Ανεβαίνει επικίνδυνα το θερμόμετρο στη Μεσόγειο

■ Το κλίμα στις σχέσεις Λιβάνου – Κύπρου είναι θετικό, αλλά δεν μένει ανεπηρέαστο από την εχθρική σχέση του Λιβάνου με το Ισραήλ. 

■ Η προσπάθεια όλων σχεδόν των χωρών της περιοχής να πάρουν θέση στο ενεργειακό παιχνίδι καθιστά επείγουσα την άμεση αντίδραση από πλευράς Ελλάδας. 

■ Η ανακάλυψη ενεργειακών κοιτασμάτων προκαλεί εντάσεις - Αίγυπτος, Λίβανος και Ισραήλ «οπλίζουν». 

Νέα εστία έντασης και αντιπαράθεσης στο ήδη εύφλεκτο σκηνικό της Μέσης Ανατολής προκαλούν ο φρε­νήρης ρυθμός των ανακαλύψεων νέων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αέριου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και η προσπάθεια ολοένα και περισσότερων χωρών να ...
τοποθετηθούν εγκαίρως στο ενεργειακό παιχνίδι που στήνεται στην περιοχή. 

Σε μια απρόβλεπτη εξέλιξη, την Τετάρτη, έγινε γνωστό ότι και η Αίγυπτος σχεδιάζει να παραχωρήσει άδειες ερευνών σε περιοχές που γειτνιάζουν με την ισραηλινή ΑΟΖ, χωρίς όμως, να έχει προηγηθεί οριοθέτηση θαλάσσιων συνόρων μεταξύ των χωρών. Η «αραβική άνοιξη» κράτησε απασχολημένο το Κάιρο καθ΄ όλο το διάστημα που υπήρ­ξαν αυτές οι σημαντικές ανακαλύψεις στον ενεργειακό τομέα και έτσι τώρα η Αίγυπτος «τρέχει» να καλύψει το χαμένο έδαφος 

Οι σχέσεις μεταξύ Τελ Αβίβ και Καίρου βρί­σκονται σε οριακό σημείο. Είναι ενδεικτικό ότι την περασμένη Πέμπτη το ελεγχόμενο από ισλαμιστές αιγυπτιακό Κοινοβούλιο ζήτησε τη διακοπή κάθε εργασίας εξαγωγής φυσικού αερίου προς το Ισραήλ, πράγμα που, σε συνδυασμό με την απόφαση της αιγυπτιακής εταιρείας πετρελαίου EGAS, αναμένεται να πυροδοτήσει νέα ένταση. Ο κορυφαίος Αιγύπτιος ειδικός σε θέματα πετρελαίου Ιμπραήμ Ζαχράν εξέφρασε την εκτίμηση ότι η κίνηση αυτή της Αιγύπτου γίνεται προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πολιτική «τετελεσμένων» που έχει επιβάλει το Ισραήλ. 

Διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα 

Αλλά και η αιγυπτιακή Επιτροπή θαλάσ­σιων Συνόρων ζήτησε από το υπουργείο Άμυνας τις συντεταγμένες των θαλάσσιων συνόρων της χώρας ώστε, όπως αποκάλυψε μέλος της Επιτροπής στην εφημερίδα Al masry Al youm, η κυβέρνηση «να μπορέσει να διαπραγματευτεί με χώρες όπως Ελλάδα που επιδιώκει να προχωρήσει στην εξόρυξη φυσικού αερίου στη Μεσόγειο». 

Οι αναφορές αυτές έχουν και μια θετική διάσταση για την Ελλάδα καθώς σύμφωνα με πληροφορίες η Αίγυπτος στην έκδοση άδειων στα θαλάσσια σύνορα με το Ισραήλ έχει χαράξει τις περιοχές με βάση τις προβλέψεις του Δικαίου της θάλασσας κάτι που δημι­ουργεί (θετικό) προηγούμενο για τις συνομιλίες με τη χώρα μας. Αυτό που δεν διευκρινίζεται από αιγυπτιακής πλευράς είναι εάν η «συζήτηση» με την Ελλάδα αφορά στην οριοθέτηση της ΑΟΖ νοτίως του Καστελόριζου ή αν περιορίζεται στην περιοχή νοτίως της Κρήτης για την οποία έχει προχωρήσει σε διαγωνισμό το υπουργείο Περιβάλλο­ντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής 

Η σπουδή των Αιγυπτίων να εμπλακούν στο ενεργειακό «ράλι» που διεξάγεται στην περιοχή ήρθε λίγες ημέρες αφότου ανακοι­νώθηκε ότι 15 μίλια από το Τελ Αβίβ εντο­πίστηκαν δύο μικρότερα μεν κοιτάσματα τα οποίο αποτελούν, όμως ικανοποιητική ένδειξη για το μέγεθος του «θησαυρού» που κρύβεται στο βυθό της Λεκάνης της Λεβαντίνης. Τα κοιτάσματα Gabriella και Yitzhak περιέχουν 232 και 128 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου αντίστοιχα και σχεδόν 1,8 τρισε­κατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου 

Την περασμένη εβδομάδα η υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλή, επισκέφθηκε το Λίβανο, καθώς η Λευκωσία δεν έχει εγκαταλείψει τις προ­σπάθειες για προώθηση της συμφωνίας με τη Βηρυτό σχετικά με την οριοθέτηση της μεταξύ τους ΑΟΖ. 

