Το «κεφάλι» του Κοτζιά ζητά η Μόσχα

• Αυτό θέλει ο Λαβρόφ, προκειμένου να «αποκατασταθούν» οι ελληνορωσικές σχέσεις, με αφορμή το Σκοπιανό. 

• Η Μόσχα θεωρεί ότι η ένταξη της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ περιορίζει την επιρροή της Ρωσίας στα Βαλκάνια. 

«Όταν μαλώνουν τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια», λέει μια παλιά παροιμία, κάτι που σημαίνει ότι σε περίοδο Κρίσης και σύγκρουσης ισχυρών συμφερόντων συνήθως οι πιο αδύναμοι είναι αυτοί που καταβάλλουν και το μεγαλύτερο τίμημα. 

Η σοβαρή διπλωματική κρίση που υποβόσκει μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας είναι μια παραμετρική εξέλιξη της στρατηγικής σύγκρουσης της Ουάσινγκτον με τη Μόσχα, για τη γεωπολιτική επιρροή και τον ενεργειακό έλεγχο (διέλευση αγωγών μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη) της Βαλκανικής Χερσονήσου αλλά και ευρύτερα της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. 

Αναμενόμενη ήταν η διπλωματική αντίδραση της Ρωσίας στις απελάσεις των Ρώσων διπλωματών, στις οποίες είχε προχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση πριν από έναν μήνα. 

Με εντολή του ΥΠ.ΕΞ. της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, προς τον Έλληνα πρέσβη στη Μόσχα, απελάθηκαν ο εμπορικός ακό­λουθος της Ελλάδας και ο υπεύθυνος Επικοινωνιών, ενώ απα­γορεύτηκε η είσοδος στη Ρωσία του διευθυντή του πολίτικου γραφείου του ΥΓΙ.ΕΞ. Νίκου Κοτζιά κάτι που αποτελεί και ένα προσωπικό μήνυμα της ρωσικής διπλωματίας προς τον Έλληνα ΥΠ.ΕΞ., το οποίο, ασφαλώς, θα αξιολογηθεί πολιτικά από την ελληνική κυβέρνηση. Η Μόσχα θεωρεί σχεδόν εχθρικό συνο­μιλητή τον Νίκο Κοτζιά, κατηγορώντας τον ότι έχει ανατρέψει τις παραδοσιακές ισορροπίες που κρατούσε η Αθήνα μεταξύ Δύσης και Ρωσίας! Έμπειρος διπλωμάτης, που έχει υπηρετήσει πολλά χρόνια στην πρεσβεία μας στη Μόσχα, αποκωδικοποιώντας το μήνυμα της ρωσικής διπλωματίας προς την ελληνική κυβέρνη­ση, υποστήριξε ότι προϋπόθεση για την αποκατάσταση των ελληνορωσικών σχέσεων είναι η απομάκρυνση του Ν. Κοτζιά από το υπουργείο Εξωτερικών. Ίσως να είναι και η μεγάλη έκπλη­ξη στον επικείμενο ανασχηματισμό! 

Οργισμένη αντίδραση της Ρωσίας 

Η αντίδραση της Ρωσίας αποτελεί απάντηση στην απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει στην απέλαση δύο διπλωματών της ρωσικής πρεσβείας στην Αθήνα και στην απαγόρευση εισόδου σε δυο Ρώσους πολίτες, με τις κατηγορίες της παρέμβασης σε εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας, της απόπειρας χρηματισμού κρατικών αξιωματούχων (μητροπολιτών της Βορεί­ου Ελλάδας και ανωτάτου στελέχους του Στρατού), προωθώντας τα ρωσικά συμφέροντα, με σκοπό την υπονόμευση των διαπραγματεύσεων και, εντέλει, την ακύρωση της συμφωνίας ανάμεσα στην Αθήνα και στα Σκόπια για το όνομα της γειτονικής χώρας (γνωστής και ως «συμφωνίας των Πρεσπών»). 

Για ασύμμετρη αντίδραση της Ρωσίας κάνει λόγο το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ. και αναμένεται η συνέχεια. 

Η Μόσχα θεωρεί ότι η ένταξη της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ περιορίζει την επιρροή της Ρωσίας στο Βαλκάνια και πως η συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί την αφετηρία της διαδρομής της FYROM προς τους ευρωατλαντικούς θεσμούς, το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., αφού αίρονται τα ελληνικά εμπόδια, με τη στήριξη της αμερικανικής διπλωματίας. Και αυτή η εξέλιξη είναι που δυσαρέστησε τη Ρωσία και αποτελεί και τον πυρήνα της ελληνορωσικής κρίσης. 

Η Μόσχα θεωρεί κάθε νέα διεύρυνση του ΝΑΤΟ ως απώλεια στρατηγικού χώρου και προώθηση των αμερικανικών έναντι των ρωσικών συμφερόντων. Επομένως, η Ρωσία δεν μπορεί να είναι ικανοποιημένη με τον νέο ρόλο της «ομόδοξης», πλην, όμως, διπλωματικά δυτικότροπης Ελλάδας στα Βαλκάνια. Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση που προχώρησε στη συμφωνία των Πρεσπών, με την ενθάρρυνση της αμε­ρικανικής διπλωματίας- έχει να αντι­μετωπίσει τις έντονες και, εν πολλοίς, δικαιολογημένες αντιδράσεις από τον ελληνικό λαό. Δεν είναι ανεκτή από την πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών ούτε καν η έμμεση εκχώρηση του ελληνικού ονόματος «Μακεδονία» στους Σκοπιανούς. Αλλά, από την άλ­λη, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή και η ανάμειξη της Μόσχας, όπως υποστηρίζει η Αθήνα, στις διαδηλώσεις για το Σκοπιανό, διότι, τότε, η Ελλάδα θα έδινε την εικόνα διεθνώς ότι είναι κράτος «μπανανία»! Υπενθυμίζουμε ότι η Ρωσία ήταν από τις πρώτες χώ­ρες που αναγνώρισαν τα Σκόπια με το συνταγματικό τους όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», που προβλέπεται να αλλάξει από τη συμφωνία των Πρεσπών. 

