Μέτρα- ταφόπλακα

Του Γιάννη Βαρουφάκη

Πριν τις εκλογές του Ιουνίου, τα τρία κόμματα που σήμερα συγκυβερνούν υπόσχονταν την επαναδιαπραγμάτευση της πιο βάναυσης δανειακής συμφωνίας στα χρονικά του προηγμένου καπιταλισμού. Σε περίοδο πόλωσης είναι σωστό να προσπαθούμε να θεμελιώνουμε τον μεταξύ μας διάλογο εξαρχής, ξεκινώντας με σημεία στα οποία συμφωνούμε όλοι. Έστω ότι πιστεύουμε πως ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ εννοούσαν αυτό που έλεγαν περί επαναδιαπραγμάτευσης... 

Ένας τέτοιος κοινός τόπος από τον οποίο μπορεί να ξαναξεκινήσει πολιτισμένα ο δημόσιος διά­λογος είναι η συνειδητοποίηση πως, για να μπορέσει η ελληνική κυβέρ­νηση να διαπραγματευτεί σοβαρά με τους ευρωπαίους εταίρους μας την αλλαγή της μνημονιακής «λογικής» που πνίγει τη χώρα, είναι απα­ραίτητο να μην φοβάται ότι μια διαπραγματευτική αποτυχία θα την φέρει στο σημείο (σε περίπτωση που δεν λάβει την επόμενη δόση) να αδυνατεί να καταβάλλει μισθούς, συντάξεις, να πληρώσει τον ΟΤΕ και τη ΔΕΗ των δημόσιων υπηρεσιών κλπ. 

Πράγματι, όπως θυμάστε, αυτή ήταν, από τον Μάιο του 2010 (αρχής γενομένης με τον κ. Παπακωνσταντίνου), η δικαιολογία των κυβερνώντων για το γεγονός πως, ό,τι μέτρα τους ζητούσε η τρό­ικα, εκείνοι τελικά ενέδιδαν. Περιληπτικά, το επιχείρημά τους ήταν: «Με πρωτογενές έλλειμμα δεν μπορείς να διαπραγματευτείς!» (Σημ. το πρωτογενές έλλειμμα εκμηδενίζεται όταν τα φορολογικά έσοδα του κράτους αρκούν για να κάνει το δημόσιο όλες τις πληρωμές του πλην των τοκοχρεολυσίων στους πιστωτές του.) Έστω ότι συμφωνούμε σε αυτό (παρόλο που θεωρώ ότι ακόμα και με πρωτογενές έλλειμμα διατηρείς την ευχέρεια να διαπραγματευτείς, εφόσον το κόστος μιας αποτυ­χημένης διαπραγμάτευσης είναι μεγαλύτερο για τους εταίρους σου απ' ό,τι για εσένα). 

Τι θα σήμαινε μια τέτοια συμφωνία μεταξύ κυβερ­νητικών και ημών της αντίπερα όχθης επ' αυτού; Θα σήμαινε ότι συμφωνούμε πως, δεδομένης της ανάλγητης απαιτητικότητας της τρόικα για μέτρα τα οποία δολοφονούν την αγελάδα που θα πρέπει να παράξει το πολυπόθητο γάλα, το εθνικό μας συμφέρον, και καθήκον, επιβάλλει να κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να εκμηδενι­στεί το γρηγορότερο το πρωτογενές έλλειμμα του δημοσίου, ώστε η κυβέρνηση να αποκτήσει τη διαπραγματευτική ισχύ που της λείπει σήμερα. Να μπορεί, με άλλα λόγια, να πει όχι στην επόμενη δόση (αν δεν ικανοποιηθούν κάποιοι κοινώς συμπεφωνημένοι όροι της ελληνι­κής πλευράς) χωρίς να αγωνιά για το πού θα βρει χρήμα για να καλύ­ψει τις υποχρεώσεις του δημοσίου στους Έλληνες πολίτες. 

Να φοβά­ται, δηλαδή, πιο πολύ η τρόικα τη μη καταβολή της δόσης απ' ό,τι η ελληνική κυβέρνηση, καθώς στην περίπτωση που δεν έχουμε πρωτο­γενές έλλειμμα η μη απόδοση της δόσης θα σημαίνει πως οι μόνοι που δεν θα αποπληρωθούν από το ελλη­νικό δημόσιο θα είναι η ΕΚΤ και οι πιστωτές τους οποίους εκπροσωπεί η τρόικα. 

