Μόσχα καλεί... Βατοπαίδι

■ Η Μόσχα κρατά «υψηλούς τόνους» σε ένα ζήτημα που βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα των επιδιώξεών της σε θρησκευτικό και γεωπολιτικό επίπεδο. 

Μια ιδιότυπη πολιτικο-διπλωματική σύγκρουση, με οικονομικές παραμέτρους και αντικρουόμενες γεωστρατηγικές επιδιώ­ξεις εκτυλίσσεται τις τελευταίες ημέρες στη χώρα μας με αφορμή την προφυλάκιση του ηγουμένου της Μονής Βατοπαιδίου Εφραίμ. Πρόκειται για μια υπόθεση που τείνει να αποκτήσει διεθνείς προεκτάσεις, έπειτα... και από την έντονη αντίδραση της Μόσχας η οποία «είδε» πίσω από τη σύλληψη του κ. Εφραίμ «πολιτικές δεσμεύσεις ορισμένων κύκλων της ελληνικής διοίκησης». Εμμέσως πλην σαφώς δηλαδή, η ρωσική πλευρά επιχειρεί έστω να εμπλέξει στη συγκεκριμένη υπόθεση -ταλάνισε επί δύο και πλέον χρόνια την εσωτερική πολιτική σκη­νή, αποτελώντας έναν από τους βασικούς λόγους για την πτώση της κυβέρνησης Καραμανλή- μια σειρά από χώρες της Δύσης οι οποίες εμφανίζονται αυτή τη χρονική περίοδο να έχουν αυξημένη επιρροή στις ελληνικές υποθέσεις λόγω της οικονομικής κρίσης και των δανείων που έχει λάβει η χώρα μας από το ΔΝΤ και την Ε.Ε. Με αφορμή το γεγονός ότι η σύλληψη του ηγουμένου της Μονής Βατοπαιδίου γίνεται λίγες μόλις ημέρες μετά την επιστροφή του από τη ρωσι­κή πρωτεύουσα και των συνομιλιών που είχε εκεί με κορυφαίους πολιτειακούς πολιτικούς και θρησκευτι­κούς παράγοντες της Ρωσίας όπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Πατριάρχης Αλέξιος Β', η Μόσχα επιχειρεί να κρατήσει «υψηλούς τόνους» σε ένα ζήτημα το οποίο ευθύς εξαρχής βρέθηκε πολύ ψηλά στην ατζέντα των επιδιώξεών της σε θρησκευτικό και γεωπολιτικό επίπεδο. 

Ορθόδοξος άξονας 

Τα τελευταία χρόνια, εξάλλου, και στο πλαίσιο μιας πολιτικής που εδράζεται στην προσπάθεια της να συσταθεί στην ευρύτερη περιοχή ένας «ορθόδοξος άξονας» τον οποίο θα αποτελούν ομόδοξα κράτη με κοινά συμφέροντα, η Μόσχα επιδίωξε να κάνει πληθώρα ανοιγμάτων προς την Αθήνα, με κυριότερα όλων τη δημιουργία του αγωγού μεταφοράς πετρελαίου Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, την υλοποίηση του αγω­γού μεταφοράς φυσικού αερίου South Stream και την παροχή δανείων με ευνοϊκούς όρους το 2009. Επρόκειτο για μια σειρά από δράσεις και πρωτοβουλίες που ανέλαβε η ρωσική πλευρά και συνάντησαν την έντονη αντίδραση των Αμερικανών. 

Να σημειώσουμε ότι όπως έχουν αποκαλύψει τα «Επίκαιρα» μέσα από έγγραφα των Wikileakes που έχουν φέρει στο φως της δημοσιότητας, οι Ηνωμένες Πολιτείες, είτε με τη μορφή δηλώσεων των αξιωματούχων τους είτε ακόμη και μέσω στοχευμένων ενεργειών, επιχείρησαν να εμποδίσουν την υλοποίηση των παραπάνω δράσεων, ασκώντας κάθε είδους πίεση, προκειμένου να πειστεί η τότε κυβέρνηση Καραμανλή να μην προχωρήσει στην αναβάθμιση των ελληνορωσικών σχέσεων. 

Από την άλλη πλευρά, ενισχύοντας το ρόλο της ως προστάτιδας των απανταχού ορθόδοξων Εκκλησιών, η Ρωσία δεν παρέλειψε να προωθήσει τις φιλοδοξίες της για αναβάθμιση του ρόλου και τη μετατροπή του Πατριαρχείου Μόσχας σε ισάξιο με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως διοικητικό κέντρο της Ορθοδοξίας. 

Στο πλαίσιο αυτό, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που είδαν πίσω από τις στενές σχέσεις μεταξύ Μονής Βατοπαι­δίου και Μόσχας, όπως τουλάχιστον αυτές εκφράζονταν μέσα από τις συνεχείς επισκέψεις του προέ­δρου Πούτιν στο Άγιο Όρος μια προσπάθεια της Ρωσίας να αποκτήσει ερείσματα και να αυξήσει την επιρροή της στον κατεξοχήν ιερότερο χώρο της απανταχού Ορθοδοξίας. Αν εξαιρέσει κανείς άλλωστε, το γεγονός ότι ήταν ένας από τους βα­σικούς οικονομικούς αιμοδότες του Οικουμενι­κού Πατριαρχείου, η Μονή Βατοπαιδίου δεν είχε ποτέ ιδιαίτερα στενές σχέσεις με το Φανάρι. Το αντίθετο θα λέγαμε. Πάντα εξάλλου, τόσο ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος όσο και ένα μεγάλο μέρος των Εκκλησιών που βρίσκονται υπό τη δικαιοδοσία του είχαν στραμμένο το βλέμμα τους για βοήθεια και στήριξη προς τη Δύση και ιδιαίτερα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Να σημειώσουμε πως οι Αμερικανοί αξιωματού­χοι ποτέ δεν είδαν με «καλό μάτι» τη ρωσική πο­λιτική στην ευρύτερη περιοχή, θέτοντας ευθύς εξαρχής υπό τη σκέπη τους το Οικουμενικό Πα­τριαρχείο. Οι ΗΠΑ έφτασαν, μάλιστα στο σημείο -αν και για διαφορετικούς λόγους- να δυσαρε­στήσουν ακόμη και τον παράγοντα Τουρκία θεωρώντας, ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα μπορούσε να αποτελέσει, τουλάχιστον σε θρησκευτικό επίπεδο, το κατεξοχήν προπύργιο ανάσχεσης της ολοένα και περισσότερο αυξανόμενης επιρροής του Πατριαρχείου Μόσχας στις ορθόδοξες χώρες.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΣ

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-29/12/2011)