ΑΝΩ ΚΑΤΩ ΤΑ ΣΚΟΠΙΑ

Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας

Ενώ ο μεσολαβητής του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς ανακοίνωνε ότι συντόμως θα γίνει νέος γύρος συνομιλιών για το θέμα της ονομασίας της FΥRΟΜ, στη γειτονική μας χώρα τα πάντα φαίνονται περιπεπλεγμένα και ταραγμένα. Το κράτος των Σκοπίων έχει καταφέρει να έχει τεταμένες σχέσεις με όλες τις... χώρες της περιοχής, ενώ οι εσωτερικές συγκρούσεις εγκυμονούν (απρόβλεπτους κινδύνους, θυμίζω ότι έχει ανακοινωθεί για τον Απρίλιο απογραφή πληθυσμού, η οποία κινδυνεύει να αναβληθεί λόγω εκλογών. 

Τα εσωτερικά μέτωπα είναι δύο: το πολιτικό ρήγμα μεταξύ του κυ­βερνώντος ΒΜΡΟ και της σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης και το εθνοτικό μεταξύ Σλάβων (ψευδομακεδόνων) και Αλβανών. Φέτος συμπληρώνονται δέκα χρόνια από την υπογραφή της Συμφωνίας της Αχρίδας, με την οποία οι Αλβανοί (30% του πληθυσμού) σταμάτησαν την ένοπλη εξέγερση τους. Έκτοτε έχουν ανακηρύξει στις δυτικές επαρχίες ένα κράτος εν κράτει, την ημιαυτόνομη Δημοκρατία της Ιλλυρίδας, στην οποία κυματίζει μόνο η αλβανική σημαία και δεν τολμά να εισέλθει Σλάβος αστυνομικός. Οι Αλβανοί μετέχουν πάντα με ένα από τα τρία κόμματά τους σε συγκυβέρνηση με ένα από τα σλαβικά κόμματα, αλλά αυτό δεν τους αρκεί. Ζητούν πλήρη ισότητα στη Βουλή, στην κυβέρνηση, στη γλώσσα, στην εκπαίδευση» και αλλού. Το παράδειγμα των ομοεθνών τους του Κοσόβου, που αναγνωρίστηκαν ως ανεξάρτητο κράτος από πολλές χώρες, τους ελκύει όλο και περισσότερο. Αν οι Σλάβοι δεν κάνουν κι άλλες υποχωρήσεις, δεν αποκλείεται οι αλβανικές επαρχίες να αποσχισθούν και να ενωθούν με το Κόσοβο, στο πλαίσιο της Μεγάλης ή -όπως τώρα λέγεται- Φυσικής Αλβανίας. 

Οι συγκρούσεις μεταξύ των Ορθόδοξων Χριστιανών Σλάβων και των Μου­σουλμάνων Αλβανών ξεσπούν με διάφορες αφορμές. Άλλοτε σε μεικτά σχολεία όπου οι μεν δεν δέχονται να κάνουν μάθημα μαζί με τους δε. Και άλλοτε με αφορμή μνημεία και ναούς. Στα μέσα Φεβρουαρίου η κυβέρνηση του Νικόλας Γκρούεφσκι προσπάθησε να κτίσει μια Ορθόδοξη Εκκλησία μέσα στο παλιό κάστρο των Σκοπίων. Οι Αλβανοί αντέδρασαν με δυναμικό τρόπο, για να μη φαίνεται στο ιστορικότερο σημείο της πόλεως η επικράτηση των Ορθοδόξων επί των Μουσουλμάνων. Τα επεισόδια ήσαν αιματηρά. Πέραν του μετώπου με τους Αλβανούς εντός και εκτός FΥRΟΜ οι αρχές των Σκοπίων έχουν προβλήματα με πολλές άλλες χώρες. Η Τουρκία συγκεκριμένα δια στόματος του υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου διαμαρτυρήθηκε για την κατασκευή της εκκλησίας που προαναφέραμε με τη δικαιολογία ότι το κάστρο είναι οθωμανικό μνημείο και «η Τουρκία ενδιαφέρεται για τη διαφύλαξη της οθωμανικής κληρονομιάς σε όλη τη Βαλκανική Χερσόνησο»! 

