Το κόλπο Τσίπρα για να αποφύγει τον «σκόπελο» της δεδηλωμένης

• Ποιος είναι ο μοναδικός τρόπος για να πέσει η κυβέρνηση. 

• 0 πρωθυπουργός θα επικαλεστεί το άρθρο 36, παρ. 2 του Συντάγματος, που απαιτεί σχετική και όχι αυξημένη πλειοψηφία για έγκριση της Συμφωνίας των Πρεσπών. 

Από τον Τάκη Κάμπρα* 

«Οι μεν βροντές τρομάζουν τα παιδιά και οι απειλές τους ανόητους» έλεγε ο Σωκράτης και γίνεται ακόμα μια φορά ο λόγος του επίκαιρος. Μπορεί, λοιπόν, ο Πάνος Καμμένος να απειλεί να ρίξει την κυβέρνηση, εάν και όποτε φέρει στη Βουλή τη Συμφωνία των Πρεσπών, όμως το ερώτημα είναι να μας πει και τον τρόπο που θα το κάνει, δεδομένου ότι ο αριθμός των βουλευτών του κόμματός του δεν έχει την απαιτούμενη θεσμική ισχύ για να θίξει τη συνταγματική θέση της κυβέρνησης. Ο μόνος τρόπος που γνωρίζου­με είναι ότι, στην περίπτωση που υποβληθεί πρόταση δυσπιστίας από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, θα πρέπει να ψηφίσει «ναι». Κάτι, βέβαια, που έχει απορρίψει έω5 σήμερα, ισχυριζόμενος ότι δεν θα ματαιώσει την πρόοδο, την ανάπτυξη και την ευμάρεια που βρίσκονται στο κατώφλι της πόρτας των πολιτών! 

Από την πλευρά της η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να διασφαλίσει την ψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Ο τρόπος για να το κάνει είναι ένας. Και εξηγούμαι: 

Η κυβέρνηση, προκειμένου να αποφύγει τον σκόπελο της αυξημένης πλειοψηφίας των 3/5 (180 ψήφοι, - άρ­θρο 28 παρ. 2**, ή έστω την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθ­μού των βουλευτών (151) 28 παρ. 3, Σύνταγμα), προφανώς θα επιλέξει να εισαγάγει προς συζήτη­ση και ψήφιση τη λεγόμενη Συμφωνία των Πρεσπών με τη διαδι­κασία του άρθρου 36 παρ. 2* του Συντάγματος. Συνεπώς, στη συγκεκριμένη περί­πτωση θα απαιτηθεί η πλειοψηφία της ψήφισης τυπικού νόμου, δηλαδή έως και σχετική πλειοψηφία. Ο προβληματισμός, ωστόσο, εν προκειμένω, λαμβανομένης υπόψη της πολιτικής συγκυρίας, έχει ως εξής: 

Κόμμα της συμπολίτευσης (ΑΝ.ΕΛ.) έχει δηλώσει σαφώς ότι θα καταψηφίσει την εν λόγω συμφωνία. Στην περίπτωση αυτή ωστόσο, θα προκύψει προφανώς διακοπή της δεδηλωμένης εμπιστοσύνης του εν λόγω κόμματος της συμπολίτευσης προς την κυβέρνηση και κατά συνέπεια διακοπή της δεδηλωμένης εμπιστοσύνης της Βουλής προς την κυβέρνηση. Είναι αδιάφορο εάν η διακοπή αυτή θα είναι προσωρινή ή μη, δεδομένου ότι αρκεί και η στιγμιαία ύπαρξή της. Και αυτό διότι η κυβέρνηση συνιστά διαρκές όργανο, το οποίο λειτουργεί ανά πάσα στιγμή υπό την προϋπόθεση της δεδηλωμένης πλειοψηφίας της Βουλής. Εξάλλου, η διαπίστωση της εμπιστοσύνης της Βουλής προς την κυβέρνηση, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 84 του Συντάγματος, πραγμα­τοποιείται είτε έπειτα από πρόταση δυσπιστίας, αν αυτή δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών, είτε με ψήφο εμπιστοσύνης έπειτα από πρόταση της ίδιας της κυβέρνησης, οπότε η σχετική πρόταση πρέ­πει να λάβει την ψήφο της απόλυτης πλειοψηφίας των παρόντων βουλευτών, που δεν επιτρέ­πεται να είναι κατώτερη από τα 2/5 του συνόλου των βουλευτών (120). 

Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για κυβέρνηση που μπορεί να στηριχθεί στην «ανοχή της Βουλής, εφόσον λάβει πλειοψηφία των παρό­ντων βουλευτών ίση προς τα 2/5 (120) τουλάχιστον του συνόλου των βουλευτών (300). 

Εάν όμως το αποτέλεσμα της σχετικής ψηφοφορίας είναι 120 υπέρ, 119 κατά και 31 «παρών», η κυβέρνηση δεν έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, αφού το Σύνταγμα απαιτεί για απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών. Το ίδιο ισχύει στην περίπτωση που οι ψήφοι κατά και υπέρ της κυβέρνησης είναι ίσες (120 και πάνω), απουσιάζουν δε οι λοιποί βουλευτές. 

Η περίπτωση, ωστόσο, απουσίας ή καταψήφισης από τμήμα της κυβερνητικής πλειοψηφίας της εν λόγω συμφωνίας, όχι όμως και απόσυρσης της εμπιστοσύνης τους προς την κυβέρ­νηση, δεν έχει συνταγματική συ­νέπεια ως προς την κυβερνητική σταθερότητα. Συνεπώς, η ως άνω θεωρούμενη διακοπή της δεδηλωμένης εμπιστοσύνης της Βουλής προς την κυβέρνηση δεν συνιστά συνταγματική υποχρέωσή της προς παραίτηση. Ωστόσο, έχει γίνει αποδε­κτό από τη θεωρία του Συνταγματικού Δικαίου ότι η υποχρέωση αυτή υπαγορεύεται από τις αρχές της οφειλόμενης πολιτικής ηθικής και των αρχών του αστικού ήθους. Και αυτό γιατί η πολι­τική ζωή δεν καθορίζεται μόνο από ρητές συνταγματικές επιταγές αλλά και από άγραφους κανόνες που, αν και δεν διατυπώνονται, προσδιορίζουν το πολιτικώς φέρεσθαι και πράττειν, συνθέτοντας το περιεχόμενο και προβάλλοντας το αίτημα της αξιόπιστης πολιτικής συμπεριφοράς. 

Η ορθότητα της άποψης αυτής αναδεικνύεται περαιτέρω στην περίπτωση υποβολής πρότασης δυσπιστίας, αφού τότε θα αναφερόμασταν, ενδεχομένως, σε «υβριδική εμπιστοσύνη» της Βουλής προς την κυβέρνηση και σε ενδεχόμενη αλλοίωση της ποιότητας της αρχής της δεδηλωμένης, αφού η κυβερνητική πλειοψηφία στις περιπτώσεις άσκησης του κυβερνητικού έργου, αφενός, και πρότασης δυσπιστίας, αφετέρου θα είχε διαφορετική προέλευση. 

Τι προβλέπεται για τις διεθνείς συνθήκες 

* Άρθρο 36: (Διεθνής παραστάτης, δι­εθνείς συνθήκες) 

§2. Οι συνθήκες για εμπόριο, φορο­λογία, οικονομική συνεργασία και συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις και όσες άλλες περιέχουν παραχωρήσεις για τις οποίες, σύμ­φωνα με άλλες διατάξεις του Συντάγματος, τίποτα δεν μπορεί να οριστεί χωρίς νόμο ή οι οποίες επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες δεν ισχύουν χωρίς τυπικό νόμο που τις κυρώνει. 

** Άρθρο 28: (Κανόνες του διεθνούς δικαίου και διεθνείς οργανισμοί) 

§2. Για να εξυπηρετηθεί σπουδαίο εθνικό συμφέρον και να προαχθεί η συνεργασία με άλλα κράτη, μπο­ρεί να αναγνωρισθούν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα διεθνών οργα­νισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Πα την ψήφιση νόμου που κυρώνει αυτό τη συν­θήκη ή συμφωνία απαιτείται πλειοφηφία των 2/5 του όλου αριθμού των βουλευτών. 

§3. Η Ελλάδα προβαίνει ελεύθερα, με νόμο που ψηφίζεται από την απόλυ­τη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, σε περιορισμούς ως προς την άσκηση της εθνικής κυριαρχίας της, εφόσον αυτό υπαγορεύεται από σπουδαίο εθνικό συμφέρον, δεν θίγει τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις βάσεις του δημοκρατικού πολιτεύμα­τος και γίνεται με βάση τις αρχές της ισότητας και με τον όρο της αμοιβαιότητας. 

* Ο Τάκης Κάμπρας (Kampras@parliament.gr) είναι δημο­σιογράφος, κοινοβουλευτικός συντάκτης και διαχειριστής της ιστοσελίδας truestory.gr 

(ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-23/09/2018)