Οι μετρήσεις τηλεθέασης ως πολιτικό όπλο.

■ Πόσο εξυπηρετούν την κυβέρνηση Ερντογάν οι αλλαγές στο σύστημα που δίνει βαρύτητα στις μάζες με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.

■ Όσοι αντιτίθενται στην Τουρκία στο νέο σύστημα υποστηρίζουν ότι μάλλον επιχειρείται περισσότερο να διαμορφώσει κοινωνικά δεδομένα. 

■ Μία μεγάλη μάζα που διαθέτει αγοραστική δύ­ναμη υιοθετεί ένα άλλο μοντέλο ζωής και πολιτι­σμού με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις μαντιλοφορούσες που έχουν κα­τακλύσει τα γυμναστήρια. 

Σημαντικό κοινωνικό καθρέφτη αλλά και πολιτικό μοχλό που εξυπηρετεί την υφιστάμενη πολιτική εξουσία αποτελούν τα ποσοστά τηλεθέασης στην Τουρκία, αν ληφθεί υπόψη η μεγάλη αλλαγή που υπήρξε στο σύστημα μετρήσεων...
 

Η αλλαγή αφενός φαίνεται ότι εξυπηρετεί το γενικότερο πολιτικό πλαίσιο της κυβέρνη­σης Ερντογάν, προκαλώντας μάλιστα ερωτήματα περί δημι­ουργίας συνθηκών οπισθοδρό­μησης, αφού στο νέο σύστημα απέκτησαν βαρύτητα οι μάζες με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. 

Αφετέρου, όμως, και με δε­δομένη την προβληματική δομή του προηγούμενου συστήματος που έδινε βαρύτητα στο σχετικό υψηλό μορφωτικό επίπεδο, το οποίο δεν είναι αντιπροσωπευτι­κό, μπορεί να διατυπωθεί ο ισχυρισμός ότι το νέο σύστημα εκφράζει περισσότερο την τουρκική πραγματικότητα. 

Υποτίθεται ότι σκοπός ενός συστήματος μέτρησης τηλεθέασης είναι η σύνδεση των μα­ζών «που διαθέτουν αγοραστι­κή δύναμη» με τη διαφήμιση, δηλαδή τους διαφημιζόμενους. 

Όμως, όσοι αντιτίθενται στην Τουρκία στο νέο σύστημα υποστηρίζουν ότι αυτό μάλλον επιχειρεί περισσότερο να δια­μορφώσει κοινωνικά δεδομένα, παρά να απευθυνθεί στην αγοραστική δύναμη. 

Μπορεί να αντιτείνει κάποι­ος το επιχείρημα ότι υπάρχει, πλέον, στην Τουρκία και μια με­γάλη μάζα που διαθέτει αγορα­στική δύναμη και μάλιστα σημαντική, η οποία, ωστόσο, υιο­θετεί ένα άλλο μοντέλο ζωής και πολιτισμού. 

Χαρακτηριστικό παράδειγ­μα είναι οι μαντιλοφορούσες που έχουν κατακλύσει τα γυμναστήρια, με τρόπο που η αγορά πιέζεται ώστε να ανοίξουν γυμναστήρια αποκλειστικά για αυτές. 

Οι ομάδες 

Οι μετρήσεις τηλεθέασης γί­νονται με βάση τις ομάδες Α, Β, C1,C2, D και Ε. Στην ομάδα Α ανήκουν άτομα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και σε ποσοστό 30% με μεταπτυχιακό. Είναι ιδιοκτήτες εργοστάσιων, βιοτε­χνιών και καταστημάτων. Οι παντρεμένες γυναίκες εργάζονται σε ποσοστό 40%, ενώ το 30% της ομάδας κάνει διακοπές. 

Η ομάδα Β συνίσταται κατά 65% σε απόφοιτους πανεπιστη­μίων και κατά 35% αποφοίτους ανώτερων σχολών ή λυκείων. Κατά 60% είναι δημόσιοι ή ιδιω­τικοί υπάλληλοι. Οι γυναίκες εργάζονται σε ποσοστό 30%, ενώ το 20% της ομάδος κάνει διακοπές. 

Στην ομάδα C1 το 60% είναι απόφοιτοι λυκείου. Το 40% είναι μικροκαταστηματάρχες, το 15% υπάλληλοι και το 15% συνταξιούχοι. Οι γυναί­κες εργάζονται σε ποσοστό 13%, ενώ το 20% έχει δυνατότη­τα να κάνει διακοπές. 

Στην ομάδα C2 το 20% είναι απόφοιτοι λυκείου, ενώ η πλει­οψηφία είναι απόφοιτοι δημοτι­κού. Το 10% είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και το 20% συν­ταξιούχοι. Οι γυναίκες εργάζον­ται σε ποσοστό 10%, ενώ διακο­πές κάνουν μόνο στο χωριό τους, αν έχουν. 

Στην ομάδα D ανήκουν άτο­μα κατά 70% απόφοιτοι δημοτι­κού. Το 30% είναι συνταξιούχοι, το 20% εργάτες, το 30% αγρό­τες. 

Τέλος, στην ομάδα Ε ανή­κουν κατά 95% απόφοιτοι δημο­τικού ή δίχως εκπαίδευση. Το 30% είναι άνεργοι, το 40% συν­ταξιούχοι και το 30% συνταξιού­χοι που εργάζονται σε άλλη δου­λειά. 

Στο προηγούμενο σύστημα μετρήσεων οι ομάδες Α και Β ήταν το 35% του συνολικού δείγματος. Στο νέο σύστημα το πο­σοστό αυτό μειώθηκε στο 12%. 

Νέα δεδομένα στα τουρκικά σίριαλ 

Η αλλαγή δεν εξαντλείται στο σύστημα μετρήσεων. Έχουν αλλάξει και τα δεδομένα της "κοινωνικοοικονομικής θέσης» που ανακοινώνει κάθε δύο χρόνια η Ένωση Ερευνη­τών Τουρκίας. Τα δεδομένα αυτά λαμβάνονται υπόψη και κατά τις μετρήσεις τηλεθέασης. Στο νέο δεδομένο ο όρος «οικογενειάρχης» αντικαταστάθηκε από το «άτομο που εξασφαλίζει το κύρια έσοδα». Με τα παλαιά δεδομένα, ο «οικο­γενειάρχης» και το επίπεδο του καθορίζονταν με βάση το επίπεδο εκπαίδευσης, το αν είναι απόφοιτος πανεπιστημίου και το αν και οι γονείς του είναι απόφοιτοι πανεπιστημίου. Στο νέα δεδομένα ο ορισμός γίνεται με βάση τα έσοδα, το οποίο κατατάσσει κατά κύριο λόγο το νοικοκυριό σε μία από τις ομάδες Α,Β, C1, C2, D και Ε. Αυτό σημαίνει ότι τα σίριαλ, που είναι ο κύριος παράγων στην τηλεθέαση, ακολουθούν τις ίδιες προδιαγραφές. Δηλαδή το νέα τουρκικά σίριαλ που θα παιχτούν σύντομα και στα ελληνικά κανάλια, ετοιμάζονται με βάση το νέα αυτά δεδομένα. 

του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ 

(Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΡΙΟ-26/10/2012)