Η επιχείρηση αποσταθεροποίησης του ΕΡΝΤΟΓΑΝ

του Σταύρου Λυγερού 

Αν και κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να προβλέψει την τύχη του Ερντογάν, είναι σαφές ότι κλυδωνίζεται και, εάν τελικώς καταφέρει να επιβιώσει, θα είναι βα­ριά τραυματισμένος. Η εμπλοκή τεσσάρων υπουργών του και κατά πάσα πιθανότητα του ίδιου του υιού του Μπιλάλ Ερντογάν σε γιγαντιαίο σκάνδαλο διαφθοράς έχει στερήσει από τον Τούρκο πρωθυπουργό το ηθικό πλεονέκτημα και τον έχει φέρει σε πολύ δυσμενή θέση. 

Δεν είναι μόνο οι πέντε βουλευτές του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτύξης που έχουν ήδη... παραιτηθεί. Είναι και αρκετοί άλλοι που περισσότερο ή λιγότερο αμφισβητούν τον αρχηγό τους. Οι χειρισμοί του Ερντογάν, άλλωστε, τροφοδοτούν την αμφισβήτηση. Δήλωσε πως «όσοι μιλάνε για διαφθορά είναι οι ίδιοι διεφθαρμένοι». Έσπευσε να αφαιρέσει το φάκελο του σκανδάλου από τους αρμόδιους εισαγγελείς και να απομακρύνει εκατοντάδες δικαστικούς και αστυνομικούς. Και ανέθεσε τα κρίσιμα χαρτοφυλάκια της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών (ελέγχει τα σώματα ασφα­λείας) σε δύο εξωκοινοβουλευτικά στελέχη της απολύτου εμπιστοσύνης του. 

Ο αρχι-εισαγγελέας της Κωνσταντινούπολης Μουαμάρ Άκας, που είχε χειριστεί κρίσι­μες υποθέσεις για το ξεδόντιασμα του κεμαλικού «βαθέος κράτους», δεν μάσησε τα λόγια του. Κατηγόρησε ευθέως τον πρωθυπουργό ότι επιχειρεί να εμποδίσει τη δικαστική έρευνα και να χειραγωγήσει τη Δικαιοσύνη. Ας σημειωθεί ότι ο αποπεμφθείς αρχι-εισαγγελέας είχε κλητεύσει τριάντα άτομα, μεταξύ των οποίων και ο υιός του Ερντογάν (Μπιλάλ) και στενοί συνεργάτες του. Είναι κοινό μυ­στικό, άλλωστε, ότι και οι υιοί και στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού έχουν πλουτίσει γρήγορα και αδικαιολόγητα. 

Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι πριν από μόλις εννέα μήνες ο Ερντογάν εθεωρεί­το παντοδύναμος. Οι εξελίξεις όμως διέψευ­σαν την επιφανειακή αυτή εικόνα. Οι διαδηλώσεις του περασμένου Μαΐου-Ιουνίου που προσέλαβαν διαστάσεις εξέγερσης αμ­φισβήτησαν την εξουσία του και ανέδειξαν τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη «βα­θιά Τουρκία» και στη δυτικότροπη Τουρκία που αντιστέκεται στην επιβολή της ισλαμι­κής ατζέντας των νέο-οθωμανών. Ο πρωθυ­πουργός κατάφερε να ξεπεράσει εκείνη την κρίση ακριβώς επειδή συνεχίζει να εκφράζει τις σουνιτικές μάζες της Ανατολίας και ως εκ τούτου διατηρεί την εκλογική υπεροχή του. 

Αυτή τη φορά όμως την τορπίλη εκτό­ξευσε η «αδελφότητα Γκιουλέν», χωρίς την υποστήριξη της οποίας ο Ερντογάν δεν θα είχε καταφέρει να κερδίσει τον πόλεμο εναντίον της κεμαλικής στρατόγραφειοκρα­τίας. Ο Γκιουλέν δεν είναι μόνο ο ιδεολογικός-θρησκευτικός πατέρας του τουρκικού πολιτικού Ισλάμ. Ανάμεσα στο κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και στην αδελφότητα Γκιουλέν υπάρχει και στενή πολιτικο-οργανωτική διαπλοκή. 

