Εκλογές 2014: «Σύγκρουση για κάθαρση» ή «μουσικές καρέκλες»;

Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος 

Στο πέρασμα των αιώνων δεν αμφισβητήθηκε η θεώρηση και αποδοχή της ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ως ένα σαφώς ελληνικό δημιούργημα. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι κάθε λαός, σε κάθε γωνιά της γης δεν βίωσε και δεν βιώνει καθημερινά τις δικές του μικρές και μεγάλες τραγωδίες που χρωματίζουν δραματικά και, ενίοτε τραγελαφικά, τις προσωπικές στιγμές ατόμων, τις συλλογικές οντότητες ομάδων. 

Εμείς από το καλοκαίρι του 2010 ζούμε στην πατρίδα μας μια πολύ ιδιόμορφη τραγωδία με πρωτόγνωρες...δραματικές προεκτάσεις. Ζούμε, σε καθημερινή βάση, την ουσιαστική αλλά όχι επίσημη, οικονομική μας «πτώχευση» με Συν-Κυβέρνηση «Νέας» ΝΔ και «υπολοίπου» ΠΑΣΟΚ. 

Τα κοινωνικό-πολιτικά, όμως, δεδομένα όπως και η σχετική οικονομική ύφεση, πηγαίνουν πολύ πιο πίσω από το καλοκαίρι του 2010 και την ιστορική πρόσκληση στην τρόικα. 

Από την εποχή της απροσδόκητης ένταξής μας στο ευρώ και την ευρωζώνη από την Κυβέρνηση του κ Σημίτη τα ψυχοκοινωνικά δεδομένα της ελλαδικής πραγματικότητας είχαν αποκτήσει τόσες και τέτοιας υφής προεκτάσεις και νοήματα ώστε να απαιτούνται από κάθε δημοσιογράφο ικανές γνώσεις ψυχολογίας, κοινωνιολογίας και οικονομικών και από κάθε επιστήμονα της συμπεριφοράς επιτακτική ανάγκη να πάρουν στα χέρια τους την πέννα και να "δημοσιογραφήσουν"… 

Ένα κοινό σημείο του προβληματισμού δημοσιογράφων και επιστημόνων της συμπεριφοράς εδράζεται στην προσπάθειά μας να συλλάβουμε τα δεδομένα της τρέχουσας πραγματικότητας και μαζί τις πιθανές προεκτάσεις της και στη συνέχεια να τις αποδώσουμε στο κοινό που μας παρακολουθεί έτσι ώστε να ολοκληρωθεί ο ρόλος ή, μάλλον, το λειτούργημά μας. 

Κανείς δεν θα τολμούσε να αμφισβητήσει το γεγονός ότι στα τελευταία χρόνια του συλλογικού μας βίου έχει επιτελεσθεί μια εντυπωσιακή υποβάθμιση του ρόλου των ΜΜΕ στο πλέγμα της ελληνικής κοινωνίας. 

Τα ελληνικά ΜΜΕ, Τύπος και ραδιοτηλεόραση, οι Έλληνες εκδότες και ιδιοκτήτες ραδιοτηλεοπτικών σταθμών και μαζί τους οι Έλληνες δημοσιογράφοι ΔΕΝ έδρασαν, κατά την ταπεινή μου άποψη, με σαφή προσανατολισμό εξωστρέφειας, ΔΕΝ εντόπισαν την υπαρξιακή τους αναζήτηση στα ιστορικά, ψυχοκοινωνικά και οικονομικό-πολιτικά προβλήματα που είχαν αρχίσει να διαφαίνονται και κατέληξαν στο δράμα που σήμερα βιώνουμε ως Λαός και Έθνος, αυτό που πολλοί ξένοι συνάδελφοι χαρακτηρίζουν πλέον ως μια «σύγχρονη ελληνική τραγωδία...» 

Η έλλειψη «μαχόμενων» ΜΜΕ και δημοσιογράφων και ενεργοποιημένων επιστημόνων της συμπεριφοράς στέρησε από την ελληνική πραγματικότητα εκείνη τη σιγουριά της πεποίθησης ότι «οι φύλακες αγρυπνούν...» 

Είναι, ίσως, σοφή η λαϊκή μας ρήση που διατείνεται ότι «μια ζωή την έχουμε» και αυτή η μοναδικότητα της ατομικής μας ύπαρξης, της ζωής μας, είναι μόνιμα εκτεθειμένη «στις σαΐτες και τα δόρατα της αχαλίνωτης τύχης, είναι υποκείμενο στον πόνο της καρδιάς, στα μύρια τόσα σοκ που μπορεί να υποστεί η ανθρώπινή μας σάρκα» όπως διατείνεται και ο Σαίξπηρ μέσω Άμλετ... 

Και η ζωή του καθένα και της καθεμιάς μας είναι απόληξη των επιλογών που έχουμε κάνει και αλληλένδετη με την Τύχη, γιατί δεν υπάρχει για κανέναν μας, ποτέ, καμία εξασφάλιση αναφορικά με την σοφία των επιλογών μας. Η αξία μιας επιλογής που κάνουμε σήμερα, σε βάρος μιας άλλης επιλογής, θα φανεί πολύ αργότερα, και όταν φανεί τότε μόνο θα επιβεβαιωθεί η καλή ή η κακή Τύχη του ατόμου που την έκανε αφήνοντας ανέγγιχτες κάποιες άλλες επιλογές που θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει…. 