Το κλίμα στις σχέσεις Λιβάνου Κύπρου είναι θετικό, αλλά δεν μένει ανεπηρέαστο από την εχθρική σχέση του Λιβάνου με το Ισραήλ, καθώς η Βηρυτός καταγγέλλει ότι το Ισραήλ, με τη μονομερή οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών του, έχει υπερκαλύψει τμήμα της λιβανέζικης ΑΟΖ και, μάλιστα, στις περιοχές που πιθανολογείται ότι εκτείνονται τα υποθαλάσσια κοιτάσματα του φυσικού αέριου. 

Η Βηρυτός ξεκαθάρισε στην κυρία Κοζάκου Μαρκουλή ότι δεν υπάρχει το πα­ραμικρό πρόβλημα με την Κύπρο, με την Κύπρια υπουργό να προτείνει την έναρξη συνομιλιών για την προοπτική συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων που ενδεχομένως να εντοπιστούν στα όρια της ΑΟΖ Κύπρου – Λιβάνου. Η κυρία Κοζάκου Μαρκουλή δεσμεύτηκε, μάλιστα ότι θα επιχειρήσει να «μεσολαβήσει», ώστε να βρεθεί λύση σtη διαμάχη μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου, εξέλιξη που θα επέτρεπε την ανεμπόδιστη και ειρηνική εκμετάλλευση των τεράστιων κοιτασμάτων που υπάρχουν στην περιοχή. 

Συνεργασία με Κύπρο 

Η Κύπρος, πάντως είναι αρκετά βήματα μπροστά στη συνεργασία με το Ισραήλ και ήδη έχει ξεκινήσει η προεργασία για την κατάρτιση συμφωνίας συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων που εντοπίζονται σε γειτονικά οικόπεδα της κυπριακής και της ισραηλινής ΑΟΖ, η οποία θα είναι έτοιμη σε δύο με τέσσερις μήνες, όπως αποκάλυψε ο Ισραηλινός πρεσβευτής στη Λευκωσία, Μιχαέλ Χαράρι. 

Ο Ισραηλινός διπλωμάτης σε συνέντευξή του στην Καθημερινή της Κύπρου εξέφρασε συν τοις άλλοις το ενδιαφέρον της χώρας του για εμπλοκή στην κατασκευή τερματι­κού στην Κύπρο, ενώ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο τροφοδότησης της Μεγαλονήσου με φυσικό αέριο από τα ισραηλινά κοιτάσματα, έως ότου έρθει η στιγμή για εμπορική εκμετάλλευση των κυπριακών κοιτασμάτων. 

Από την κούρσα αυτή δεν θα μπορούσε, βέβαια να λείπει η Τουρκία η οποία απείλησε διά του προέδρου της κρατικής εταιρείας ΤΡΑΟ με πραγματοποίηση ερευνών στην Κύπρο ακόμη και σε περιοχές που, όπως είπε, μπορεί να υπάρχει επικάλυψη με τις άδειες έρευνας που έχει εκδώσει η Κυπρια­κή Δημοκρατία. 

Ακόμη πιο ανησυχητική είναι, όμως η προαναγγελία της αλλαγής του ναυτικού δόγματος της Τουρκίας από τον αρχηγό του τουρκικού Ναυτικού, ναύαρχο Μουράτ Μπιλγκέλ, ο οποίος δηλώνει ότι εφεξής η Τουρκία θα προστατεύει «τις γραμμές επικοινωνιών, την ασφάλεια της παγκόσμιας ναυσιπλοΐας και τα εθνικά συμφέροντα της στα διεθνή ύδατα». Αυτή η «εξωστρέφεια» και ο διεθνής ρόλος που αναζητεί το τουρκικό Ναυτικό θα εξυπηρετηθούν, όπως ο ίδιος ο Τούρκος ναύαρχος αποκαλύπτει, με την απόκτηση νέων, συγχρόνων σκαφών -με­ταξύ αυτών, και- αεροπλανοφόρου-, σύγχρονών υποβρυχίων και μη επανδρωμένων εναέριων μέσων και υποβρύχιων σκαφών. 

Η αναφορά πάντως σε «διεθνή ύδατα» παραπέμπει ευθέως στο Αιγαίο αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου πλέον η Τουρκία επιχειρεί να δηλώσει παρούσα ώστε να κα­λύψει με τη στρατιωτική παρουσία και τις απειλές το κενό που έχει δημιουργήσει η πραγματοποίηση ερευνών στην κυπριακή και την ισραηλινή ΑΟΖ στα αιγυπτιακά χωρι­κά ύδατα και στην ελληνική περιοχή νοτίως της Κρήτης.  

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

ΕΠΙΚΑΙΡΑ (22-29/3/2012)