Έρευνα και στο ΓΈΕΘΑ για όσους μετείχαν σε επιτροπές εξοπλιστικών

✓ Φωτογραφία από άσκηση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. 

✓ Μετά τις αποκαλύψεις Κάντα, από κόσκινο περνούν όλες οι συμβάσεις τού παρελθόντος. Στο στόχαστρο μπαίνουν και όσοι καθόριζαν τα μέλη που είχαν λόγο στις αγορές. 0 κίνδυνος να μετατραπεί η υπόθεση σε κυνήγι μαγισσών. 

Από τον

Ευθύμιο Πέτρου 

Τη δική του κάθαρση κάνει το ΓΕΕΘΑ διερευνώντας με μεγάλη διακρι­τικότητα τα εξοπλιστικά προγράμματα του παρελ­θόντος και τα πρόσωπα που συνδέθηκαν με αυτά. Η έρευνα στρέφεται κυρί­ως στους αξιωματικούς, οι οποίοι συστηματικά τοποθετούνταν ως μέλη επιτρο­πών που είχαν να κάνουν με εξοπλισμούς. 

Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, η έρευνα δεν θα σταματήσει στον εντοπισμό ονο­μάτων που... εμφανίζονται να επαναλαμβάνονται στις συνθέσεις επιτροπών, αλ­λά θα προχωρήσει και στον προσδιορισμό εκείνων που φρόντιζαν να συγκρατού­νται οι επιτροπές με τα ίδια πρόσωπα στις καθοριστικές θέσεις. Τα συμπεράσματα από την έρευνα θα δείξουν κατά πόσο θα προκύψουν πληροφορίες που θα είναι αξιοποιήσιμες από τη δικα­στική διαδικασία. 

Στόχος είναι να μην αφεθούν να πλανώνται σκιές που να βαρύνουν το στρατιωτικό προσωπικό. Η στρατιωτική ηγεσία έχει την πεποίθηση ότι αυτοί που ενεπλάκησαν σε πα­ρατυπίες ή παρανομίες αποτελούν μια μικρή με­ρίδα αξιωματικών και ως εκ τούτου οι πράξεις τους δεν πρέπει να έχουν αντανάκλαση στο σύνολο των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. 

Ως το κόκαλο 

Στρατιωτικοί κύκλοι τόνι­ζαν ότι η διαδικασία που τέθηκε σε κίνηση με τις αποκαλύψεις του Αντ. Κάντα πρέπει να φτάσει μέχρι το κόκαλο, ώστε να έλθουν όλα στο φως. Επισήμαιναν όμως ότι σε καμία περίπτωση αυτό δεν πρέπει να εξε­λιχθεί σε «κυνήγι μαγισσών», διότι τότε η έρευνα θα οδηγηθεί σε λάθος δρόμο και η αλήθεια, σε μεγά­λο βαθμό, μπορεί να συ­σκοτιστεί. 

Στο μεταξύ, όσον αφο­ρά την απολογία του Αντ. Κάντα, οι γνώστες του κυ­κλώματος των εξοπλισμών ανέφεραν ότι ο ίδιος δεν έχει κατονομάσει κανέναν πολιτικό, ενώ από τα μέσα της δεκαετίας του '90, οπό­τε ιδρύθηκε η Γενική Δι­εύθυνση Εξοπλισμών, τον αποφασιστικό λόγο στις επιλογές των οπλικών συ­στημάτων τον είχαν όργανα εκτός των Γενικών Επι­τελείων. 

Τις διαδικασίες τις χει­ριζόταν η αρμόδια διεύ­θυνση του υπουργείου με τη μορφή που έπαιρνε κα­τά κατά καιρούς (πρώτα Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών, μετά Γενική Γραμματεία Οικονομικού Σχεδιασμού και Αμυντικών Επενδύσε­ων και, τέλος, Γενική Διεύ­θυνση Αμυντικών Εξοπλι­σμών και Επενδύσεων). 

Τις αποφάσεις επε­ξεργαζόταν το Συμβούλιο Άμυνας (ΣΑΜ), στο οποίο μετείχαν μεν οι αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων, αλλά μέσα στην πληθώρα των μη στρατιωτικών με­λών αποτελούσαν τη μειο­νότητα. Το ΣΑΜ συγκρο­τούσαν, εκτός των αρχη­γών, ο υπουργός Εθνικής Αμύνης, οι υφυπουργοί, ο γενικός γραμματέας, όταν υπήρχε, ο ειδικός γραμμα­τέας και όλοι οι διευθυντές με τους αναπληρωτές τους. Δηλαδή τουλάχιστον επτά μη στρατιωτικά μέλη ένα­ντι των τεσσάρων αρχηγών. 

