Πανελλαδικές: Οι βάσεις εκτίναξαν τις ανισότητες

Οι εφετινές στρεβλώσεις του εξεταστικού συστήματος, η αλλαγή του οποίου ανακοινώνεται αύριο -Τι λένε οι πρόεδροι των επιτροπών που συνέταξαν δύο πορίσματα τα οποία ποτέ δεν υλοποιήθηκαν 

ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ: «Το πρόβλημα της επιλογής» 

«Για το εξεταστικό, ως το κεντρικό πρόβλημα του εκπαι­δευτικού συστήματος, τα είπα­με στον Διάλογο (2015-16). Το πρόβλημα δεν είναι πόσοι μπαί­νουν στην ανώτατη εκπαίδευση με βαθμό κάτω από τη βάση του 10. Γιατί δεν μπορείς να μετρήσεις όλες τις δεξιότητες πάνω σε μια ευθύγραμμη κλί­μακα 0-20. Ούτε ο Προκρού­στης δεν το αποτόλμησε με τόση ανατριχιαστική λεπτομέρεια και τόσο μαζικές διαστάσεις. Μιλάμε συνεχώς για διαφορε­τικότητα και διαφοροποίηση, εδώ την ξεχνάμε. Η πρόταση επομένως να κόβονται οι κά­τω από τη βάση δείχνει ασχετοσύνη ως προς τη γνώση του προβλήματος, πράγμα που υπα­γορεύεται από μια εμπεδωμένη νοοτροπία κοινωνικού δαρβι­νισμού. Το πρόβλημα είναι ότι τα 8 στα 10 παιδιά δεν φοιτούν σας σχολές που θέλουν. Ούτε τα παιδιά πηγαίνουν εκεί που θέλουν, ούτε τα πανεπιστήμια παίρνουν αυτούς που θέλουν. Αφήνονται στην τύχη και στη ρουτίνα. Χρειάζεται διαφορο­ποίηση του τρόπου εισδοχής, και αυτονομία των πανεπιστη­μίων να την επιλέγουν. Δεν γί­νεται όλα να τα καθορίζεις κε­ντρικά. Βαλε τους κανόνες και άφησε τους παίκτες να κάνουν το παιχνίδι. Θα βρουν καλύτε­ρα τις ισορροπίες μεταξύ τους, τις συνενώσεις, τις διαφορο­ποιήσεις του προφίλ τους, τις διαδοχικές προσαρμογές. 

Κλειδί για τη μεταρρύθμιση του εξεταστικού είναι η μεταρ­ρύθμιση στην επαγγελματική εκπαίδευση. Και εδώ δεν μπο­ρείς να την καθορίζεις κεντρικά. Άφησε τις περιοχές, λ.χ. τη Θεσσαλία, την Κρήτη, την Ήπειρο, εκείνες που είναι πιο ώριμες, εκείνες όπου τα εκπαι­δευτικά τους ιδρύματα συνε­νώνονται και ομοσπονδοποιούνται, να αναδιαμορφώσουν την επαγγελματική εκπαίδευση με τα Επαγγελματικά Επιμελη­τήρια. Ούτε ο συγκεντρωτισμός, ούτε η αγορά αφηρημένα όπως την καταλαβαίνουν ο ΙΟΒΕ και η ΝΔ (λίγες μεγάλες επιχειρή­σεις) μπορούν να δώσουν λύ­σεις, γιατί και η αγορά, δηλαδή το σύνολο των επιχειρήσεων και επαγγελμάτων, πρέπει να αναδιαμορφωθεί και να συνδιαμορφωθεί με την εκπαίδευση, μέσα από τους θεσμούς της. Το έχουμε ξαναπεί. Οι εκπαι­δευτικές μονάδες όλων των βαθμίδων πρέπει να λειτουρ­γούν ως ερευνητικές ομάδες, με προσωπικότητα, που καθο­ρίζουν τη στρατηγική τους. Το υπουργείο πρέπει να εποπτεύει τους κανόνες και να επεμβαίνει εκεί που το σύστημα αρχίζει να παρουσιάζει ανισορροπίες. Η εκπαίδευση δεν θα σωθεί από το άνω 20%, αλλά από τη βά­ση στην οποία ανήκει το 80%. Εκεί πρέπει να δοθεί η προσο­χή. Εκεί υπάρχει το πρόβλημα. Τα έχουμε πει και για το 4ετές γυμνάσιο και το διετές λύκειο. Και εδώ ατολμία και αναποφασιστικότητα. 

