Οι «ανίερες» συμμαχίες στό Ίσλάμ

του Ευθ. Π. Πέτρου 

ΣΤΑ «ψιλά» της είδησεογραφίας έπέρασε τό γεγο­νός ότι την παρελθούσα εβδομάδα τόν Άχμέτ Νταβούτογλου συνόδευαν στό επίσημο ταξίδι του στην Σαουδική Αραβία ό άρχηγός των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Χουλουσί Άκάρ, καί ό διοικητής της πανίσχυρης μυστικής υπηρεσίας ΜIT, Χακάν Φυντάν. Φαίνεται όμως ότι οί δύο αυτοί άνδρες είχαν πολύ πιό σημαντικές επαφές στό Ρυάντ άπό τόν ίδιο τόν Πρωθυπουργό τους. 

Οί συ­ναντήσεις αύτές δέν άπετέλεσαν έκπληξη γιά όσους παρακολουθούν τίς έξελίξεις στήν Μέση...
Ανατολή. Ιδιαιτέρως μάλιστα, κατά τήν τρέχουσα περίοδο πού ή Σαουδική Αραβία ηγείται τής σουνιτικής πλευράς στόν ύποβόσκοντα ίσλαμικό έμφύλιο. Οί υπόγειες διαδρομές μεταξύ Ρυάντ καί Άγκύρας άπεκαλύφθησαν λίγα μόλις χρόνια μετά τήν σταθεροποίηση τοϋ Ταγίπ Έρντογάν στήν Κυβέρνηση τής Τουρκίας. Καί παρ΄ ότι οί δύο πλευρές είχαν έναν άταβιστικό άνταγωνισμό γιά τά πρωτεία στόν μουσουλμανικό κόσμο, τούς ένωνε ή κοινή προσπάθεια ύποβαθμίσεως τού ρόλου τής Αίγύπτου, τήν οποία σέ διαφορετικά πε­δία, ο καθένας θεωρούσαν έπικίνδυνο άντίπαλο. 

Γιά τούς Τούρκους, οί Αιγύπτιοι ήσαν μιά ισχυρή μουσουλμανική χώρα, μέ σχεδόν κοσμικού τύπου διακυβέρνηση πού άνέκαθεν αμφισβητούσε τήν θέ­ση τους καί έθετε φραγμούς στά σχέδιά τους γιά τήν άνατολική Μεσόγειο. Οί Σαουδάραβες, έξ άλλου, διεκδικούν τήν πρωτοκαθεδρία στό Ίσλάμ, ώς χώρα καταγωγής τοϋ Προφήτου καί ώς θεματο­φύλακες των προσκυνημάτων τής Μέκκας. Παρ' όλα ταύτα όμως ούδέποτε άνέδειξαν μία θεολογική σχο­λή ικανή νά άμφισβητήσει τήν αίγλη πού δικαίως άπολαμβάνει τό Πανεπιστήμιο τοϋ Κάιρου στόν μου­σουλμανικό κόσμο. Δέν έρχονται κάν δεύτεροι, κα­θώς τήν θέση αύτή κατέχει τό θεολογικό Πανεπι­στήμιο τής Βαγδάτης. 

Νά σημειωθεί δέ ότι σέ αύτό στέλνουν οί Τούρκοι τούς δικούς τους μουφτήδες, θέλοντας νά άποφύγουν τό Κάιρο. Είναι ίσως οξύ­μωρο ότι τίς τρεις αύτές χώρες (Αίγυπτο, Τουρκία, Σαουδική Αραβία) ή άμερικανική πολιτική εξακολουθεί νά καταγράφει ώς «χώρες-στυλοβάτες» τών δυ­τικών συμφερόντων στήν Μέση Ανατολή. Είναι καί αύτή μιά άταβιστική προσέγγισις πού άνάγεται στήν εποχή τοϋ Ψυχροϋ Πολέμου. Καί δυστυχώς, στήν διεθνή πολιτική ύπάρχουν τεράστιες δυνάμεις άδρανείας πού, καθιστούν τήν προσαρμογή στήν πραγματικότητα εξαιρετικά δύσκολη, άκόμη καί γιά μεγάλες χώρες. Τά τελευταία χρόνια, ή μοναδική περίοδος κατά τήν όποια οί σχέσεις τής Τουρκίας καί τής Σαουδικής Αραβίας μέ τήν Αίγυπτο ήσαν είλικρινώς φιλικές ήταν εκείνη κατά τήν όποία στό Κάι­ρο είχε επικρατήσει ή έξαιρετικώς άντιαμερικανική «μουσουλμανική άδελφότης» του προέδρου Μόρσι. 

Οί «ειδικές σχέσεις» τόσο τής Αγκύρας όσο καί του Ρυάντ μέ τό ίσλαμικό μόρφωμα του ISIS είναι μιά νέα παράμετρος, τήν όποία μέχρι στιγμής ή άμερικανική πολιτική δέν έχει άκουμπήσει. Νομοτελειακώς όμως ή βαθμιαία άποκατάστασις των σχέσεων μέ τό Ιράν θά οδηγήσει σέ συνολική άναθεώρηση τών προσεγγίσεων τής Δύσεως καί εκεί. Καί τούτο δέν είναι άσχετο πρός τό γεγονός ότι περίπου τήν ίδια περίοδο πού άρχιζε ή άρσις τών κυρώσεων πρός τήν Τεχεράνη, ό βασιλεύς τής Σαουδικής Αραβίας έπανελάμβανε ότι στόχος τής πολιτικής του είναι νά θέσει φραγμό στήν επέκταση «τών σιιτών τοϋ Ιράν». 

Άλλωστε, οί Ίρανοί είναι οί μόνοι έκτός άπό τούς Κούρδους πού έδωσαν πραγματικές μάχες στό έδαφος τοϋ Ιράκ καί τής Συρίας, άπέναντι στόν στρατό του Χαλιφάτου. Αντιλαμβάνεται κανείς πόσο αύτό έχει ενοχλήσει τούς πάτρωνες του ISIS στήν Άγκυρα καί στό Ρυάντ. Βεβαίως, οπουδήποτε έμπλέκεται τό Ιράν, προκαλείται αύτομάτως άντίδρασις του Ισραήλ. Όμως ποτέ τά πράγματα δέν είναι όπως φαίνονται. Σέ άντίθεση μέ ό,τι θά μπορούσε νά ύποθέσει κάποιος πού δέν γνωρίζει εις βάθος τήν κατάσταση, στήν βουλή του Ιράν μετέχουν 26 Εβραίοι βουλευτές, ένώ στήν Τεχεράνη λειτουργούν κανο­νικά άρκετές συναγωγές (όπως άλλωστε καί ό Ελλη­νορθόδοξος ναός τής Εύαγγελιστρίας)! 

(ΕΣΤΙΑ-06/02/2016)