Ωραία, έστω ότι όλοι μας συμ­φωνούμε: Νυν υπέρ πάντων η εξάλειψη του πρωτογενούς ελλείμματος. Τι πρέπει να γίνει ώστε να εκμηδενιστεί το πρωτογενές έλλειμμα του ελληνικού κράτους; Η απάντηση είναι απλή: Χρειαζόμαστε μέτρα (μειώσεις δαπανών συν αυξήσεις εσόδων) της τάξης των 2 δις. Μάλιστα, για να αντιστραφεί η κοινωνική αδικία και να ελαχιστοποιηθεί η μείωση της ζήτησης, προτείνω τα μέτρα αυτά των 2 δις να προέλθουν χωρίς αύξηση φόρων, αλλά με μείωση των μισθών και συντάξεων του δημο­σίου από πάνω προς τα κάτω. Αντί όμως για μέτρα 2 δις τέτοιου είδους, η κυβέρνηση (υπό την πίεση της τρόικα) επιβάλλει οριζό­ντια μέτρα 13,5 δις, εκ των οποίων τα 7 με 8 δις θα επιβληθούν εντός των επόμενων 12 μηνών, την ώρα δηλαδή που η κοινωνική οικονο­μία μας βρίσκεται στα πρόθυρα του θανάτου. 

Νομίζετε πως αν τα μέτρα εξοικο­νόμησης για το 2013 ανέλθουν στα 7 δις θα παραχθεί μεγαλύτερο πρωτο­γενές πλεόνασμα (απ' ό,τι αν είχαν περιοριστεί στα 2 δις); Σε καμία περίπτωση! Σύμφωνα με ερευνη­τές του ΔΝΤ, τα μέτρα αυτά θα επιφέρουν μείωση του ΑΕΠ κατά 20 δις, με αποτέλεσμα τη μείωση των φορολογικών εσόδων κατά τουλάχιστον 9 δις - κάτι που θα καθυστερήσει πολύ περισσότερο τη δημιουργία του πρωτογενούς πλεονάσματος που όλοι θεωρούμε προαπαιτούμενο για μια σοβαρή διαπραγμάτευση. 

Περιληπτικά, η τρόικα μας επιβάλ­λει 7 ή 8 δις περικοπές εντός του 2013. Αν τις αποδεχθούμε, όπως θέλει η κυβέρνηση (συμπεριλαμ­βανομένης και της ΔΗΜΑΡ, που δεν έχει αντίρρηση σε αυτά τα νού­μερα, αλλά κρύβεται πίσω από το φύλλο συκής εργασιακών νόμων που έχουν πάψει να εφαρμόζονται εδώ και καιρό), ο εκμηδενισμός του πρωτογενούς πλεονάσματος θα καθυστερήσει τουλάχιστον ένα χρόνο. 

Όσο καθυστερεί αυτός ο εκμηδενισμός, η κυβέρνηση μπο­ρεί να ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να διαπραγματευτεί (ελέω πρωτο­γενούς ελλείμματος). Αν όμως η κυβέρνηση ήθελε πραγματικά να διαπραγματευτεί, θα έπρεπε να περιοριστεί σε μέτρα 2 δις, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της τρόικα, να πετύχει εντός 4 εβδομάδων πρωτο­γενές πλεόνασμα και, τότε πλέον, να πει στην τρόικα: «Αν δεν θέλετε να πάρουμε την δόση, εμείς δεν έχουμε πρόβλημα. Το πρόβλημα θα το έχει η ΕΚΤ που δεν θα την απο­πληρώσουμε στην ώρα της ωσότου εσείς μας παρουσιάσετε ένα πρό­γραμμα προσαρμογής το οποίο να είναι λογικό και να έχει πιθανότητες επιτυχίας χωρίς να εξαφανίζει από προσώπου γης τον ελληνικό λαό.» 

Δεν το κάνουν όμως. Οι κυβερ­νώντες ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ προτιμούν, όπως είναι προφανές, να παίζουν το χαρτί του υποδειγ­ματικού κρατούμενου. Μόνο που οι δεσμοφύλακες δεν θα τους χαριστούν. Άλλωστε κανείς δεσμοφύλακας δεν εκτιμά τον λακέ κρατούμενο, όσο και να προσπα­θούν να εξαφανίσουν κάθε ίχνος ανεξαρτησίας και αυτοσεβασμού απ' όλους τους κρατούμενους που τελούν υπό τη δική τους επίβλεψη και κυριαρχία. 

(HD-A΄ΝΟΕ 2012)