Τρείς ήρωες, τρεις θάνατοι, τρείς μνήμες

• Αυξεντίου, Παλληκαρίδης και Γεωργιάδης χάθηκαν για την Κύπρο συνδέοντας για πάντα τον Μάρτιο με τις μάχες του Ελληνισμού.

Ο Μάρτιος είναι σημαντικός μήνας για ολόκληρο τον Ελ­ληνισμό, αφού, εκτός από την έναρξη του αγώνα για την εθνική μας παλιγγενεσία, τον μήνα αυτόν έχασαν τη ζωή τους, αγωνιζόμε­νοι για τα εθνικά ιδανικά και για την πατρίδα, τρεις σημαντικοί ήρωες του κυπριακού αγώνα.

Ο πρώτος ήταν ο Γρηγόρης Αυξε­ντίου, πρωτοπαλίκαρο και υπαρχηγός του στρατηγού Γρίβα και της ΕΟΚΑ, ο οποίος ήταν...

ίσως ο πιο τυχερός από τους τρεις, αφού πρόλαβε και αγωνίστηκε επί τρία ολόκληρα χρόνια για την ελευθε­ρία, προτού πέσει νεκρός από τα πυρά των Άγγλων.

Ήταν 3 Μαρτίου 1957, όταν οι Άγγλοι αποικιοκράτες, αφού ανακάλυψαν το κρησφύγετο του Ζήδρου, όπως ήταν ένα από τα ψευδώνυμα του Γρηγόρη Αυξεντίου, κοντά στη Μονή Μαχαιρά, το περικύκλωσαν με ειδικές δυνάμεις, τεθωρακισμένα οχήματα και ελικόπτε­ρα, καλώντας τον Κύπριο αγωνιστή να παραδοθεί.

Ο Γρηγόρης, αφού άφησε τους συ­ντρόφους του να διαφύγουν με ασφά­λεια, αρνήθηκε να παραδοθεί και να πέ­σει ο ίδιος στα χέρια των αποικιοκρα­τών. Έμεινε εκεί, στη σπηλιά, πολέμη­σε μέχρι τέλους σκοτώνοντας αρκετούς Άγγλους και άφησε την τελευταία του πνοή μέσα στο κρησφύγετο, που πυρπο­λήθηκε από τους διώκτες του.

Η σορός του δεν παραδόθηκε ποτέ στους συγγενείς του, υπό τον φόβο δι­αδηλώσεων κατά τη διάρκεια της κη­δείας του, η οποία έγινε στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας, στα λεγόμενα «Φυλακισμένα Μνήματα», εκεί όπου η θηριωδία των Άγγλων δεν μπορεί να βρει ανταγωνιστή.

Ο Γιάννης Ρίτσος, εκείνες τις μέρες, συγκλονισμένος από τον ηρωικό θάνατο του Αυ­ξεντίου, που προτίμησε να καεί ζωντανός παρά να παραδοθεί στον εχθρό, έγραψε τον «Αποχαιρετισμό» στον Γρηγόρη, όπου λέει μεταξύ άλλων: «Λέω τον αριθμό των χρόνων μου και κλαίω ξέροντας πως θα τον προσθέ­σετε στη δόξα του έθνους μας (ας μου συγχωρεθεί κι αυτή η τελευταία μου αδυναμία). Ακούω αυτόν τον αριθμό στα χεί­λη σας και θα 'θελα να τον φιλήσω πά­νω στα χείλη σας. Ήμουν ίσως μικρός για τη δόξα - ίσως μικρός για μια τέτοια ευτυχία. Μια πράξη σωστή είναι το πήδημα ) ανθρώπου έξω απ' τη μοναξιά.Είναι το σφίξιμο χιλιάδων χεριών κι ο όρκος όλων. Είμαι έτοιμος.Δε δέχομαι, όχι, τη θυσία για το θά­νατο. Τη δέχομαι μονάχα για τη ζωή - για μια ζωή που πια δεν θ' απαιτεί καμιά θυσία. Είμαι έτοιμος. Ποτέ δεν θα μπορούσα να πιστέψω πως η στενότητα μιας σπηλιάς μπορού­σε να έχει τόση ευρυχωρία, μπορούσε να χωρέσει την πατρίδα με τις ελιές της, τ' ακρογιάλια της, τα βάσανά της, με τα καΐκια της, μ' ολάνοιχτα πανιά στον αντρίκιον αγέρα της, τον κόσμο με τα φλάμπουρά του, τα όνειρά του, τις κα­μπάνες του και τα μικρά αγριόχορτα. Ανασαίνω, μέσα σ' αυτό το πέτρινο τού­νελ που η έξοδός του είναι το ίδιο το στό­μιο του ήλιου. Το ξέρω: από δω, κατ΄ευθείαν, θα περάσω νεκρός μες στον κόσμο. Μην κλαίτε. Και ξέρω τώρα, όσο ποτέ, πως είναι δυνατή η Ελευθερία. Γεια σας. Τούτη την ώρα δεν τρομάζω τα μι­κρά ή μεγάλα λόγια - μπορώ να σκου­πίσω τα μάτια μου στη σημαία μας, μιας και το ξέρω: στην απόλυτη στιγμή μου μες απ' το στόμιο του θανάτου, οι συνα­γωνιστές μου θα παραλάβουν απ' τα χέ­ρια μου φλεγόμενη τη σημαία του ανέν­δοτου αγώνα, φλεγόμενη σαν πύρινο άλογο ικανό να διασχίσει το άπειρο και το θάνατο, σαν άσβηστη δάδα μέσα σ' όλες τις νύχτες των σκλάβων, φλεγόμε­νη η σημαία μας σα μέγα αστραφτερό δι­σκοπότηρο για την άγια Μετάληψη του Κόσμου. Μπορώ να επαναλάβω: "Λάβετε, φάγετε, τούτο εστί το σώ­μα και το αίμα μου - το σώμα και το αί­μα του Γρηγορίου Αυξεντίου, ενός φτω­χόπαιδου, 29 χρονών, απ΄το χωριό Λύ­ση, οδηγού ταξί το επάγγελμα, πούμαθε στη Μεγάλη Σχολή του Αγώνα τόσα μόνο γράμματα όσα φτιάχνουν τη λέ­ξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και που σήμερα, 2 του Μάρτη 1957, κάηκε ζωντανός στη σπη­λιά της Μονής Μαχαιρά και σήμερα, μέ­ρα Σάββατο -μην το ξεχάσετε, σύντρο­φοι- στις 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα και 3 πρώτα λεπτά, γεννήθηκε ο μικρός Γρηγόρης ανάμεσα στα ματωμένα γό­νατα της πλάσης"».

