Ορθάνοιχτα τα εθνικά θέματα της Ελλάδας

• Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΕ ΣΤΙΓΜΕΣ ΚΡΙΣΗΣ. 

• Η εσωτερική κατάσταση στη γειτονική χώρα σχετίζεται με προβλήματα όπως το προσφυγικό, το Κουρδικό, το ISIS, το Κυπριακό και το Αιγαίο. 

• Όταν η Άγκυρα νιώθει «στριμωγμένη» λόγω εσωτερικών προβλημάτων, κάνει «εξαγωγή» της κρίσης προκαλώντας εντάσεις. 

του Χρήστου Καπούτση

xkapout@otenet.gr

Η πορεία των εθνικών θεμάτων σε συνάρτηση με τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη γεωγραφική πε­ριοχή μας συζητήθηκε εκτενώς στη Συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής πολίτικης (ΚΥΣΕΑ) που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου υπό την προεδρία του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα. 

Είναι η πρώτη φορά, από την ανάληψη της κυβερνητικής εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, που το ΚΥΣΕΑ ...
συνεδριάζει σε πλήρη σύνθεση και αναλύει διεξοδικά τις εξελίξεις σε Τουρ­κία, Βαλκάνια, Συρία και Ισλαμικό Κράτος (ISIS). Σε αυτή την πολύωρη συνεδρίαση, το ΚΥΣΕΑ προσδιόρισε τις βασι­κές παραμέτρους της εθνικής στρατηγικής της χώρας. Σύμ­φωνα με πληροφορίες κατά τη συνεδρίαση, μεταξύ άλλων, συζητήθηκαν τα εξής: 

• Η στρατηγική της χωράς σε μια σειρά από εθνικά ζητήμα­τα, όπως το Κυπριακό, τα ελληνοτουρκικά, το Σκοπιανό. 

• Το προσφυγικό και το μεταναστευτικό, που αξιολογήθη­καν ως μείζονα εθνικά προβλήματα. 

• Οι επιπτώσεις από τις περιφερειακές συγκρούσεις στη Με­σόγειο, στη Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια στην πορεία των εθνικών θεμάτων. 

• Οι αναγκαίες διπλωματικές πρωτοβουλίες που θα πρέπει να αναληφθούν άμεσα, ώστε να ενισχύσουν τη διεθνή πα­ρουσία της Ελλάδας. Μεταξύ αυτών, και οι διακρατικές συμμαχίες στον ενεργειακό τομέα με το Ισραήλ και την Αί­γυπτο. 

• Η επιτάχυνση των διαδικασιών για τον προσδιορισμό των θαλασσίων ζωνών, συμπεριλαμβανομένης και της ΑΟΖ με την Κύπρο και την Αίγυπτο. 

• Η συμμετοχή των ελληνικών 'Ενόπλων Δυνάμεων σε απο­στολές του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Ειδικότερα, η ελληνική συμ­μετοχή στις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των τζιχαντιστών του ISIS, που γίνονται υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και με τη συμμετοχή πολλών ευρωπαϊκών και αρα­βικών κρατών. Στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, η συμμετοχή του αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος Patriot στη δη­μιουργία αντιαεροπορικής ομπρέλας που περιλαμβάνει τη νοτιοανατολική πτέρυγά του, της Ατλαντικής Συμμαχίας. Επίσης, η συμμετοχή της χώρας μας με ένα υποβρύχιο και ένα ελικόπτερο έρευνας και διάσωσης στη ναυτική δύνα­μη που συγκροτείται από την ΕΕ. Αυτή η ευρωπαϊκή ναυτι­κή δύναμη θα περιπολεί τη Μεσόγειο. Στόχος της, η εξάρ­θρωση του παράνομου δικτύου των διακινητών προσφύ­γων και μεταναστών από τις ακτές της Β. Αφρικής προς τα μεσογειακά κράτη της ΕΕ. 

«Μείζον ζήτημα ασφάλειας» 

Η εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία αξιολογήθηκε από το ΚΥΣΕΑ ως μείζον ζήτημα ασφαλείας, διότι σχετίζεται με τα «φλέγοντα» προβλήματα της περιοχής, όπως το προσφυγικό, το Κουρδικό, οι επιχειρήσεις κατά των τζιχαντιστών του ISIS, το Κυπριακό, το Αιγαίο και, γενικά, με την περιφερει­ακή σταθερότητα ή αστάθεια της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. 