Σημαντική παράμετρος της ελληνορωσικής διπλωματικής,και της πολιτικής κρίσης είναι και οι διαρκώς επιδεινούμενες σχέσεις της Ουάσινγκτον με την Τουρκία και, παράλληλα, οι διαρκώς και πιο στενές σχέσεις της Άγκυρας με τη Μόσχα και της Μόσχας με την Τεχεράνη (ισχυροποιείται μια αντιαμερικανική συμμαχία Ρωσίας - Τουρκίας - Ιράν), με την Αθήνα να εκφράζει, σαφώς, μια φιλοαμερικανική πολιτική, επιχειρώντας να καλύψει πιθανά στρατηγικά κενά της Ατλαντικής Συμμαχίας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκάνιων. 

Όμως, οι διπλωματικές επιλογές της Αθήνας δεν άφησαν «ασυγκίνητη» τη Μόσχα. Μάλιστα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Μόσχα το τελευταίο διάστημα λαμβάνει αποφάσεις που δεν είναι φιλικές προς τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, επειδή, όπως εκτιμούν, επηρεάζεται από τις στενές και σε πολλά επίπεδα φιλικές σχέσεις της με την Άγκυρα - σχέσεις που προωθεί συστηματικά η ρωσική διπλωματία, αφού βρίσκει και ανταπόκριση από το σύστημα εξουσίας του Τ. Ερντογάν, με το οποίο, όμως, έχει αρκετές δυσκολίες συνεννόησης η αμερικανική διπλωματία. 

Οι ανατροπές στις διεθνείς ισορροπίες ισχύος και το απρόβλεπτο των διπλωματικών σχέσεων αποτελούν τα συστατικά δεδομένα της σημερινής διεθνοπολιτικής πραγματικότητας. Για παράδειγμα, ποιος είχε προβλέψει ότι μια Αριστερή ελληνική κυβέρνηση (έστω στην αφετηρία της) θα ευθυγραμμιζόταν με τις βασικές επιλογές της αμερικανικής διπλωματίας (πολλοί «σύντροφοι» υπουργοί δεν έχουν αποβάλει τον βιωματικό αντιαμερικανισμό τους και απλώς έχουν συμβιβαστεί με τον πολιτικό ρεαλισμό, που δεν απέ­χει από τον αμοραλισμό!) και θα έφτανε σε ρήξη με την ομόθρησκη και ιδεολο­γικά ομογάλακτη Ρωσία; Μια Ρωσία, όμως, που έχει προχωρήσει σε στρατη­γική συνεργασία με την ισλαμική Τουρκία, διαψεύδοντας τις «λογικές» προβλέψεις των σοβαρών αναλυτών, ειδικά μετά την κατάρριψη του ρωσι­κού μαχητικού αεροσκάφους από την τουρκική αεράμυνα. Ασφαλώς, η συγ­κρουσιακή πορεία των ΗΠΑ του Τραμπ με την Τουρκία του Ερντογάν εί­ναι μία ακόμη αξιολογήσιμη παράμε­τρος των ελληνορωσικών σχέσεων. Η κρίση στις σχέσεις της χώρας μας με τη Ρωσία θα πρέπει να αντι­μετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα, καθώς δεν πρόκειται για μια απλή υπόθεση και, επομένως, είναι δύσκολα προβλέψιμες οι εξελίξεις. Πιθανόν να μην είναι lapsus linguae (ολίσθημα της γλώσσας), η αναφορά του πρωθυπουργού της Ρωσίας Ντ. Μεντβέντεφ για «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου», αλλά για αλ­λαγή πλεύσης της Ρωσίας στο Κυπριακό! 

Ο Μεντβέντεφ και τα Κατεχόμενα 

Ο Ρώσος πρωθυπουργός, σε δηλώσεις του. έκανε αναφορά στο ψευδοκράτος των Κατεχομένων και στο Κόσοβο, με τις οποίες εξέφρασε την πλήρη αντίθεση της Μόσχας στην προοπτική ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, σημειώνοντας πως κάτι τέτοιο θα προκαλούσε μια «τρομερή σύγκρουση»... Τέτοιες αναφορές, όμως, Ρώ­σων αξιωματούχων, εκ των πραγμάτων (de facto), φέρνουν την Ελλάδα πολύ πιο κοντά στις ΗΠΑ. Ασφαλώς, οι διαταραγμένες σχέσεις της Ελλάδας με τη Ρωσία θα περάσουν διάφορες φάσεις μέχρι να σταθεροποιηθούν. Τώρα βρισκόσαστε στην πρώτη... 

του Χρήστου Καπούτση-xkapout@otenet. gr 

(ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ-11/08/2018)