Ο δεύτερος της ιερής αυτής παρέ­ας ήταν ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο Βαγουρής, όπως τον έλεγαν οι δικοί του, που δεν πρόλαβαν να τον χαρούν, όπως δεν πρόλαβαν να τον χαρούν οι συμμαθητές του κι ο Ελληνισμός, όπως δεν πρόλαβε να χαρεί κι ο ίδιος τη ζωή, αφού την αποχαιρέτισε σε ηλικία μόλις 18 ετών, κρεμασμένος στο σχοινί της αγχόνης των εχθρών σφετεριστών της πατρίδας του.

Το μόνο που πρόλαβε να κάνει ο Βα­γουρής ήταν να αγαπήσει παράφορα και με ακατανίκητο πάθος την Ελλάδα, για την οποία πέθανε υπερήφανα και με χαρά, αφήνοντας μια μέρα πριν από τον απαγχονισμό του, στις 14 Μαρτίου 1957, το τελευταίο γράμμα:

«Θ' ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να 'ναι το τελευ­ταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειρά­ζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει, θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευ­ταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύ­ριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορ­φη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί».

Θάφτηκε κι αυτός στα «Φυλακι­σμένα Μνήματα» για να μη γίνουν δι­αδηλώσεις στην κηδεία του και φου­ντώσουν τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, για να ακολουθήσει χρόνια με­τά ένας άλλος ήρωας, αγωνιστής της ελευθερίας κι αυτός, ο οποίος έπεφτε νεκρός από αδελφικό χέρι που όπλισε ο βάρβαρος Τούρκος κατακτητής αυ­τή τη φορά.

Ήταν βράδυ Κυριακής, στις 20 Μαρτίου 1994, όταν έπεφτε νεκρός ο Θεόφιλος Γεωργιάδης μπροστά στο σπίτι του, στη Λευκωσία, από όπλο που κρατού­σαν συμπατριώτες μας, όπλο που όπλι­σε το τουρκικό κράτος, για να εκδικη­θεί τους πολύχρονους αγώνες του Θεό­φιλου για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων και τη συναρτώμενη με τον αγώνα αυτόν ελευθερία της μαρτυρικής Κύπρου.

Τις μέρες αυτές, που περιμένουμε να γιορτάσουμε την επέτειο της εθνικής μας παλιγγενεσίας, εδώ στην Ελλάδα, ας αφιερώσουμε λίγες στιγμές και στη μνήμη των Κύπριων αγωνιστών που πέθαναν για την Ελλάδα. Είναι εθνικό χρέος η μνήμη, όπως εθνικό χρέος μας είναι να μην ξεχνάμε ποτέ ότι η Κύπρος δεν είναι καθόλου μακριά.

ΣΑΒΒΑΣ ΚΑΛΕΝΤΕΡΙΔΗΣ

(ΕΦ.ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-16/3/2012)