Μια «μαγική εικόνα» του χώρου της εκπαίδευσης έδωσε και εφέτος το εξεταστικό σύστημα της χώρας. Εκτός της γενικής παραδοχής ότι τουλάχιστον 1/3 των υποψηφίων για τα ανώτατα ιδρύ­ματα της χώρας δεν σπουδάζουν αυτό που πραγματικά θέλουν, αλλά απλά γράφονται σε ένα τμήμα για να πάρουν ένα πτυχίο που ενδεχομένως να τους οδηγήσει στην ανεργία, εφέτος είχαμε και έναν ακόμη αριθμό που εντυπωσίασε: υποψήφιος των Επαγγελματικών Λυκείων μπήκε στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της Ξάνθης με 600 μόρια, λιγότερα δηλαδή από μια μονάδα στην κλίμακα των 20.000 μορίων (που είναι το άριστα). Πώς έγινε αυτό; Μία από τις παρενέργειες της «θεραπείας» που επέβαλε στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας το υπουργείο Παιδείας με τη λεγόμενη «πανεπιστημιοποίηση» των ΤΕΙ. 

Η δημιουργία του νεοσύστατου Πα­νεπιστημίου Δυτικής Αττικής (από τη συγχώνευση των ΤΕΙ Αθήνας και Πει­ραιά) οδήγησε τον υπουργό Παιδείας στο να δώσει ένα 5% εφέτος στους απο­φοίτους των Επαγγελματικών Λυκείων προς τα πανεπιστήμια της χώρας (αντί το 1% που ίσχυε) και αυτό με τη σειρά του οδήγησε έναν νέο με 600 μόρια ως πρωτοετή φοιτητή σε ένα πανεπιστήμιο τη στιγμή που εκατοντάδες υποψήφιοι με πολύ μεγαλύτερους βαθμούς απο­κλείστηκαν. Η βάση μάλιστα για τους υποψηφίους των Γενικών Λυκείων στο ίδιο τμήμα ήταν 12.913 μόρια. 

Την ίδια στιγμή, στα παράδοξα ενός συστήματος που κάθε χρόνο εντυπωσι­άζει με τα προβλήματα ανισότητας που καταγράφονται, η χαμηλότερη βάση (κάτω και από το 5) «κατοχυρώθηκε» εφέτος σε τμήμα του ΤΕΙ Ηπείρου, το οποίο βρίσκεται σε διαδικασίες «πανεπιστημιοποίησης» και συνένωσης με το πανεπιστήμιο της περιοχής. 

Έτσι, παραμονές νέων αλλαγών στο εξεταστικό σύστημα της χώρας που θα δοθούν στη δημοσιότητα αύριο το πρωί, με τα ΤΕΙ να «εξαφανίζονται» πανελ­λαδικά και τη χώρα να χάνει τελικά τις ειδικότητες της ανώτατης τεχνικής εκπαίδευσης, «Το Βήμα» δίνει τον λόγο στους προέδρους των δυο Εθνικών Δι­αλόγων για την Παιδεία που έγιναν την τελευταία δεκαετία στην εκπαίδευση. Τα πορίσματά τους διαφέρουν, όπως και τα συμπεράσματά τους. Ωστόσο αποτελούν προϊόν πολύμηνης επιστη­μονικής μελέτης ενός θεσμού που πα­ραμένει αδιάβλητος, αλλά ταυτόχρονα σε μεγάλο βαθμό άδικος για εκατοντά­δες παιδιά που δίνουν κάθε χρόνο τον καλύτερο εαυτό τους. 