Σε τελική ανάλυση, άσχετα με τον αν είμαστε απλοί μεροκαματιάρηδες ή Παντοδύναμοι Πρωθυπουργοί κάποιες επιλογές μας πληρώνονται πολύ ακριβά αργότερα, και άλλες, πάλι, ενώ ίσως ξεκινήσανε χωρίς εμφανείς προοπτικές, ξαφνικά, βαθειά μέσα στο απώτερο μέλλον αποδείχνονται, εκ των υστέρων, εντυπωσιακά ορθές!.. 

Στην ψυχοθεραπεία, ανεξάρτητα από το συγκεκριμένο της τύπο, η έννοια της «κάθαρσης» ως διαδικασίας δυναμικής εξωτερίκευσης απόκρυφων σκέψεων, επιθυμιών, συγκρούσεων, εμπειριών και βιωμάτων αποτελεί μια κεντρική προϋπόθεση απαραίτητη για την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής. 

Όσο πολυπόθητη, όμως και αν φαίνεται να είναι η επίτευξη της «κάθαρσης» αυτό δεν συνεπάγεται, αυτόματα, και την επιτυχία θεραπείας συμπτωμάτων ή συνδρόμων με τα οποία το άτομο προσήλθε στον επιστήμονα ψυχολόγο, στον ψυχίατρο, στον ψυχαναλυτή, στον ψυχοθεραπευτή. 

Με άλλα λόγια δεν μπορούμε να έχουμε θεραπεία χωρίς κάθαρση αλλά δεν έχουμε θεραπεία απλά και μόνο επειδή πετύχαμε την κάθαρση!... 

Όσο παράδοξα πικρό, και ίσως και αντιφατικό, και εάν ακούγεται αυτό σε πρώτη εκτίμηση και επιπόλαια αντιμετώπιση, είναι πράγματι απαραίτητο να το επισημάνουμε, ακριβώς επειδή στον δικό μας τον ελλαδικό χώρο και στο ελληνικό ψυχοκοινωνικό σύστημα, στη συλλογική συνείδηση των Ελλήνων αλλά και στην ατομική, προσωπική, υποκειμενική αντίληψη του καθένα και της καθεμιάς μας η έννοια της ΚΑΘΑΡΣΗΣ των πολιτικών και οικονομικών σκανδάλων που δημιουργήθηκαν από τα Κόμματα και τους ανθρώπους του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ που μας Κυβέρνησαν τα τελευταία 40 χρόνια αρχίζει να αποκτά και τις ιδιότητες της αυταπόδεικτης πραγματικότητας... 

Η αναζητούμενη όμως ΚΑΘΑΡΣΗ δεν μπορεί, δεν πρέπει να μετουσιωθεί σε ΑΥΤΟΣΚΟΠΟ, αλλά ούτε και επιτρέπεται να θεωρηθεί ως το τέλος, το κλείσιμο της κοινωνικό-θεραπευτικής διαδικασίας στην οποία, προφανώς, έχουμε μπει συλλογικά ΟΛΟΙ μας και την οποία μας επέβαλε η δραματική οικονομική μας πραγματικότητα στην Ελλάδα της τρόικα. 

Οι ψυχοκοινωνικές διεργασίες και οι προεκτάσεις της κάθαρσης περικλείουν τον κίνδυνο της μετουσίωσής τους σε «τυφλό πογκρόμ» αντεκδίκησης απέναντι σε εκείνους που διέψευσαν τα οράματα του ελληνικού λαού όσο και τον ακόμη μεγαλύτερο, από τη δική μου τουλάχιστον σκοπιά, κίνδυνο της εκτόνωσης ΟΛΩΝ μας μέσα από τη ρητορική της «κάθαρσης» χωρίς ουσιαστικά να συντελεσθεί καμία θεμελιακή κάθαρση που να αποτρέπει τους αυριανούς κατόχους εξουσίας από παρόμοια συμπεριφορά. 

Η διαφαινόμενη αντιπαράθεση Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς αφορά σε πολιτικούς και Πολιτικές ΠΑΣΟΚ και ΝΔ που βιώσαμε τα τελευταία 40 χρόνια… 

Η σημερινή κυανοπράσινη Συν-Κυβέρνηση των κκ Σαμαρά-Βενιζέλου στέκεται ως η ΚΕΝΤΡΟΔΕΞΙΑ ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ, ορατός δια γυμνού οφθαλμού διογκωμένος από την αθρόα προσέλευση στελεχών και ψηφοφόρων του παλαιού ΠΑΣΟΚ ως η ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΑ. 

Το ΚΚΕ, ως η δογματική αριστερά, συρρικνώθηκε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και η δογματική δεξιά στατιστικά έπαψε να υπάρχει. 

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ των επερχόμενων τριπλών εκλογών διαγράφεται και πάλι ως σύγκρουση ΠΑΣΟΚ – ΝΔ με νέους «μανδύες» πολιτικής περιβολής χωρίς ουσιαστική πολιτική, κοινωνική, οικονομική ιδεολογία. 

Από αυτήν την σύγχρονη «ελληνική τραγωδία» που βιώνουμε θα προκύψουμε ως άτομα και ως Έθνος πιο υγιείς «δι’ ελέου και φόβου περαίνοντας την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν» ή απλά θα στήσουμε «το σκηνικό» για την επανάληψη του δράματος καθώς στις «μουσικές καρέκλες» της πολιτικής θα αλλάξουμε τα πρόσωπα ΟΧΙ, όμως, ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ και ΟΡΑΜΑΤΑ;