Τον τελικό λόγο είχε το ΚΥΣΕΑ, στο οποίο με­τείχαν οι «πρωτοκλασά­τοι» υπουργοί και μόνο ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ ο οποίος σε κάποια στιγμή υπο­βιβάστηκε σε παρατηρητή αφού του αφαιρέθηκε το δικαίωμα ψήφου στο Συμ­βούλιο. 

Οι Γερμανοί 

Μια άλλη επισήμανση εί­ναι ότι κάνει λόγο κυρίως για προμήθειες που έγι­ναν από γερμανικές εταιρίες και ελάχιστα αναφέρει για γαλλικές και ρωσικές. Δεν γίνεται ο παραμικρός λόγος για μεγάλες προμή­θειες υλικού που έγιναν την ίδια περίοδο από άλ­λες χώρες, όπως οι ΗΠΑ η Ιταλία και η Σουηδία. 

Οι λογαριασμοί που θα ανοίξουν, καθώς η δικαστική διαδικασία εξελίσσε­ται, θα δείξουν ποιοι απο­φάσιζαν αγορές ερήμην του Στρατού, αν και τα πε­ρισσότερα συστήματα που αγοράστηκαν ανταποκρί­νονταν στις αμυντικές ανάγκες της χώρας. Όμως, όπως έχει πολλές φορές επισημανθεί, το κόστος τους ήταν δυσανάλογα με­γάλο και οι όροι επαχθείς για την ελληνική πλευρά. Άρματα χωρίς πυρομαχι­κά και αγορές χωρίς εξασφάλιση ανταλλακτικών και υποστηρίξεως κύκλου ζωής ήταν χαρακτηριστικά παραδείγματα αποφάσεων που ελήφθησαν. Προφα­νώς «κόβονταν» απαραί­τητα τμήματα των συμβά­σεων για να περισσέψουν λεφτά για τις μίζες. 

Τα δώδεκα άχρηστα πυροβόλα της Τσεχίας 

θα πρέπει να θυμίσουμε ότι η πλέον σκανδαλώδης περίπτωση αγοράς οπλικού συστήματος ήταν αυτή του αυτοκινούμενου πυρο­βόλου Zuzana από τη Δημοκρατία της Τσε­χίας. Δώδεκα τέτοια πυροβόλα αγοράστη­καν με αποφάσεις πολιτικών οργάνων που αγνόησαν τη σταθερή απορριπτική άποψη της στρατιωτικής ηγεσίας. Μάλιστα, το ΓΕΣ έφτασε σε σημείο να αρνηθεί την επιχειρησιακή ένταξη τους, επισημαίνοντας τα προβλήματα που θα δημιουργούνταν στην εφοδιαστική αλυσίδα, εξαιτίας της πλήρους ασυμβατότητας των πυροβόλων αυτών με ό,τι είχε εκείνη τη στιγμή ο Στρατός, ο οποίος προσπαθούσε να εντάξει τα νέα Pantzer 2000, που έχουν αποδειχθεί από το πλέον επιτυ­χημένα συστήματα, αποτελώντας το μέλλον του Πυροβολικού. Στο θέμα είχε αναφερθεί ο τότε υπουργός Αμύνης της Κύπρου Σωκράτης Χάσικος, ο οποίος δέχτηκε ένα πε­ρίεργο τηλεφώνημα από την Αθήνα. Ρωτήθηκε αν θέλει 12 αυτοκινούμενα πυροβόλα. Κεραυνοβολημένος από την έκπληξη ρω­τούσε λεπτομέρειες, μην μπορώντας να πιστέψει ότι τα πυροβόλα θα του δίδονταν τζά­μπα. Και φυσικά, αφού πείστηκε ότι η Λευ­κωσία δεν θα πλήρωνε δραχμή, τα δέχτηκε. Έτσι, το πυροβόλα μεταφέρθηκαν στην Κύ­προ, όπου αξιοποιούνται μέχρι σήμερα από την Εθνική Φρουρά. 

Οι ευθύνες του ΠΑΣΟΚ για το θεσμικό πλαίσιο που ευνοούσε τους μεσάζοντες. 

ΟΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ του ΠΑΣΟΚ φέρουν την αποκλειστική ευθύνη για τις αλλαγές στο θεσμι­κό πλαίσιο των εξοπλισμών, ώστε οι σχετικές αποφάσεις να περά­σουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της πολιτικής ηγεσίας. Την πρώτη κίνηση έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου με τη νομοθεσία διά της οποίας κατάργησε τη θεσμική υπόσταση του εμπορικού αντιπρο­σώπου πολεμικού υλικού. Εξαγ­γέλλοντας πομπωδώς την «κατάρ­γηση των μεσαζόντων», στην ου­σία δημιουργούσε το πλαίσιο στο οποίο ευδοκίμησε η διαφθορά. 