Οι επιλογές των Τ. Ερντογάν και Α. Νταβούτογλου στην εξωτερική πολίτικη -και ειδικά στο θέμα της Συρίας (ενίσχυ­ση των τζιχαντιστών για την ανατροπή του Άσαντ)- έχουν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τη Ρωσία. Η ρωσική επέμβαση έκανε τα πράγμα­τα ακόμα πιο δύσκολα για το καθε­στώς Ερντογάν. Οι παραβιάσεις του τουρκικού εναέριου χώρου από ρω­σικά μαχητικά αεροσκάφη επιδει­νώνουν τις σχέσεις της Τουρκίας, αλλά και του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Η επέμβαση των Ρώσων υποχρεώνει την Ουάσινγκτον να αναθεωρήσει στρατηγικές επιλογές της, με πρώτη την ενίσχυση των σχέσεων της με τους Κούρδους, τη μόνη αποτελε­σματική δύναμη που δεν συνδέεται με το ISIS ή την Αλ Κάϊντα. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί δυτικοί ηγέτες έχουν χαρακτηρίσει δημόσια την Τουρκία ως «μια μεγάλη ισλαμική δημοκρατία». 

Οι σχέσεις Τουρκίας - Κίνας 

Επίσης, είναι αξιοσημείωτη η επιδείνωση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κίνα. Αιτία είναι η συγκεκαλυμμένη υποστήριξη της Άγκυρας στο «καυτό» ζήτημα για τους Κινέ­ζους που βρίσκονται στο Ανατολικό Τουρκεστάν. Παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις, η Τουρκία συνεχίζει να παρέχει ασφαλή δίοδο προς τα εδάφη της σε χιλιάδες Κινέζους Ουιγούρους, μερικοί από τους οποίους βρίσκονται στις γραμμές του ISIS στη Συρία. 

Επιπλέον, ο Τ. Ερντογάν έχει να αντιμετωπίσει την πι­θανή δημιουργία ενός κουρδικού κράτους στα σύνορα της Τουρκίας και την ισχυρή παρουσία του κουρδικού κόμματος στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Το Ισλαμικό Κόμμα, το ΑΚΡ, το πιθανότερο είναι να μην μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση στις βουλευτικές εκλογές της 1ης Νοεμβρίου. Και, το χειρότερό, πολύνεκρες βομβιστικές επιθέσεις, όπως η πρόσφατη στον κεντρικό σιδηροδρομι­κό σταθμό της Κωνσταντινούπολης, πολλαπλασιάζουν τις αιτίες που πιθανόν, μεσοπρόθεσμα, να θέσουν σε κίνδυνο τη συνοχή του ίδιου του τουρκικού κράτους. Η ιστορία του τουρκικού κράτους, ως η συνέχεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι πολύ διδακτική. Κάθε φορά που η Τουρ­κία ένιωθε «στριμωγμένη» από εσωτερικά (οικονομικά, κοινωνικά, εθνολογικά, θρησκευ­τικά) προβλήματα, έκανε «εξαγω­γή» της εσωτερικής κρίσης, προκαλώντας στρατιωτικές εντάσεις ή ακόμα και επεμβάσεις σε γειτονικά της κράτη, όπως η Κύπρος, η Ελλάδα και η Συρία. 

Επειδή στην περιοχή μας διακυβεύονται τεράστια συμφέροντα και πολλοί σύμμαχοί μας στην ΕΕ προωθούν εθνικές επιλογές που πιθανόν να βλάπτουν τα εθνικά μας συμφέροντα, η ελληνική κυβέρνη­ση απέρριψε την πρόταση της ΕΕ (Γερμανίας) για κοινή φύλαξη των ελληνοτουρκικών συνόρων από το τουρκικό και το ελληνικό Λιμενικό. Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών είναι ξεκάθαρη: «Η Ελλάδα ούτε μπορεί να συζητήσει καν καινοφανείς ιδέες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας εσχάτως, όπως αυτή της κοινής ελληνοτουρκικής περιπολίας των θαλάσσιων συνόρων». 

Η Ελλάδα βρίσκεται στο σταυροδρόμι της προσφυγικής κρίσης και είναι αντιμέτωπη με οδυνηρές συνέπειες. Η ΕΕ θα μπορούσε να βοηθήσει αποτελεσματικά τη χώρα μας στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, με την ενίσχυση της FRONTEX, την αναθεώρηση του ανεφάρμοστου καθεστώτος του «Δουβλίνο II», την ενίσχυση των χωρών διέλευσης και υποδοχής προσφυγών, την εφαρμογή του ελληνοτουρκικού πρωτοκόλλου επανεισδοχής, αλλά και της Συμφωνίας Επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας. Η Ελλάδα, με τεράστιο κόστος, προστατεύει τα σύνορά της, που είναι τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, από διάφορες απειλές, μεταξύ αυτών, το διογκούμενο κύμα μετανάστευσης και η «εξαγώγιμη» εσωτερική κρίση στην Τουρκία. 

(ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ-17/10/2015)