Η αδελφότητα ξεκίνησε ως θρησκευτικό τάγμα και έχει μετεξελιχθεί σ΄ένα τεράστιο και παντοδύναμο θρησκευτικό κοινωνικό και, εμμέσως πλην σαφώς, πολιτικό δίκτυο (με ετήσιο προϋπολογισμό περίπου 25 δις δολάρια) που έχει υπερβεί τα όρια της Τουρκίας. Το δίκτυο επιρροής περιλαμβάνει εκπαιδευτικά ιδρύματα, επιχειρηματικούς ομίλους, τράπεζες και ΜΜΕ. Η αδελφότητα διαθέτει και ισχυρά ερείσματα στο τουρκικό κράτος, ειδικά στη Δικαιοσύνη, στην αστυνομία και στις μυστικές υπηρεσίες. 

Τα σύννεφα στις σχέσεις Ερντογάν - Γκιου­λέν είχαν αρχίσει να συσσωρεύονται από το 2012. Όταν ο Ερντογάν εδραίωσε τη θέση του στην εξουσία επιδίωξε να αποδυνα­μώσει την επιρροή της αδελφότητας στους κρατικούς μηχανισμούς, επειδή θεωρούσε ότι αυτή επιχειρούσε να τον χειραγωγήσει. Από την πλευρά του, ο Γκιουλέν θεωρεί ότι ο Ερντογάν οικοδομεί προσωποπαγές κα­θεστώς, το οποίο λειτουργεί και σαν θερμοκήπιο διαφθοράς. 

Η πρώτη κόντρα συνέβη το Φεβρουάριο του 2012, όταν ένας εισαγγελέας ειδικών αρμοδιοτήτων που διατηρεί δεσμούς με την αδελφότητα είχε καλέσει σε ανάκριση τον επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας ΜΙΤ, Φιντάν, ο οποίος είναι πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Ερντογάν. Τρεις μήνες αργότερα στην ψηφοφορία για την εκλογή νέου προέδρου του Συμβουλίου Επικρατείας, ο εκλεκτός της αδελφότητος επικράτησε του εκλεκτού του Ερντογάν. 

Ο ανταγωνισμός βγήκε στην επιφάνεια όταν ανακοινώθηκε η πρόθεση της κυβέρνησης να καταργήσει τα φροντιστήρια στα οποία ο Γκιουλέν στηρίζει τον εκπαιδευτικό μηχανισμό του. Αυτό όμως ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Η δυναμική της σύ­γκρουσης προσέλαβε ανεξέλεγκτες διαστάσεις όταν μετά από δεκατετράμηνη μυστική έρευνα η Εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης άσκησε δίωξη για διαφθορά εναντίον υπουργών, κυβερνητικών αξιωματούχων και επιχειρηματιών. Επικαλούμενος το γε­γονός ότι η έρευνα διενεργήθηκε χωρίς να ενημερωθεί η κυβέρνηση, ο Ερντογάν κατήγγειλε «βρώμικο σχέδιο» μιας συμμορίας που λειτουργεί σαν «κράτος εν κρατεί». 

Είναι κοινό μυστικό ότι στη σύγκρουση των δύο πόλων του πολιτικού Ισλάμ για τον έλεγχο της εξουσίας παίζει σε δεύτερο επίπεδο και ο αμερικανικός παράγοντας. Οι Αμερικανοί είναι δυσαρεστημένοι με τον Ερντογάν. Πρώτον, λόγω της αυτονόμησής του στην εξωτερική πολιτική. Δεύτερον, επειδή το εβραϊκό λόμπι τον έχει στοχοποιήσει. Τρίτον, επειδή η Άγκυρα έκανε αθέμιτα παιχνίδια με το Ιράν μέσω της κρατικής τράπεζας Χαλκμπάνκ. 

Ο Γκιουλέν, που διευθύνει την αδελφότητα α­πό την Πενσυλβάνια μπορεί να μην είναι πρά­κτορας της CIA, αλλά υπάρχουν πολλές εν­δείξεις ότι συνεργάζεται στενά μαζί της. Εάν κρίνουμε και από τη στάση του πρεσβευτή τους στην Άγκυρα οι Αμερικανοί υποδαυλί­ζουν και χρησιμοποιούν τις αντιθέσεις στους κόλπους του τουρκικού πολιτικού Ισλάμ για να αποσταθεροποιήσουν ή τουλάχιστον να αποδυναμώσουν τον Ερντογάν. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι, εάν ο Ερντογάν ανατραπεί, ο εξωτερικός προσανατολισμός της Τουρκίας θα διαφοροποιηθεί, γεγονός που θα επηρεάσει δυσμενώς τα ελληνικά συμφέροντα. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία.  

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-31/12/13-08/1/14)