ΝΕΟ ΚΟΙΤΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΑΟΖ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΙΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ

Το κοίτασμα Ζορ υπολογίζεται σε 30 τρις κυβικά πόδια φυσικού αερίου με πιθανολογούμενη ύπαρξη σε μεγαλύτερο βάθος και πετρελαίου. 

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΣΛΑ 

Σημαντική ανατροπή στους μέχρι τώρα ενεργειακούς σχεδιασμούς, επιβεβαιώνοντας όμως την ανάγκη ενίσχυσης του άξονα ασφαλείας που έχουν συγκροτήσει Ελλάδα - Κύπρος - Αίγυπτος και Ισραήλ, επιφέρει η ανακάλυψη από τον ιταλικό κολοσσό ΕΝΙ του νέου γιγαντιαίου κοιτάσματος φυσικού αερίου Ζορ εντός της αιγυπτιακής ΑΟΖ. Συγχρόνως όμως καθίσταται επιτακτική η ανάγκη επίσπευσης των διαδικασιών για συνέχιση των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ και της εκμετάλλευσης το συντομότερο δυνατό του κοιτάσματος Αφροδίτη, ώστε να παραμείνει η Κύπρος στο ενεργειακό παιγνίδι της Ανατολικής Με­σογείου, ενώ για την Ελλάδα...
αναδεικνύεται και πάλι η ανάγκη άμεσης κινητοποίησης από τη νέα κυβέρνηση, που θα προκύψει μετά τις εκλογές, για την ολοκλήρωσή των συνομιλιών με το Κάιρο σχετικά με τις συμφωνίες οριοθέτησης θαλασ­σίων ζωνών και συνεκμετάλλευσης για ενδεχόμενα όμορα κοιτάσματα. 

Το κοίτασμα Ζοχρ, στο εξωτερικό όριο της αιγυπτιακής ΑΟΖ στη γραμμή οριοθέτησης με την κυπριακή, υπολογίζεται σε 30 τρις κυβικά ποδιά φυσικού αερίου με πιθανολογούμενη ύπαρξη σε μεγαλύτερο βάθος και πετρελαίου (έως 5,5 δις βαρέλια). Μάλιστα, καθιστά την Αίγυπτο ως τη χώρα της περιοχής με τα μεγαλύτερα εντοπισμένα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Εφόσον επιβεβαιωθούν τα συγκεκριμένα κοιτάσματα, η Αίγυπτος από το 2020 και μετά μπορεί σταδιακά να καλύπτει πλήρως τις δικές της ανάγκες και μάλιστα να έχει και δυνατότητα εξαγωγής φυσικού αερίου μέσω των μονάδων LNG που τώρα είναι ανενεργές. Ένα κοίτασμα που είναι σε σχετικά μικρό βάθος (σχεδόν 1400 μέτρα), με την ΕΝΙ να έχει ένα ακόμη πλεονέκτημα, καθώς κατέχει μερίδιο σε μια από τις μονάδες LNG της Αιγύπτου. 

Η σημασία για την Αίγυπτο είναι προφα­νής, καθώς θα δώσει μια σημαντική ανάσα στο καθεστώς Σίσι που υποχρεώνεται στην καταβολή κρίσιμων πόρων (που αφαιρούνται από προγράμματα απασχόλησης αλλά και σίτισης εκατομμυρίων Αιγυπτίων που ζουν στο όριο της φτώχειας και αποτελούν τη «δεξαμενή» της ισλαμικής τρομοκρα­τίας) για την εισαγωγή ενέργειας. 

Ταυτόχρονα, με την ύπαρξη της διώρυ­γας του Σουέζ, αναβαθμίζει σημαντικά τον ρόλο της Αιγύπτου και συνεπώς εξασφαλί­ζει την οικονομική, πολιτική και στρατιωτι­κή στήριξή της Δύσης. 

Όμως η ανακάλυψη της ΕΝΙ θέτει υπό αμ­φισβήτηση την υλοποίηση των συμφωνιών που είχαν υπογράφει με το Ισραήλ κυρίως, αλλά και με την Κύπρο, για την προοπτική εξαγωγής στην Αίγυπτο φυσικού αερίου από τα ισραηλινά κοιτάσματα Λεβιάθαν και Ταμάρ και το κυπριακό Αφροδίτη. 

Οι καθυστερήσεις στο Ισραήλ, λόγω του μπλοκαρίσματος της εκμετάλλευσης του Λεβιάθαν από την Επιτροπή Ανταγωνι­σμού, υποχρεώνουν τώρα το Τελ Αβίβ να τρέχει να προλάβει τις εξελίξεις. Κι αυτό γιατί οι δυο συμφωνίες που είχαν υπογρά­φει προέβλεπαν ότι το ισραηλινό φυσικό αέριο θα έφθανε στους δυο σταθμούς LNG της Αιγύπτου (που ανήκουν στην Union Ferosa και στην British Gas) και από εκεί θα εξάγονταν είτε στην Ευρώπη είτε στην Άπω Ανατολή, ενώ η τρίτη συμφωνία προέβλεπε τη διάθεση φυσικού αερίου για εσωτερικές ανάγκες της Αιγύπτου (με την εταιρεία Dolphinous Holdings). 

Στο πακέτο αυτό πρόκειται να ενταχθεί και το φυσικό αέριο από το κοίτασμα Αφροδίτη καθώς το εκμεταλλεύεται η ίδια Κοινοπραξία (Noble-Delek). Για τις εταιρείες αυτές που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρό­βλημα ρευστότητας, λόγω και της μείωσης των τιμών του πετρελαίου, είναι κρίσιμης σημασίας η υλοποίηση των συμφωνιών με την Αίγυπτο, καθώς θα προσέφερε άμεσα τα κεφάλαια που είναι αναγκαία για την πλήρη εκμετάλλευση του Λεβιάθαν και την επέκταση της εκμετάλλευσης του Ταμάρ. 

Η εμπλοκή της γείτονος 

Έτσι έρχονται και πάλι στο προσκήνιο οι προτάσεις που ποτέ δεν έλειψαν από το τραπέζι και αφορούν στην εξαγωγή του φυσικού αερίου της περιοχής μέσω της Τουρκίας. Το τελευταίο διάστημα γίνο­νται πολλές κινήσεις στο παρασκήνιο και φαίνεται να έχουν αποκατασταθεί δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ, χωρίς αυτό να σημαίνει βεβαίως ότι επίκειται άμεσα η αποκατάσταση των διπλωμα­τικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και πολύ περισσότερο η αποκατάσταση κλί­ματος εμπιστοσύνης. Η ισραηλινή πλευρά σε κάθε τόνο επισημαίνει ότι όσο στο τιμό­νι της Τουρκίας παραμένει ο Ερντογάν δεν πρόκειται να επανέλθουν οι σχέσεις των δύο χωρών στο επίπεδο που βρίσκονταν πριν από μια δεκαετία. 

Ο Γενικός Διευθυντής του ισραηλινού ΥΓ1ΕΞ Ντόρε Γκολντ, που έχει διατελέσει σύμβουλος τόσο του Αριέλ Σαρόν όσο και του Μ. Νετανιάχου, προσκάλεσε ομάδα δημοσιογράφων από τα μεγάλα τουρκικά ΜΜE στο Ισραήλ για να τους ενημερώ­σει για τις διμερείς σχέσεις και σύμφωνα με πληροφορίες δήλωσε ότι έχει υπάρξει «πρόοδος στην κατεύθυνση ομαλοποίησης των διμερών σχέσεων, καθώς τα συμφέρο­ντα του Ισραήλ και της Τουρκίας συμπίπτουν ολοένα και περισσότερο». Ο κ. Γκολντ ήταν αυτός που, όπως αποκαλύφθηκε, είχε συ­ναντηθεί μυστικά τον Ιούνιο στη Ρώμη με τον τότε υφυπουργό και τώρα υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Φεριντούν Σινιριόγλου. 

