Το διπλωματικό «ξυπνητήρι» της Χάγης

Η υπόθεση της ΠΓΔΜ να μας γίνει μάθημα για την υφαλοκρηπίδα 

Για την αναμενόμενη έως αρνητική για τα ελληνικά συμφέροντα απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης (ΔΔΧ) επί της προσφυγής της ΠΓΔΜ, δύο είναι τα βασικά συμπεράσματα: 

- Πρώτον, ότι η ήττα ήταν αναμενόμενη λόγω πράξεων και παραλείψεων της προηγούμενης ηγεσίας του ΥΠΕΞ (του κ. Δρούτσα) και της ανεπάρκειας συγκεκριμένων διπλωματών, οι οποίοι ...απέρριπταν τις εισηγήσεις της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας του και άλλων πεπειραμένων στελεχών. 

- Και δεύτερον, ότι, αν η Ελλάδα προχω­ρήσει με την ίδια ανευθυνότητα και ανεπάρ­κεια στον δρόμο της Χάγης για μια σειρά θε­μάτων του Αιγαίου (αντί μόνον του συνυ­ποσχετικού με την Τουρκία για την υφαλο­κρηπίδα), τότε τα πιο εφιαλτικά σενάρια για μείωση της εθνικής κυριαρχίας θα γίνουν πραγματικότητα. 

Η ουσία της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του1995 ήταν σαφής. Οι δύο πλευρές έδιναν προτεραιότητα σε πρακτικά θέματα λειτουργίας των κοινωνιών και των οικονομιών τους μέχρι να επιτευχθεί συμφωνία για την ονομασία. Τα Σκόπια θα απέφευγαν την αλυτρωτική προπαγάνδα, ενώ η Αθήνα θα διευκόλυνε την ενσωμάτωσή τους στη διεθνή κοινότητα. Αν και αρκετοί (συμπεριλαμβανομένης της τα­πεινότητας του υπογράφοντος) είχαν επι­σημάνει ότι «αντί για ενδιάμεση, θα αποδει­χθεί ως η τελική συμφωνία», το γεγονός είναι ότι συνέβαλε στη σταθερότητα της ΝΑ Ευ­ρώπης. Επέτρεψε, ταυτόχρονα, τη διάλυση ορισμένων μύθων: Αν και οι ελληνικές επεν­δύσεις στην ΠΓΔΜ ήταν εντυπωσιακές, τα Σκόπια δεν εξαγοράστηκαν «ανοίγοντας με­ρικά σούπερ μάρκετ», όπως υποκρίνονταν διάφοροι εξυπνάκηδες. Επίσης, αποδείχτη­κε ότι η Ελλάδα όχι μόνον δεν επιθυμεί τον διαμελισμό της, αλλά ήταν η μόνη που την προστάτευσε κατά τον εμφύλιο του 2001. 

Από εκεί και πέρα οι ελληνικοί χειρισμοί στο ΔΔΧ είναι αδιανόητοι. Τα Σκόπια ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα παραβίασε την Ενδι­άμεση Συμφωνία, αποτρέποντας την έντα­ξη τους στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν άσκησε βέτο, γιατί δεν χρειάστηκε! Παρά την πίεση της Ουάσινγκτον, το θέμα δεν ετέθη επισήμως στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι (Απρίλιος 2008), καθώς αρκε­τά μέλη δεν το έκριναν ώριμο. Στην πραγμα­τικότητα, η ΠΓΔΜ είναι εκείνη που παρα­βιάζει την Ενδιάμεση Συμφωνία, ανεγείρο­ντας αγάλματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και δίνοντας το όνομά του στο διεθνές αερο­δρόμιο των Σκοπίων. Όλα αυτά, όπως και η θετική ελληνική στάση από το 1995, δεν ήταν αρκετά στην προηγούμενη κυ­βέρνηση, ώστε να αντιστρέψει την υπόθεση με την κατάθεση μιας «ανταγωγής»;

Η εξέλιξη του, σχετικά απλού, ζητήματος της ΠΓΔΜ ας χτυπή­σει τουλάχιστον το διπλωματικό «ξυπνητήρι» για την πιο σύνθε­τη υπόθεση του Αιγαίου. Αν, αντί της υφαλοκρηπίδας, επιλεγεί η διεύρυν­ση του συνυποσχετικού με σειρά θεμάτων ή αν επιλεγεί μια (άνευ Χάγης) διευρυμένη δι­μερής διαπραγμάτευση, τότε τα ελληνικά συμφέροντα θα είναι στον αέρα. Αποτελεί μάλιστα ειρωνεία ότι, όταν πέρυσι αποκαλύ­φθηκε ότι η κυβέρνηση συζητούσε την αυξο­μείωση του εύρους των χωρικών υδάτων και δεν απέρριπτε κατηγορηματικά την τουρκι­κή αμφισβήτηση της επήρειας του Καστελό­ριζου στον ορισμό υφαλοκρηπίδας, κάποιοι στο ΥΠΕΞ ξεσηκώθηκαν. Ποιοι ήταν; Οι ίδιοι που χειρίστηκαν και την υπόθεση της ΠΓΔΜ! 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Τάρκας* 

* Εκδότης του περιοδικού Άμυνα & Διπλωματία" και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη