Η Τουρκία στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι

Το προχθεσινό πλήγμα που δέχθηκε η Άγκυρα από τους Κούρδους προβληματίζει βαθύτατα την κυβέρνηση Ερντογάν και όχι μόνον.

Tων οικιών, των Αθηνών και της πατρίδος ημών εμπιμπραμένων στον κλίβανο της βαθύτατης οικονομικής κρίσης και των διαδηλώσεων για το πολυνομοσχέδιο, είμαστε υποχρεωμένοι εκ των πραγμάτων να ασχοληθούμε και πάλι με την Τουρκία και το Κουρδικό Ζήτημα. Και λέμε ότι είμαστε υποχρεωμένοι, γιατί προχθές, και συγκεκριμένα στις 19 Οκτωβρίου, η Τουρκία δέχτηκε από τους Κούρδους ένα βαρύτατο... πλήγμα, το οποίο θέτει εν αμφιβόλω την εικόνα της πανίσχυρης χώρας που είχε καλλιεργήσει η ίδια για τον εαυτό της, σύμφωνα με την οποία ως περιφερειακή δύναμη θα έχει τη δυνατότητα να καθορίζει την πορεία των πραγμάτων σε μια ευρύτατη περιοχή, στα όρια της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μιλάμε για την επίθεση που πραγματοποίησαν περίπου 500 Κούρδοι αντάρτες εναντίον οκτώ διαφορετικών στόχων ταυτόχρονα, στην περιοχή Τσουκούρτζα, κοντά στα σύνορα με το Ιράκ, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στον τουρκικό στρατό (24 νεκροί και 20 τραυματίες). Όμως οι απώλειες δεν περιορίζονται μόνο στον στρατό, αφού βαρύτατο ήταν το πλήγμα στο ηθικό του λαού, πού βλέπει το τουρκικό κράτος να είναι εντελώς αδύναμο απέναντι στους αντάρτες, οι οποίοι, σημειωτέον, όσο και αν είναι αδύνατον να το πιστέψει κανείς, έπειτα από πέντε ώρες σκληρών μαχών δεν άφησαν στο πεδίο της μάχης ούτε έναν νεκρό.

Η συγκεκριμένη επίθεση είναι η τέταρτη πιο πολυαίμακτη από το 1984, όταν άρχισε ο ένοπλος αγώνας του ΡΚΚ, και εκδηλώνεται σε μια στιγμή που η τουρκική κυβέρνηση και το τουρκικό κράτος, αντί να κινηθούν στην κατεύθυνση υιοθέτησης ενός συντάγματος που θα αναγνωρίζει τα δικαιώματα των Κούρδων και των άλλων λαών της Ανατολής, εξετάζουν τρόπους να αποφύγουν τις οδυνηρές αποφάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην πολιτική επίλυση του Κουρδικού Ζητήματος και στον ουσιαστικό εκδημοκρατισμό της Τουρκίας.

Όσον αφορά το καθαρά επιχειρησιακό σκέλος της επίθεσης, μπορούμε συνοπτικά να πούμε ότι επαληθεύονται πλήρως οι διαπιστώσεις που έκανε ο απελθών αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ισίκ Κοσανέρ, ενώπιον της ηγεσίας των ΤΕΔ, σύμφωνα με τις οποίες «τα στελέχη και οι μονάδες του τουρκικού στρατού είναι αδύναμα και ανίκανα να αντιμετωπίσουν τους πολύ καλά εκπαιδευμένους αντάρτες». Το γεγονός ότι 500 αντάρτες, χωρισμένοι σε πολλές ομάδες, κατάφεραν να διεισδύ­σουν και να χτυπήσουν ταυτόχρονα οκτώ στρατιωτικούς στόχους στην ίδια περιοχή, χωρίς να διαρρεύσει τίποτε για τις επι­θέσεις και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τα φυλάκια και τα συστήματα ασφαλείας του στρατού, δείχνει ότι οι αντάρτες έχουν άξια ηγεσία, ασφαλές δίκτυο επι­κοινωνιών και υψηλό επίπεδο πειθαρχίας και εκπαίδευσης, όπως δείχνουν τα απο­τελέσματα των μαχών της 19ης Οκτωβρί­ου στην Τσουκούρτζα. Αν αναζητήσουμε πολιτικά μηνύμα­τα στη συγκεκριμένη επίθεση του ΡΚΚ, μπορούμε να επικεντρώσουμε στα εξής: 

