ΡΩΣΙΚΗ ΥΠΕΡΤΟΡΠΙΛΗ ΕΚΘΡΟΝΙΖΕΙ ΤΙΣ ΗΠΑ

ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΝΑΥΤΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ. 

ΤΟΥ ΔΡ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΓΡΙΒΑ* 

Εφαρμόζοντας μια λογική ασύμμετρης προσέγγισης, η Ρωσία φαίνεται ότι αναπτύσσει μια πυρηνοκίνητη τορπίλη παγκόσμιας εμβέλειας, η οποία θα είναι σε θέση να απειλεί το αμε­ρικανικό Ναυτικό σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, ακόμη και στις βάσεις του, στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ θα μπορεί να προσβάλλει τους στόχους της χωρίς καν να γίνεται αντιληπτή... Κλείνοντας μια τριλογία κειμένων που εξετάζουν ορισμένα ζητήματα σύγχρονης στρατιωτικής ισχύος και συνεπακόλουθων γεωπολιτικών ισορροπιών, θα εξετάσουμε σήμερα ένα επαναστατικό οπλικό σύστημα ρωσικής προέλευσης, η τυχόν είσοδος σε υπηρεσία του οποίου μέσα στα επόμενα χρόνια ενδέχεται να φέρει δραματικές αλλαγές στη μορφή του διεθνούς συστήματος, αποκαθηλώνοντας τις ΗΠΑ από τον θρόνο της κυρίαρχης θα­λάσσιας δύναμης...

Στις 9 Νοεμβρίου 2015, σε βίντεο δύο ρω­σικών τηλεοπτικών σταθμών που παρου­σίαζαν τον πρόεδρο Πούτιν, τον υπουργό Άμυνας Σοϊγκού και στρατιωτικούς διοικητές στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας να συζητούν για στρατιωτικά ζητήματα, στο βάθος της τηλεοπτικής εικόνας εμφανίστηκαν έγγραφα που φαίνεται να εικονίζουν οπλικά συστήματα υπό ανάπτυξη. Τα περισσότερα ήταν θολά, αλλά σε ένα εξ αυτών φαινόταν ολοκάθαρα ένα σύστημα που τιτλοφορούνταν «Okeanskaya Mnogot - Selevaya Sistema Status 6» («Ωκεάνιο σύστημα πολλαπλών χρήσεων Status-6»). Με βάση την ανάλυση των εικόνων, το Status 6 είναι μια πυρηνοκίνητη τορπίλη μεγάλου βεληνεκούς και υψηλής ταχύτητας που βρίσκεται υπό ανάπτυξη από το σχεδιαστικό γραφείο με έδρα την Αγία Πετρούπολη. 

Η εν λόγω τορπίλη διαθέτει έναν μικρό πυρηνικό αντιδραστήρα που της προσφέρει εμβέλεια ούτε λίγο ούτε πολύ 6.000 ναυτικών μιλίων (περίπου 11.000 χιλιόμετρα), ενώ μπορεί να επιτυγχάνει ταχύτητα 60 κόμβων (πάνω από 100 χιλιόμετρα ανά ώρα) σε μέγιστο βάθος 3.000 ποδών (περίπου 800 μέτρα). Στην πραγματικότητα, δηλαδή, είναι ένα ρομποτικό υποβρύχιο, το οποίο θα κινείται σε βάθη και με ταχύτητες που θα το καθιστούν περίπου άτρωτο από τα συμβατικά ανθυποβρυχιακά μέσα, ενώ μελετάται και η δημιουργία μιας οπλισμνης έκδοσης, που θα μπορεί να διαπερνά διά της βίας πλέγματα ανθυποβρυχιακής άμυνας. Υπολογίζεται δε ότι θα είναι σε θέση να διεξάγει θαλάσσιες δοκιμές το 2020. Η τορπίλη αναφέρεται ότι έχει σχεδιαστεί για να καθιστά εκτεταμένες παράκτιες περιοχές μη δυνάμενες να υποστηρίξουν στρατιωτικές, οικονομικές ή άλλες δραστηριότητες για μεγάλα χρονικά διαστήματα, μολύνοντάς τες με ραδιενέργεια. 

Το απόλυτο όπλο 

Όπως έχουμε τονίσει σε πολλά άρθρα στα «Επίκαιρα», το κυρίαρχο μέγεθος στην παγκόσμια γεωστρατηγική εξίσωση των επόμενων ετών είναι τα πλέγματα αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD) και οι μεθοδολογίες διάσπασής τους. Μεταξύ των άλλων, λοιπόν, η τορπίλη αυτή μπορεί να αποτελέσει το απόλυτο όπλο A2/AD. 

Σε αντίθεση με τους αντιπλοϊκούς βαλλιστικούς πυραύλους (ASBM) ή τους αντιπλοϊκούς πυραύλους Cruise (ASCM) που εξετάσαμε σε προηγούμενα άρθρα, δεν υπάρχει σχεδόν καμιά δυνατότητα άμυνας εναντίον της συγκεκριμένης τορπίλης από τις ομάδες μάχης των αμερικανικών αεροπλανοφόρων (CCG). Στην πραγματικότητα, η τεράστια εμβέλειά της τής επιτρέπει να απειλεί τα αμερικανικά πολεμικά σε ολόκληρη τη γήινη επιφάνεια. 

Βέβαια, οι αρχικές εκτιμήσεις για τις εφαρμογές της τορπίλης αυτής είναι ότι θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αδρανοποίηση -για στρατιωτικούς και οικονομικούς σκοπούς- μεγάλων θαλάσσιων περιοχών. Όμως αυτή είναι μια πολύ περιοριστική λογική. Μια τορπίλη ικανή να φτάσει σχεδόν σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη είναι σε θέση να κάνει πάρα πολλά πράγματα. 

Και δεν είναι ανάγκη να διαθέτει πυρηνική κεφαλή. Αυτή είναι απλώς μια επιλογή. Μάλιστα, για τον ρόλο της ραδιενεργού μόλυνσης μιας θαλάσσιας περιοχής, όπως φαίνεται ότι είναι ο αρχικός της σκοπός, δεν χρειάζεται κατ' ανάγκην πυρηνική γόμωση. 

Πιθανώς αρκεί η διαρροή ραδιενέργειας από τον πυρηνικό αντιδραστήρα που θα προκύψει μετά την έκρηξη της συμβατικής κεφαλής. Άρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ατύπως ως ραδιολογικό όπλο, χωρίς, ωστόσο, να εμφανίζεται ως τέτοιο. 

Εφοδιασμένη δε με μια πυρηνική κεφαλή, θέτει νέα δεδομένα στην πυρηνική εξίσωση, υπονομεύοντας τα βασικά δόγματα της πυρηνικής αποτροπής. Το βασικότερο είναι ότι μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη ασάφεια αναφορικά με το ποιος θα είναι ο υπεύθυνος μιας πυρηνικής επίθεσης. 

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, στο μέλλον, σε μια κρίση Ρωσίας - ΗΠΑ, μια ομάδα μάχης αμερικανικών πολεμικών πλοίων να καταστρέφεται από μια πυρηνική έκρηξη στον θαλάσσιο χώρο κάτω από αυτά έξω από τη Βόρεια Κορέα. Πώς θα μπορούν άραγε να είναι σίγουρες οι Ηνωμένες Πολιτείες για το ποιος ευθύνεται για την επίθεση, ώστε να ενεργοποιήσουν διαδικασία απά­ντησης; Οι Ρώσοι, οι Κινέζοι, οι Βορειοκορεάτες; Ποιος; Ακόμη κι αν, έπειτα από μέρες ή εβδομάδες, καταλήξουν σε κάποιο ασφαλές συμπέρασμα, θα δικαιολογείται άραγε εκ των υστέρων η άμεση πυρηνική ανταπόδοση;... 