Τόσο το πόρισμα που συντάχθηκε πρόσφατα από την επιτροπή που συνε­δρίασε επί μήνες με τη συμμετοχή 100 πανεπιστημιακών, υπό τον καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Αντώνη Διάκο, όσο και το πόρισμα που συντάχθηκε πριν από μερικά χρό­νια από τον καθηγητή Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρώην υπουργό Παιδείας κ. Γιώργο Μπαμπι- νιώιη, με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών ομοσπονδιών και κοινωνικών φορέων, περιείχαν αναλυτικές προτάσεις για την ψήφιση νέου εξετασπκού συστήματος με πολλές αρετές και μεγάλες πιθανό­τητες επιτυχίας. Καμία από αυτές δεν εφαρμόστηκε. Μπήκαν και τα δυο πο­ρίσματα στα συρτάρια των εκάστοτε υπουργών Παιδείας, με τους συντάκτες τους να απορούν γιατί ανέλαβαν αφι­λοκερδώς και ακπβισπκά να «σώσουν» την εκπαίδευση... 

Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ 

Των Εισαγωγικών τα «παράδοξα» 

1. Κρίνεται ο υποψήφιος από μια 3ωρη εξέταση σε βασικές γνώσεις που πρέπει να αποδείξει ότι έχει, ενώ δεν κρίνεται από την επίδοσή του μέσα σε 3 ολόκληρα χρόνια, τα χρό­νια τής φοίτησής του στο Λύκειο! Σε τρεις ώρες αντί σε τρία χρόνια! Αιτία η απροθυμία έως ανικανό­τητα εξασφάλισης από το υπουργείο Παιδείας μιας αντικειμενικής και αξιό­πιστης αξιολόγησης των μαθητών στο Λύκειο. Έτσι το μόνο σχεδόν κριτήριο εισαγωγής στα Πανεπι­στήμια που ισχύει στην Ευρώπη και αλλού απεμπολείται στην Ελλάδα!... 

2. Στερείται ο υποψήφι­ος δυνατότητας βελ­τίωσης τής βαθμολογίας του σε ένα μάθημα -στο οποίο δεν έγραψε καλά στο εξεταστικό 3ωρο- και υποχρεώνεται να περι­μένει έναν ολόκληρο χρό­νο για να εξετασθεί ξανά σε όλα τα μαθήματα, με κίνδυνο να έχει μειωμένη απόδοση σε κάποιο άλλο εξεταζόμενο αντικείμενο (οπότε θα περιμένει άλλον ένα χρόνο ή θα φύγει για κάποιο ιδιωτικό Πανεπι­στήμιο τού Εξωτερικού με καταστροφικές συνέπειες για την οικογένειά του)!... Κι όλα αυτά γιατί δεν υπάρχει ένας Εθνικός Εξεταστικός Φορέας που θα δίνει και τη δυνατότη­τα επανάληψης για βελτί­ωση σε 1 ή 2 μαθήματα. 

3. Έχουν φροντιστηριοποιηθεί οι τελευταίες τάξεις τού Λυκείου, η καλύτερη ηλικιακή περίοδος ωριμότητας για μια απα­ραίτητη συνολική οργά­νωση των γνώσεων και τής ουσίας τής Παιδείας που θα έμενε ανεξίτηλη στη μνήμη των αποφοί­των αν γινόταν σωστά. Η Γ’ Λυκείου είναι η ολο­κλήρωση ενός κύκλου σπουδών 12 ετών που θα αναδεικνυόταν με ένα άλλο περιεχόμενο* δεν είναι φροντιστηριακή τάξη (και μάλιστα αναξιόπιστη, αφού οι μαθητές εμπιστεύονται τα Φροντι­στήρια και όχι το Σχολικό τους Φροντιστήριο)!... 

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ 

(ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ-02/09/2018)