Οι ένοπλες δυνάμεις αποδυναμώνονται

* Η κρατική αμυντική βιομηχανία σκοντάφτει στα διεθνή ολιγοπώλια. 

* Μόνοι ευνοημένοι αναδεικνύονται οι αλλοδαποί κατασκευαστές αμυντικού υλικού, οι οποίοι δεν πρόκειται να παραιτηθούν με ευκολία από την «προίκα» της προμήθειας κύριου υλικού, το οποίο η Ελλάδα δεν θα μπορεί πλέον να κατασκευάζει. Το γεγονός ότι στην πλειοψηφία τους οι κατασκευαστές αυτοί είναι Γερμανοί αποτελεί προφανώς διαβολική σύμπτωση! 

Το εξοπλιστικό πρόγραμμα για την περίοδο 2013-2016 ανέρχεται, σύμφωνα με τον Πίνακα 5 τον Νόμου 4127/2013, σε 2,73 δισ. ευρώ (750 εκ. ευρώ για το έτος 2013, 583 εκ. ευρώ για το έτος 2014, 750 εκατ. ευρώ για το έτος 2015 και 647 εκ. ευρώ για το έτος 2016). Το άθροι­σμα του ετήσιου κύκλου εργασιών των τριών (3) κρατικών αμυντικών βιομηχανιών (ΕΑΣ ΑΒΕΕ - ΕΛΒΟ ΑΒΕ - ΕΑΒ ΑΕ) την τελευταία οκταετία δεν ξεπέρασε ποτέ τα 400 εκατ. ευρώ με τους πιο γενναιόδω­ρους υπολογισμούς. 

Δεν χρειάζον­ται περίπλοκες μαθηματικές πρά­ξεις για να...
καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι το εξοπλιστικό κονδύλι του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, στον καιρό του μνημονίου, είναι σχεδόν διπλάσιο από τον προμνημονιακό κύκλο εργασιών της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας. Επομένως, ο κρατικός προϋπολογι­σμός, ακόμα και εντός του στενού πλαισίου του Μεσοπρόθεσμου, δια­θέτει κονδύλια, που στην πραγμα­τικότητα ξεπερνούν τα απαιτού­μενα για την επιβίωση της αμυντικής βιομηχανίας. 

Η αποδυνάμωση της κρατικής αμυντικής βιομηχανικής βάσης δεν δικαιολογείται από τα δημο­σιονομικά δεδομένα. Η ύπαρξη συσσωρευμένων ζημιών ούτε ασυνήθης είναι σε περιόδους οικονομικής κλίσης, ούτε μη αναστρέψιμη και αντιμετωπίζεται με τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου επιχειρη­σιακού σχεδίου με προσανατολισμό στην επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων και τη σταδιακή εξόφληση υφιστάμενων οφειλών. 

Η κατάρτιση ενός τέτοιου σχεδίου προϋποθέτει τουλάχιστον τη δημοσιοποίηση του εξοπλιστικού προγράμματος των Ενόπλων Δυνάμεων, την έγκριση της Εθνικής Αμυντικής Βιομη­χανικής Στρατηγικής (ΕΑΒΣ), τη ρύθμιση των υφιστάμενων οφειλών και την κατά παρέκκλιση εξόφληση των κριτικών αμυντικών βιομηχανιών, που σήμερα ταλαιπωρούνται από δυσερμήνευτες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Ωστόσο, η κατάρτιση του 15ετους Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Προμη­θειών καθυστερεί τρία χρόνια. Η ΕΑΒΣ δεν έχει εγκριθεί από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας δυο χρόνια μετά την υποβολή της προς έγκριση από την Επι­τροπή, που την συνέταξε. Οι ιδιώτες εργολάβοι απαλλάσσονται από την υπο­χρέωση προσκομιδής φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου. Στα «ψιλά γράμματα» των Νόμων έχει κατ΄ επανά­ληψη συμπεριληφθεί η «κατά παρέκκλιση» εξόφληση ιδιωτών προμηθευτών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ποτέ όμως της κρατικής αμυντικής βιομηχα­νίας. 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ακόμα και η ιδιωτικοποίηση δεν μπορεί να καταστεί ελκυστική για κανέναν σοβαρό «επεν­δυτή». Μόνοι ευνοημένοι αναδεικνύον­ται οι αλλοδαποί κατασκευαστές αμυντικού υλικού, οι οποίοι δεν πρόκειται να παραιτηθούν με ευκολία από την «προ­ίκα» της προμήθειας κύριου υλικού, το οποίο η Ελλάδα δεν θα μπορεί πλέον να κατασκευάζει. Το γεγονός ότι στην πλειοψηφία τους οι κατασκευαστές αυτοί είναι Γερμανοί αποτελεί προφανώς διαβολική σύμπτωση! 