Στη θέση των εμπορικών αντι­προσώπων που είχαν ευθύνη για τις προσφορές που έφερναν και τις συμβάσεις που υπέγραφαν εμφα­νίστηκαν οι «σύμβουλοι», οι οποί­οι βρίσκονταν στο απυρόβλητο. 

Και ενώ οι αντιπρόσωποι είχαν προσδιορισμένη προμήθεια υποκείμενη σε φορολογία, οι «σύμ­βουλοι» διαχειρίζονταν αφανή χρηματικά ποσά, τα οποία προφα­νώς κατέληγαν στις τσέπες κρατικών αξιωματούχων. 

Περίπου τότε και με αυτές τις διαδικασίες έγινε η διαβόη­τη «αγορά του αιώνα». Πολλοί θυμούνται τα «τυφλά» Μιράζ, τα οποία αργότερα η κυβέρνηση Μη­τσοτάκη αρνήθηκε να παραλάβει, μέχρις ότου οι Γάλλοι κατασκευα­στές τα αποκαταστήσουν. Ταυτό­χρονα αποκαλυπτόταν ότι τα όπλα των αεροπλάνων αυτών (οι πύραυ­λοι Μαζίκ) είχαν πληρωθεί σε τιμές πολλαπλάσιες έναντι των αντί­στοιχων αμερικανικών. 

Μερικά χρόνια αργότερα, ο Γεράσιμος Αρσένης ολοκλήρω­νε την καταστροφή με την ίδρυση της Γενικής Διευθύνσεως Εξοπλισμών. Σε αυτήν πέρασαν και επί­σημα πλέον όλες οι αρμοδιότητες που αφορούσαν τους εξοπλισμούς, τις οποίες μέχρι τότε ασκούσαν τα Γενικά Επιτελεία. 

Η βιομηχανία 

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε αυ­τή τη χρονική στιγμή ανακόπη­κε η ανάπτυξη της εγχώριας αμυ­ντικής βιομηχανίας. Στις επιλογές που γίνονταν από τα Γενικά Επιτε­λεία λαμβάνονταν υπόψη οι κατα­σκευαστικές δυνατότητες των ελ­ληνικών εταιριών, η συμμετοχή των οποίων στα αντίστοιχα προ­γράμματα συντονιζόταν από την Υπηρεσία Πολεμικής Βιομηχανί­ας του υπουργείου Εθνικής Αμύ­νης. Αυτή η υπηρεσία, στην οποία οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό η βι­ομηχανική ανάπτυξη της χώρας (και όχι μόνο σε ό,τι είχε σχέση με την άμυνα), κατά τη δεκαετία του ΄70 στην ουσία καταργήθηκε με την ίδρυση της ΓΔΕ. Αποτέλε­σμα ήταν ότι εγκαταλείφθηκε τε­λείως το θεσμικό πλαίσιο για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, η οποία κάποτε απασχολούσε περί τους 25.000 εργαζομένους, οι πε­ρισσότεροι από τους οποίους ειδι­κοί επιστήμονες. 

Στο Γραφείο Αντισταθμιστι­κών Ωφελημάτων της ΥΠΟΒΙ υπηρετούσε ως εν ενεργεία αξι­ωματικός ο Αντ. Κάντας, ο οποίος μετά την αποστρατεία του τοποθετήθηκε αναπληρωτής γενι­κός διευθυντής της ΓΔΕ. Γνωστός για την κομματική του τοποθέτηση στο ΠΑΣΟΚ, απολάμβανε το προ­νόμιο να βρίσκεται σχεδόν πάντα σε θέσεις μέσα στις εξοπλιστικές διαδικασίες. Εκεί τον κρατούσε μια ισχυρή κομματική προστασία, που δεν εκπορευόταν πάντα από τον υπουργό Αμύνης. Όμως, ταυτίστηκε με τις επιλογές του Άκη Τσοχατζόπουλου, ο οποίος τον επιβράβευσε για τη συνεργασία του βοηθώντας τον να εκλεγεί λέ­κτορας στην έδρα Οικονομίας της Άμυνας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 

Να σημειωθεί ότι η νομοθε­σία περί εμπορικών αντιπροσώ­πων δεν έχει αποκατασταθεί, ενώ η Νέα Δημοκρατία δεν έχει υλοποιήσει την προγραμματική δέσμευσή της (ήδη από το 2004) να επαναφέρει στα Γενικά Επιτελεία την αποφασιστική αρμοδιότητα για τους εξοπλισμούς. 

(ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-05/1/2014)