Γιατί οι Τούρκοι έβαλαν στο μάτι 16 νησιά μας

►Η Τουρκία επαναφέρει με προκλητικό τρόπο τη θεωρία των γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο, στοχοποιώντας τις Οινούσσες, που είναι στην κορυφή της λίστας με τα ελληνικά νησιά τα οποία η Άγκυρα θεωρεί έδαφος της Τουρκικής Δημοκρατίας.

Του ΠΑΝΑΓΗ ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ

p.gallatsatos@realnews.gr

Σε ποιοτική «αναβάθμιση» της θεωρίας των γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο έχει προχω­ρήσει η Άγκυρα, συμπεριλαμβάνοντας με δυναμικό τρόπο και τις Οινούσσες στις πε­ριοχές το καθεστώς των οποίων αμφισβητεί. Διπλωματικοί κύκλοι, μάλιστα, θεωρούν ότι δεν είναι τυχαίο πως η μετάθεση του κέντρου βάρους των τουρκικών προκλήσεων στις Οινούσσες συμπίπτει χρονικά με την έναρξη της νατοϊκής επιχείρησης στο Αιγαίο.

Η περίφημη τουρκική θεωρία των γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο, δηλαδή της ύπαρξης νή­σων και βραχονησίδων το καθεστώς των οποί­ων δεν είναι ξεκάθαρο και κατά συνέπεια αμ­φισβητούμενο, τέθηκε για πρώτη φορά από την Άγκυρα με αφορμή το επεισόδιο στα Ίμια, το 1996. Πρόκειται φυσικά για μια μονομερή αμφισβήτηση από την πλευρά της Άγκυρας η οποία ουδέποτε έγινε και δεν γίνεται αποδε­κτή από την Αθήνα, η οποία αντιτάσσει πως τα υπάρχοντα σύνορα στο Αιγαίο απορρέουν από τις διεθνείς συνθήκες τις οποίες η Τουρ­κία οφείλει να σεβαστεί. Ελληνικές πηγές επιση­μαίνουν πως αν υπάρχει οποιαδήποτε παρερμηνεία για το τι ορίζουν οι διεθνείς συνθήκες από την Άγκυρα, αυτή μπορεί να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Αρνητική εξέλιξη

Στο αφήγημα της θεωρίας των γκρίζων ζωνών περίοπτη θέση καταλαμβάνει η άποψη για τα 16 νησιά που κατέχει «παρανόμως» η Ελλάδα και, σύμφωνα με την τουρκική ερμηνεία, θα έπρεπε να ανήκουν στην Τουρκία. Στην πραγ­ματικότητα, τα νησιά είναι περισσότερα από 16, αφού σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για νησιωτικά συμπλέγματα. Πρόκειται για τις Οινούσσες που βρίσκονται ανατολικά της Χίου, τους Φούρνους το Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι, την Καλόλιμνο, τα Ίμια, την Ψέριμο, τους Αρκούς που βρίσκονται νοτίως της Σάμου και ανατολικά της Κάλυμνου, τις νήσους Γυαλί και Σύρνα (νοτίως και ανατολικά της Κω), την Κυρά Παναγιά στις Σποράδες (!) καθώς και τις νή­σους που βρίσκονται βορείως και νοτίως της Κρήτης Δία, Διονυσάδες Γαύδο, Γάϊδουρονήσι και Κουφονήσι.

Η Τουρκία υποστηρίζει πως ούτε η Συνθήκη της Λωζάννης ούτε η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων και η συνθήκη παραχώρησης της Δωδεκανήσου από την Ιταλία καλύπτουν το καθε­στώς αυτών των νησιών, πως βρίσκονται εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων και πως η Ελ­λάδα τα έχει σφετεριστεί. Αυτές οι ανυπόστα­τες θεωρίες κυκλοφορούν ευρέως στη γειτονική χώρα, ωστόσο δεν είχαν διατυπωθεί έως τώρα επίσημα σε διπλωματικά κείμενα. Αυτό άλλα­ξε με το κείμενο των 17 σημείων που υπέβαλε τον Φεβρουάριο στο ΝΑΤΟ ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στη Συμμαχία, μέσω του οποίου εμμέσως μεν αλλά για πρώτη φορά τί­θεται σε ένα επίσημο έγγραφο το σύνολο αυ­τών των διεκδικήσεων. Το έγγραφο αυτό ουδέ­ποτε ετέθη πάντως σε συζήτηση στη Συμμαχία, καθώς απορρίφθηκε στο σύνολό του από την ελληνική αντιπροσωπεία και τους συμμάχους.

Ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη για τις ελληνο­τουρκικές σχέσεις συνιστά το γεγονός ότι το θέμα των 16 νησιών έγινε στην Τουρκία αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης από το 2004, οπότε ο Ταγίπ Ερντογάν ανέ­λαβε τα ηνία της χώρας. Για να πλήξει την τουρκική κυβέρνηση, η κεμαλική αντιπολίτευση την κατηγόρησε πως για να πάρει το καθεστώς της υποψήφι­ας προς ένταξη χώρας εκχώρησε τα «δικαιώματά της» στα νησιά αυτά στην Ελλάδα και υποστήριζε, μάλιστα, σοβαρά πως η χώρα μας χρησιμοποίησε αυτήν την ευκαιρία «για να τα καταλάβει». Έκτοτε το θέμα αυτό επανέρχεται συνεχώς στο προσκήνιο, τελευταία τον Φεβρουάριο του 2016, οπότε ο βου­λευτής Νιαζί Νέφι Καρά κατέθεσε ερώτηση προς τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ζητώντας να μάθει τι σκοπεύει να κάνει η κυβέρ­νηση «ώστε να τερματίσει την παράνομη κατοχή των νησιών αυτών από την Ελλάδα». Έναν χρόνο νωρίτερα και απαντώντας σε ανάλογη ερώτηση, ο τότε υπουργός Άμυνας Ισμέτ Γιλμάζ είχε δηλώσει στην τουρκική Εθνοσυνέλευση πως «η ελληνική κυβέρνηση ασκεί διοίκηση στα νησιά αυτά μόνο προσωρι­νά» και ότι «ανήκουν στην Τουρκία».

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η παραφιλολογία για τα 16 νησιά οδήγησε στο δεύτερο μισό της περασμένης δεκαετίας και σε επικίνδυνες ενέργει­ες δηλαδή αυτοσχέδιες απόπειρες πολιτών να αποβιβαστούν στα νησιά αυ­τά. Οι πολιτικές διαστάσεις που είχε πάρει το θέμα, καθώς και η εμμονή της Άγκυρας στη θεωρία των γκρίζων ζωνών εκδηλώθηκαν από τις αρχές του 2011 με συνεχείς υπερπτήσεις και παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων μας στο Φσρμακονήσι, το Αγαθονήσι και τους Φούρνους. Με τις Οινούσσες ωστόσο, η πρόκληση «αναβαθμίζεται», αφού η αμφισβήτηση δεν αφορά πια νησιά με ελάχιστους κατοίκους και ακατοίκητες βραχο­νησίδες, αλλά ένα νησί με πληθυσμό άνω των 1.000 κατοίκων.

Η αμφισβήτηση στην Κυρά Παναγιά, που βρίσκεται στις Σποράδες βορειοανατολικά της Αλοννήσου, φανερώνει ότι η Τουρκία ξεδιπλώ­νει ένα συνολικό σχέδιο «γκριζαρίσματος» του Αιγαίου, που εγκυμονεί ακόμα και τον κίνδυνο θερμού επεισοδίου. Η ελληνική πλευρά αντιμετωπίζει ψύχραιμα τα δεδομένα, αλλά έχει διαμηνύσει τόσο στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. όσο και στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και τη Γερ­μανία ότι η ψυχραιμία και η αυτοσυγκράτησή της δεν θα πρέπει να παρεξηγούνται. Δεν είναι καθόλου τυχαίο μάλιστα ότι το υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει πλέον σε μόνιμη περιπολία πολεμικά σκάφη στην περιοχή των Οινουσσών.

(REAL NEWS-08/05/2016)