Εξάλλου, η γνωστή ισραηλινή ιστοσελί­δα Debka αποκάλυψε ότι υπήρξε μυστική επίσκεψη υψηλόβαθμου Τούρκου αξιωματούχου στο Ισραήλ, προκειμένου να συζητήσει το ενδιαφέρον της Άγκυρας για το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν. Η ιστο­σελίδα αφήνει να εννοηθεί ότι επρόκειτο περί του ίδιου του Σινιριόγλου, ο οποίος προτού αναλάβει καθήκοντα υφυπουργού και κατόπιν υπηρεσιακού υπουργού Εξω­τερικών, ήταν πρεσβευτής της Τουρκίας στο Ισραήλ. 

Η λύση περνάει από την Κύπρο 

Προϋπόθεση όμως για κάθε ιδέα σχετικά με την κατασκευή αγωγού για εξαγωγή φυ­σικού αερίου μέσω Τουρκίας είναι η επίλυ­ση του Κυπριακού και στο πλαίσιο αυτό θα κλιμακωθεί η πίεση για επιτυχή κατάληξη των συνομιλιών. Είναι γεγονός, πάντως, ότι η Τουρκία έχει επιτύχει να επιβάλει εκβια­στικά στην κυπριακή κυβέρνηση το πάγω­μά των ερευνών και καθώς διεκδικεί τη με­ταφορά φυσικού αερίου και από το Ιράν και από το Τουρκμενιστάν μέσω του εδάφους της προς την Ευρώπη, μάλλον καλοβλέπει το «θάψιμο» του κυπριακού φυσικού αε­ρίου μέχρις ότου μπορέσει να το εντάξει στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της. 

Για την Κύπρο όμως η ανακάλυψη του κοιτάσματος στην αιγυπτιακή ΑΟΖ δημιουργεί μια ακόμη σημαντική πρόκληση, καθώς είναι μάλλον απίθανο στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ, μεταξύ του ισραηλινού κοιτάσματος Λεβιάθαν και του αιγυ­πτιακού Ζορ, να μην εντοπισθούν νέα κοι­τάσματα φυσικού αερίου. Αυτό προϋποθέ­τει «ξεπάγωμα» των ερευνών και προετοι­μασία για νέο γύρο αδειοδοτήσεων, που εκ των πραγμάτων θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι το 2017. 

Εάν τελικά ματαιωθούν οι εξαγωγές ισραηλινού και κυπριακού φυσικού αερίου προς την Αίγυπτο μπορεί να επανέλθει η πρόταση για την κατασκευή του σταθμού LNG στο Βασιλικό, που με την αναμενό­μενη ανάκαμψη των τιμών του φυσικού αέριου από το 2017 και μετά θα μπορεί να καταστεί βιώσιμος. 

Και για την Ελλάδα όμως δημιουργούνται σημαντικές προκλήσεις, καθώς ο πει­ρασμός για αναζήτηση και εκμετάλλευση κοιτασμάτων, που πιθανότατα βρίσκονται εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας νοτιοα­νατολικά της Κρήτης, θα γίνεται ολοένα και μεγαλύτερος και πιο πιεστικός. 

Το όλο εγχείρημα φυσικά αντιμετωπίζει ένα μεγάλο εμπόδιο: την Τουρκία. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να επιδιωχθεί άμεσα η συνεννόηση με την Αίγυ­πτο και η εκμετάλλευση των σημαντικών στρατηγικών ανταλλαγμάτων που μπορεί να προσφέρει η Ελλάδα τόσο στην Αίγυπτο όσο και στο Ισραήλ, για τη διαμόρφωση δια­δρόμου ασφαλείας σε ολόκληρη την Ανα­τολική Μεσόγειο που θα καλύπτει και όλες τις εγκαταστάσεις και υποδομές άντλησης και μεταφοράς του φυσικού αερίου. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ/11-17/09/2015)