Μην ξεχνάτε τη Σμύρνη

Οι θησαυροί και το έγκλημα με την ανοχή των ξένων. 

Στο αφιέρωμα της ΕΡΤ (αδύνατο ση­μείο τους η αφήγηση) είδαμε την τυφλή Σμυρνιά τραγουδίστρια Στέλλα Παπάζογλου να αφηγείται τις ανα­μνήσεις της από τη σφαγή (τον κατά Ρεπούση «συνωστισμό» - σαν δεν ντρέπεται) της Σμύρνης. 

«Κρυφτήκαμε στη νεκροταφείο για να μη μας πιάσουνε οι Τούρκοι. Σε έναν μεγάλο οικογενειακό τάφο όπου είχε... θάψει την κόρη του ο φύλακας του νεκροταφείου. Επειδή το κορίτσι είχε πεθάνει από φθίση, ο πατέρας της έφτιαξε μεγάλο τάφο σαν σπί­τι και έβαλε εκεί όλα τα πράγματά της γιατί φοβόταν να μην κολλήσουν και τα άλλα του παιδιά. Μέσα στον τάφο υπήρχε και ένα πιάνο! Η μουσική με κυνηγούσε παντού» είπε η συγκλονιστική Σμυρνιά. 

Φοβερή σκηνή, σαν από ταινία του Αγγελόπουλου. Μια οικογένεια προσφύγων μέσα σε έναν τάφο, συντροφιά με ένα πιάνο! «Ύστερα μας βρήκαν οι Τούρκοι, πήραν τον πατριό μου, τον ξάδελφο μου και εμάς μας αφήσανε. Κατεβήκαμε στο λιμάνι και βλέπαμε κάτι ξένα καράβια, που είχανε αγκυ­ροβολήσει. Ήτανε νύχτα, η Σμύρνη καιγό­ταν, η Τσέτες μάς σφάζαν και στα βαπόρια παίζαν μουσικές και τραγουδάγαν!» 

Αυτή ήταν ή εικόνα και ας μη γελιόμαστε. Η Ελλάδα είχε για μία ακόμα φορά αφεθεί στην τύχη της, με την οποία όμως είχε και η ίδια παίξει άσχημα στη συγκεκριμένη περίπτωση. «Γιατί αργήσατε;» ρώτησε ο πλοίαρχος ενός γαλλικού πολεμικού τον Άγγλο συνάδελφό του που ανέβαινε από τη βάρκα. «Είχε μπλεχτεί στο πηδάλιο μας το πτώμα μιας Ελληνίδας και καθυστερή­σαμε» ήταν η απάντηση. 

Η γιαγιά του μακαρίτη του φίλου μου Στέφανου Μπαμπατζάνη, που είχε εργοστάσιο πετσετών στη Νίκαια, μου έχει αφηγηθεί ώρες ολόκληρες την ιστορία της φυ­γής από τη Σμύρνη. Δεν καλοπέρασαν αρχικά στην Ελλάδα οι Έλληνες της Μικράς Ασίας. Πολλοί τους είδαν ως βάρος ανεπι­θύμητο. Πού να ήξεραν από πού έρχονταν και τι είχαν αφήσει πίσω τους. Όταν η εφημερίδα μου, τότε, με έστειλε να καλύψω τη δίκη του Οτσαλάν και οι Τούρ­κοι μάς απαγόρευσαν να πάμε στη νησί Ιμραλί, νοίκιασα ένα αυτοκίνητο στα Μουδανιά και γύρισα αρκετές παλιές ελληνικές πόλεις. 

Τα παλιά, πολύ παλιά ελληνικά σπίτια ξεχώριζαν παντού. Σου φαινόταν ότι, αν χτυπούσες την πόρτα, θα σου άνοιγε η Ελληνίδα νοικοκυρά και θα σε φίλευε αμέσως καφέ και γλυκό του κουταλιού, όπως έκανε η θεία Ευνομία στο προσφυγικό της οδού Βιθυνίας στην Κοκκινιά. Και όταν ο Λουκάς Χατζηαβράκογλου μεράκλωνε, έπαιρνε το ούτι και τραγουδούσε: «Τη Σμύρνη την εκάψανε, τα πλούτη μας χαθήκαν». 

Και όταν μικρό παιδί τον ρώτησα «Ποια ήταν τα πλούτη σας, Λουκά;», μου απάντησε: «Η ελληνική σημαία και ο δικέφαλος αετός!» Ο θησαυρός του! 

Η ΑΚΙΣ