά­νει τους 43 κόμβους. Το προωστικό σκεύος αποτελείται από 4 κινητήρες diesel MTU 20V8000 Μ71L που αποδίδουν 36,4 MW, και 4 υδροπροωθητές Wartsila WLD 1400SR. Η εμβέλεια του πλοίου φτάνει τα 1.200 ν.μ. και χωρίς φορτίο τα 5.600 ν.μ. 

Για τη φόρτωση και εκφόρτωση του στρα­τιωτικού υλικού το πλοίο διαθέτει οπίσθια περιστρεφόμενη ράμπα ώστε να εξυπηρετεί­ται σε κάθε είδους λιμενικό χώρο, καθώς και γερανό μήκους 15 μέτρων. Τέλος, το USNS Spearhead μπορεί να φιλοξενήσει δυο ελικό­πτερα μεγέθους CH-53, το ένα εκ των οποίων σε μια προστατευόμενη θέση στάθμευσης. 

Μπορεί η Ελλάδα να ναυπηγήσει πλοία όπως το USNS Spearhead; 

Η αξιοποίηση πλοίων όπως το USNS Spearhead από το Πολεμικό Ναυτικό θα μπορούσε να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τα Zubr, υπό την προϋπόθεση όμως ότι τα καταμαράν θα χρησιμοποιηθούν για την ταχεία ενίσχυση των φίλιων δυνάμεων στα νησιά πριν και κατά τη διάρκεια μιας κρίσης και όχι για την πραγματοποίηση επιχειρήσεων ανακατάληψης. 

Το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι ελληνικές εταιρείες και ναυπηγεία έχουν σχεδιάσει και ναυπηγήσει πλοίο τύπου καταμαράν, και μάλιστα από χάλυβα. Ο λόγος για το επιβατηγό πλοίο «Χαρούλα», που ναυπηγή­θηκε το 1996 στο Πέραμα από την εταιρεία Alpha Marine, το οποίο χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα σε δρομολόγια του εσωτερικού χωρίς κανένα πρόβλημα. 

Πρόκειται για ένα πλοίο με εκτόπισμα 3.600 τόνων, μήκος 77,85 μέτρα και πλάτος 22 μέτρα. Η μεταφορική του ικανότητα είναι 590 επιβάτες καθώς και 148 οχήματα και 10 φορτηγά. Το πλοίο μπορεί να επιτύχει μέση διατηρούμενη ταχύτητα 19 κόμβων, μέγι­στη ταχύτητα 21 κόμβων και εμβέλεια 1.950 ν.μ. Με βάση την τεχνογνωσία που διαθέτει η ελληνική εταιρεία η σχεδίαση ενός πλοίου μήκους 100 μέτρων, με ωφέλιμη μεταφορική ικανότητα 600 τόνων και επιχειρησιακή ταχύτητα 35 κόμβων, είναι εντός των δυ­νατοτήτων της ελληνικής ναυπηγικής βιο­μηχανίας. Παράλληλα σκάφη αντίστοιχης τεχνολογίας και πολύ μεγαλύτερης ταχύτη­τας (45 κόμβων) θα μπορούσαν να αντικα­ταστήσουν σταδιακά την παλαιά γενιά των περιπολικών και σκαφών ταχείας μεταφο­ράς προσωπικού και ελαφρών φορτίων του ΠΝ και του Λιμενικού Σώματος. 

Το ζητούμενο όμως, όπως πάντα, είναι εάν υπάρχει όραμα και σχέδιο για μια εθνι­κή ναυπηγική βιομηχανία και πλοία σχεδιασμένα και ναυπηγημένα στην Ελλάδα. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-30/1-6/2-2014)