α. Η τουρκική κυβέρνηση, για να αποφύγει την πολιτική λύση, κυρίως μέσω των ΜΜΕ που ελέγχονται από τον θρησκευτικό ηγέτη Γκιουλέν, προσπαθούσε να αποδείξει εδώ και καιρό ότι μετά τα βήματα εκδημοκρατισμού των κυβερνήσεων του ΑΚΡ «δεν υφίσταται πλέον Κουρδικό Πρόβλημα, απλά υπάρχουν προς επίλυση προβλήματα των Κούρδων συμπατριωτών μας», όπως δήλωσε ο Ερντογάν το 2009, στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα των δημοτικών εκλογών. Μάλιστα, καλλιεργήθηκε ο μύθος ότι το ΡΚΚ δεν έχει επιρροή στον λαό ούτε ουσιαστική στρατιωτική δύναμη, και ότι η δράση του υποστηριζόταν από τους μηχανισμούς της ΕΡΓΕΝΕΚΟΝ, η οποία χρησιμοποιούσε το ΡΚΚ ως εργαλείο άσκησης πίεσης, για να καθίσταται καθοριστικός ο ρόλος του στρατού. Τώ­ρα που η ΕΡΓΕΝΕΚΟΝ είναι στη φυλα­κή και η ηγεσία του τουρκικού στρατού ελέγχεται πλέον από ανθρώπους του Ερ­ντογάν, το ΡΚΚ πραγματοποίησε αυτήν την επίθεση για να αποδείξει ότι οι αντάρτες του είναι πανίσχυροι, έχουν την πλήρη στήριξη του κουρδικού λαού, και ότι μπο­ρούν να προσβάλλουν όχι μόνο φυλάκια - στρατόπεδα λόχων και ταγμάτων, όπως συνέβαινε έως τώρα, αλλά και στρατόπε­δα ταξιαρχιών. 

β. Ο πρόεδρος της Τουρκίας Γκιουλ, συνοδευόμενος από την ηγεσία των ΤΕΔ, μόλις λίγες ημέρες πριν από την επίθεση (15 Οκτωβρίου) επισκέφθηκε τα φυ­λάκια και το συγκεκριμένο στρατόπεδο που δέχθηκε την επίθεση, και έκανε δη­λώσεις για την αποφασιστικότητα του τουρκικού κράτους αλλά και για την ισχύ των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, που μπορούν να συντρίψουν στρατιωτικά το ΡΚΚ. Η επίθεση στην ταξιαρχία που επισκέφθηκε ο Γκιουλ ήταν μια απάντη­ση του ΡΚΚ, το οποίο έκανε επίδειξη δύναμης θέλοντας να ακυρώσει τις εντυπώσεις από την επίσκεψη του Τούρκου προ­έδρου και να δείξει ότι στην περιοχή, πέρα από το τουρκικό, υπάρχει και το υπό δημιουργία κουρδικό κράτος. 

γ. Πριν από λίγες ημέρες τα τουρκικά ΜΜΕ έκαναν εκτεταμένες αναφορές σε νικηφόρες επιχειρήσεις μονάδων των ΤΕΔ εναντίον στρατοπέδων του ΡΚΚ στο Καβακλί και το όρος Κάτο, στο Χακιάρι. Στις επιχειρήσεις εκείνες, μάλιστα, έχασε τη ζωή του υψηλόβαθμο στέλεχος του ΡΚΚ. Η επίθεση του ΡΚΚ στο στρατόπεδο της 21ης Ταξιαρχίας είχε τον χαρακτήρα αντεκδίκησης για τα παραπάνω και για να αποδειχτεί ότι το ΡΚΚ διατηρεί τις δυνάμεις του την περιοχή. 

δ. Έως πριν από τις εκλογές του Ιουνίου η τουρκική κυβέρνηση είχε αναθέσει σε μια επιτροπή πολιτικών και κρατικών αξιωματούχων την ευθύνη να συνομιλεί με αξιωματούχους του ΡΚΚ στο Όσλο και με τον φυλακισμένο Αμπντουλάχ Οτζαλάν στο Ιμραλί, για την εξεύρεση λύσης. Οι δύο πλευρές κατέληξαν σε ένα πρωτόκολλο, το οποίο, σύμφωνα με όσα συμφωνήθηκαν στις συνομιλίες, θα έπρεπε να τεθεί σε εφαρμογή από την τουρκική κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση Ερντογάν, ενισχυμένη από το αποτέλεσμα των εκλογών, σκλήρυνε τη στάση της και αντί, να εφαρμόσει το πρωτόκολλο, οδήγησε στις φυλακές περισσότερα από 1.000 στελέχη του κουρδικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος, που, σημειωτέον, αποτελούν τον κύριο κορμό του υπό δημιουργία κουρδικού κράτους στην τουρκική επικράτεια. Η επίθεση αποτελεί απάντηση στη στάση της τουρκικής κυβέρνησης και δηλώνει την αποφασιστικότητα του ΡΚΚ να προχωρήσει στη Δημοκρατική Αυτονομία, που θα οδηγήσει στην ίδρυση του κουρδικού κράτους. Το πλήγμα που δέχτηκε η Τουρκία είναι βαρύ και προβληματίζει βαθύτατα την τουρκική κυβέρνηση και όχι μόνον. Οι φόβοι ότι το Ιράν και η Συρία, μετά την ταύτιση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, έχουν προσεγγίσει και ενισχύουν το ΡΚΚ, προβληματίζουν την Ουάσινγκτον, τις Βρυξέλλες και το Τελ Αβίβ, και αναδεικνύουν άλλη μια φορά το Κουρδικό και το ΡΚΚ νευραλγικής σημασίας παίκτες στα τεκταινόμενα στην περιοχή. 

Παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σε Ελλάδα και Κύπρο, καλό είναι να έχουμε στραμμένα τα μάτια μας και προς Κουρδιστάν μεριά. Γιατί αυτά που συμβαίνουν εκεί θα αποδειχθεί σχετικά σύντομα ότι μας αφορούν άμεσα. 

ΣΑΒΒΑΣ ΚΑΛΕΝΤΕΡΙΔΗΣ

(ΕΦ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-21/10/2011)