Με άλλα λόγια, αυτά τα «διακριτικού» πυρηνικού πολέμου όπλα σπάνε τον μηχανισμό της απειλής άμεσης πυρηνικής ανταπόδοσης σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης, η οποία αποτελεί μέχρι και σήμερα το άλφα και το ωμέγα της πυρηνικής αποτροπής και της εξασφάλισης της μη χρήσης πυρηνικής ισχύος σε πολεμικές εμπλοκές. 

Γενικότερα η χρήση τορπιλών με πυρηνική γόμωση θέτει νέες παραμέτρους στη διεθνή στρατηγική εξίσωση και φαίνεται πως έχει εξεταστεί σοβαρά και από την ηγεσία της Βόρειας Κορέας. (Για περισσότερες σχετικές πληροφορίες ο αναγνώστης μπορεί να συμβουλευτεί το βιβλίο του γράφοντος Η στρατιωτική άνοδος της Κίνας και η γεωπολιτική του πολέμου στη Μέση Ανατολή -εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη.) 

Ωστόσο, αυτή η διάσταση είναι η λιγότερο σημαντική. Η βασική χρήση των εν λόγω τορπιλών αναμένεται να είναι με συμβατικές κεφαλές και ο στόχος τους δεν είναι τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από την αποκαθήλωση των Ηνωμένων Πολιτειών από τον θρόνο της ναυτικής δύναμης. 

Συγκεκριμένα, παρόμοιες τορπίλες είναι σε θέση να απειλήσουν σοβαρά τα κατεξοχήν όπλα-σύμβολα των ΗΠΑ, τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα, σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, ακόμη και στις ανοιχτές ωκεάνιες εκτάσεις που μέχρι τώρα θεωρούνταν ως το απόλυτα ασφαλές καταφύγιο γι αυτά. Ακόμη και στα ίδια τους τα λιμάνια, στο μητροπολιτικό έδαφος των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε αντίθεση δε με τους βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους Cruise, οι οποίοι μπορεί, λιγότερο ή περισσότερο δύσκολα, να αναχαιτιστούν από αντιβαλλιστικά όπλα, οι τορπίλες αυτές δύσκολα θα γίνουν αντιληπτές πριν εκραγούν κάτω από το αεροπλανοφόρο. 

Βέβαια, είναι ένα ακριβό όπλο και δύσκολο στην κατασκευή του. Όμως και τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα είναι μόλις έντεκα... 

Εν κατακλείδι, οι αμερικανικές ναυτικές δυνάμεις θα απειλούνται όχι μόνο από αέρος, αλλά και υποθαλάσσια. Και δεν θα κινδυνεύουν μόνο στα εγγύς ύδατα γύρω από τις ακτές της Ευρασίας, αλλά και στους ανοιχτούς ωκεανούς. Ακόμη και στους ναυστάθμους τους στις ΗΠΑ. Έχουμε επομένως δραστική μετάλλαξη των βασικών συντελεστών που διαμορφώνουν το κρίσιμης σημασίας γεωστρατηγικό μέγεθος που αναφέρεται ως «θαλάσσια ισχύς». Έως ότου, λοιπόν, κατασταλάξουν τα πράγματα, τα επόμενα χρόνια ή τις δεκαετίες, αναφορικά με το πού πηγαίνει η κατάσταση, ο χαρακτηρισμός των ΗΠΑ ως της κυρίαρχης ναυτικής δύναμης είναι εκτός νοήματος. Πολύ περισσότερο, οι υπερφίαλοι όσο και... γλοιώδεις ισχυρισμοί του τύπου «η Ελλάδα ανήκει στις ναυτικές δυνάμεις» δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται παρά μόνο με απόλυτη περιφρόνηση. 

* Διδάσκει το μάθημα της Γεωπολιτικής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και Γεωγραφία της Ασφάλειας και των Αφοπλισμών στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-31/12/15-07/01/16)