Με τη Σερβία τα προβλήματα είναι κυρίως εκκλησιαστικά. Η κρατική «Ορθόδοξη Εκκλησία της Μακεδονίας» αποσχίσθηκε αντικανονικά το 1967 από το Σερβικό Πατριαρχείο και θεωρείται σχισματική από όλους τους Ορθοδόξους. Η Σερβική Εκκλησία έχει εκλέξει ως νόμιμο Αρχιεπίσκοπο Αχρίδας και Σκοπίων για το ένα εκατομμύριο Ορθοδόξων της FΥRΟΜ τον ελληνομαθή Ιωάννη . Οι αρχές της χώρας δεν τον αναγνωρίζουν και κατά καιρούς τον φυλακίζουν ή τον εκδιώκουν με ανυπόστατες κατηγορίες. 

Με τη Βουλγαρία παραμένει ανοικτό το ζήτημα της εθνικής ταυτότητας. Το 1991 η Βουλγαρία αναγνώρισε κράτος «Μακεδονίας», αλλά όχι γλώσσα και εθνότητα. Η Σόφια επισήμως θεωρεί ότι οι λεγόμενοι «Μακεδόνες» είναι Βούλγαροι και τους κατηγορεί για κλοπή συμβόλων και ιστορικών προσωπικοτήτων. Προ έτους ο τότε υπουργός Αποδήμων Βουλγάρων Ντιμιτρόφ είχε μιλήσει για ανύπαρκτο μακεδονικό έθνος, ενώ προ ενός μηνός δεκάδες Βούλγαροι διανοούμενοι κατηγόρησαν γραπτώς τα Σκόπια ότι κλέβουν την ιστορία και τα εθνικά σύμβολα του βουλγαρικού λαού.

Με τη Ρουμανία προέκυψε πρόβλημα μόλις προ ολίγων ημερών. Κατά την επίσκεψη του Σκοπιανού υπουργού Εξωτερικών Αντόνιο Μιλόσοσκι στο Βουκουρέστι ο Ρουμάνος ομόλογος του Τεοντόρ Μπακόνσκι τού ζήτησε να καταγραφούν στην απογραφή ως Ρουμάνοι οι Βλάχοι της FΥRΟΜ, των οποίων τον αριθμό ανέβασε σε 150.000. Πρόκειται για τους βλαχόφωνους Ελληνες ή Ελληνόβλαχους, οι οποίοι αποτελούν τη συνέχεια ιστορικών ελληνικών κοινοτήτων στη νότια ζώνη της FΥRΟΜ και τη Βόρειο Ήπειρο.

Η Ρουμανία μοιράζει εκατοντάδες υποτροφίες κάθε χρόνο στους Βλάχους των Σκοπίων και προωθεί τη δημιουργία μειονότητας. Η Δημοκρατική Ένωση των Βλάχων του Νίκολα Μπάμποσκι αντιθέτως υποστηρίζει τις στενότερες σχέσεις των Βλάχων με την Ελλάδα και τους υπολογίζει σε 60.000. 

Ενόψει και της απογραφής των εθνικών και θρησκευτικών κοινοτήτων στη FΥRΟΜ, είτε γίνει τον Απρίλιο είτε αργότερα λόγω εκλογών, καλό θα ήταν να ασχοληθεί και η ελληνική κυβέρνηση σοβαρότερα με την αναζήτηση και καταγραφή της ελληνικής μειονότητας στα Σκόπια. Άλλοι βλαχόφωνοι, άλλοι ελληνόφωνοι, πάντως είναι πολλοί και καταπιεσμένοι επί δεκαετίες. Ο Κίρο Γκλιγκόροφ, τότε πρόεδρος της FΥRΟΜ, είχε παραδεχθεί το 1993 σε τσεχική εφημερίδα ότι υπάρχουν 100.000 Έλληνες στο κράτος του. Αντί να ασχολούμαστε με αυτούς, ανεχόμαστε τα Σκόπια να μιλούν για ανύπαρκτες μειονότητες στη Βόρεια Ελλάδα. 

Επανερχόμενοι στα ανοικτά μέτωπα των Σκοπίων καταλήγουμε στην Ελλάδα. Από τη στιγμή που η υποχωρητική γραμμή μας και η οικονομική μας διπλωματία απλώς αποθράσυναν τους Σκοπιανούς, απορώ γιατί εμμένουμε στη σύνθετη ονομασία. Είναι καιρός να επανέλθουμε στην παλιά κόκκινη γραμμή του 1992. Ουδεμία χρήση του όρου Μακεδονία είτε ως συνθέτου είτε ως παραγώγου. Όταν η FΥRΟΜ έχει ανοιχτά εξωτερικά και εσωτερικά μέτωπα, εμείς πρέπει να πιέζουμε, όχι να υποχωρούμε. Η Ιστορία της Μακεδονίας το απαιτεί. 

ΕΦ.ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

(