ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΘΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΕΝΑΣ ΚΑΛΟΣ ΦΙΛΟΣ μού έλεγε ιστορίες από το ταξίδι του στο Κάιρο. Πόσο σημαντικό είναι εκεί το παζάρι στη ζωή των ανθρώπων. Μέχρι και οι ταξιτζήδες κανονίζουν το ναύλο με παζάρι! Για τέ­τοια κατάσταση μιλάμε. Σε ένα μαγαζί, μάλιστα, ο έμπορας αρνήθηκε να του πουλήσει ένα μικρό χαλί, επειδή ο δικός μας πρόσφερε αμέσως τα χρήματα που του ζήτησε. Το παζάρι στην Ανατολή είναι τρό­πος ζωής. 

ΠΡΙΝ ΚΑΝΕΙ ΜΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΠΡΑΞΗ σχε­διάζει από πριν τα βήματά του. Πώς θα εμφανιστεί, ποια θα είναι η πρώτη του κουβέντα, πώς θα αντιδράσει σε αυτό που θα του πει ο αντισυμβαλλόμενος και με ποια τακτική, τελικά, θα τον φέρει εκεί που θέ­λει. Είναι ένα πραγματικό άθλημα που εκπαιδεύει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δύο εκπαιδευμένοι άνθρωποι θα καταλήξουν στο τέλος σε μία δίκαιη συμφωνία. Το ερώτημα είναι για ποιον λόγο δεν καταλήγουν αρχής εξαρχής εκεί και χρειάζεται να δαπανήσουν τόση ενέργεια. Η απάντηση ίσως βρίσκεται στην ιστορία του Χότζα που ακολουθεί. 

Ο ΧΟΤΖΑΣ, λοιπόν, αγόρασε αυγά από το παζάρι. Πήγε σπίτι του, τα έβαψε και στη συνέχεια επέστρεψε στο παζάρι για να τα πουλήσει στην ίδια τιμή με τα οποία τα αγόρασε! Το περιστατικό δεν πέρασε απα­ρατήρητο από έναν γείτονά του: «Κάτσε, Χότζα! Εσύ πήρες τα αυγά σε μία τιμή, πήγες σπίτι σου, δαπάνη­σες κόπο και χρόνο για να τα βάψεις και ήρθες πάλι στο παζάρι για να τα πουλήσεις στην ίδια τιμή. Ποιο είναι το κέρδος σου;» Και ο Χότζας απάντησε: «Σε δουλειά να βρισκόμαστε»! 

ΠΡΑΓΜΑΤΙ! Ο Χότζας έψαχνε έναν τρόπο για να μη μείνει άεργος. Το κέρδος του ήταν ότι κάτι έκανε. Υπήρχε, πάντως, κέρδος. Στα μάτια ενός δυτικού αυτό δεν είναι πάντα εμφανές. Επειδή ο δυτικός άν­θρωπος έχει μάθει να σκέφτεται διαφορετικά. Ομοί­ως και με το παζάρι. Ο δυτικός το βρίσκει ανούσιο. Ο ανατολίτης, όμως, κλείνει τα μάτια του το βράδυ και τα ανοίγει το πρωί κάνοντας παζάρια. Ακόμη και με τον θεό! «Αν μου κάνεις αυτό, θεέ μου, θα σου πάρω μία λαμπάδα δύο μέτρα»! 

Ο ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΠΑΖΑΡΕΥΕΙ! Ξέρει πώς να το κάνει και το κάνει καλά! Εμείς έχουμε κουλτούρα που αγγίζει δύο κόσμους, της Ανατολής και της Δύσης. Καταλαβαίνουμε από παζάρια, αλλά ντρεπό­μαστε να το δείξουμε, επειδή αυτή την εποχή έχουμε βγάλει το διαβατήριο της Εσπερίας και θέλουμε να κρύψουμε την ανατολίτικη ταυτότητά μας. Η αλήθεια όμως είναι ότι θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε την κατάσταση με πολύ καλύτερο τρόπο. Ακριβώς επειδή καταλαβαίνουμε τη γλώσσα των γειτόνων περισσότερο απ' ό,τι την καταλαβαίνει κάποιος Γερ­μανός. 

ΚΙ ΟΜΩΣ! Έχουμε κάνει όλα εκείνα τα λάθη που θα έπρεπε να αποφύγουμε! Γιατί; Αυτό είναι το πιο ενδιαφέρον σημείο όλης της συζήτησης. Το γιατί. Κι είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι υπήρξαν δηλώ­σεις από Έλληνες αξιωματούχους που ήταν βέβαιο ότι θα έβαζαν φωτιά στο σκηνικό. Γιατί, λοιπόν, τις έκαναν; Τι επιδίωκαν; Όταν λείπει η εθνική στρατη­γική δίδεται χώρος στις προσωπικές πολιτικές. 

ΜΟΝΟ που η... δημιουργική ασάφεια σε αυτές τις περιπτώσεις δεν κάνει καλό. Όπως αποδείχτηκε το 2015, η δημιουργική ασάφεια δεν κάνει γενικώς καλό. Αλλά ιδιαιτέρως σε εθνικά θέματα μπορεί να αποδειχτεί και επικίνδυνη. Στο παζάρι δεν βοηθούν οι κάθετες θέσεις. Αν το παζάρι εξελιχθεί σε καβγά, εκείνος που έχει να χάσει είναι ο αδύναμος. Αντίθετα! Αν κινηθεί με έξυπνο τρόπο, μπορεί και να κερδί­σει! Αλλά αυτό απαιτεί τρία πράγματα: Ότι ξέρουμε τι θέλουμε, ότι έχουμε σε αυτό συμφωνήσει όλοι κι ότι είμαστε όλοι στην ίδια πλευρά... 

ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΜΑΥΡΙΔΗ 

(ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ-28/03/2018)