Μόνη λύση η συρρίκνωση; 

Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα διαθέσιμα κονδύλια είναι επαρκή και η σημερινή κρίση της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας δεν οφείλεται στους αριθμούς, αλλά στην αδικαιολόγητη αδράνεια του Κρά­τους να αναλάβει στοιχειώδεις θεσμικές πρωτοβουλίες (που όμως αναλαμβάνει όταν πρόκειται για ιδιωτικές εταιρείες), καθίσταται σαφές ότι η συρρίκνωση της εγχώριας κρατικής αμυντικής βάσης ούτε αναγκαία είναι, ούτε φυσικά και επωφελής για το δημόσιο συμφέρον. Χωρίς δημοσιονομική επιβάρυνση, είναι δυνατόν να δημιουργηθεί Ενιαίος Φο­ρέας Εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας (Ε.Φ.Ε.Α.Β.). του οποίου οι δραστηριό­τητες συγκεντρώνονται γύρω από τέσσερις άξονες: 

Άξονας 1: Όπλα - Πυρομαχικά 

Άξονας 2: Οχήματα 

Άξονας 3: Πτητικά Μέσα

Άξονας 4: Πλωτά Μέσα 

Κατά τη γνώμη μου, η υλοποίηση του κάθε άξονα καθίσταται δυνατή με τη δημιουργία cluster, μέσω της λειτουργικής συγχώνευσης των ΕΑΣ ΑΒΕΕ (άξονας 1) - ΕΛΒΟ ΑΒΕ (άξονας 2) - ΕΑΒ ΑΕ (άξονας 3) με τα αντίστοιχα λειτουρ­γούντα σήμερα Στρατιωτικά Εργοστά­σια και τους Ναυστάθμους Σαλαμίνας και Κρήτης (άξονας 4). Απαραίτητο συ­στατικό της επιτυχίας ταυ είναι η αλληλοϋποστήριξη και αλληλοσυμπλήρωση των αξόνων (δεξαμενή Core Capabilities). 

Αυτός βέβαια ο Ενιαίος Φορέας δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να θέσει σε διακινδύνευση εργασιακά δικαιώ­ματα. Εξάλλου, τα κενά στα οργανογράμματα των κρατικών αμυντικών βιομηχανιών συντελούν στην αδράνεια, στην οποία οφείλεται σημαντικό ποσο­στό των εξόδων τους. 

Σκοπός ενός τέτοιου φορέα δεν μπο­ρεί παρά να είναι η σχεδίαση / παρα­γωγή / υποστήριξη στην Ελλάδα του στρατιωτικού εξοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων μέσα από την ενοποίηση των εφοδιαστικών κέντρων και τη δημιουργία κοινών εφοδιαστικών γραμμών αυτοματοποιημένη παρακολούθηση της κατανάλωσης υλικού και αντίστοιχα (αυ­τοματοποιημένο υπολογισμό αναγκών κατασκευής στρατιωτικού εξοπλισμού, την ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης, την αξιοποίηση των αντισταθμιστικών ωφελημάτων «νέου τύπου» και την ανάπτυξη συνεργειών με εταιρείες ενός μετεξελιχθέντος σε δυναμικό Matrix/SOM Μητρώου Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού. 

Η άντληση πώρων από τα «εξοπλιστικό κονδύλι» είναι δυνατόν να μειωθεί, εφόσον αξιοποιηθεί το μετοχικό κεφάλαιο εμπορικά αδρανών θυγατρικών και χρηματοδοτηθεί ο ΕΦΕΑΒ και από την αξιοποίηση των μη βιομηχανι­κών ακινήτων ΕΑΣ - ΕΛΒΟ -ΕΑΒ, καθώς και των ακινήτων ΤΕΘΑ - ΤΕΣ - ΤΑΑ. 

Με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον 

Οι σημερινές διοικητικές δομές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τη λειτουργία ενός τέτοιου κρατικού οργανισμού. Ο ουσιαστικός μετασχηματισμός τους περνά μέσα από μια παραγωγική διαδικασία διαβούλευσης σχετικά με τη λειτουργία του στο νέο περιβάλλον, την αναμόρφωση του πλαισίου προμήθειας αμυντικών συστημάτων και την ενσωμάτωση της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας στον κύκλο προμηθειών αμυντικών συστημάτων. 

Ειδικότερα, η ΓΔΑΕΕ απέτυχε να λειτουργήσει ως καταλύτης στη μετεξέλιξη των κρατικών αμυντικών εταιρειών σε εγχώρια αμυντική βιομηχανική βάση. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητη η δημιουργία στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας Ειδικής Γραμματείας Αμυντικής Βιομηχανίας, μέσω της οποίας να είναι δυνατή η κατάρτιση προγράμματος δημοσίων επενδύσεων στον αμυντικό τομέα με βάση τις αρχές του στρατηγικού σχεδιασμού και management by results στη διαχείριση των αμυντικών δαπανών, καθώς και η υποβολή προς την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων ετησίας έκθεσης απολογισμού τόσο των αμυντικών δαπανών, όσο και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων στον αμυν­τικό τομέα. 

Απαραίτητη επίσης είναι και η δημι­ουργία -επιτέλους- ενός Εθνικού Φορέα Πιστοποίησης Αμυντικού Υλικού με σκοπό την πιστοποίηση της καταλλη­λότητας του εξοπλισμού και των υπηρεσιών σε συνεργασία με εργαστήρια ΑΕΙ και ΑΣΕΙ και άλλους δημόσιους φορείς. 

Επιλογικά: Θέσφατα και ιδανικές λύ­σεις δεν υπάρχουν. Όμως, οι συνέπειες των παλαιότερων, αλλά και των μνημονιακών επιλογών, είναι ακόμα ανασχέσιμες, εφόσον επιλεγούν πολιτικές με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και την παύση της εξάρτη­σης των Ενόπλων Διανομέων από τα ολιγοπώλια του διεθνούς εμπορίου όπλων. 

Δημοσθένης Μπακόπουλος 

(Η ΕΠΟΧΗ-15/07/2013)