Μυστικές διαπραγματεύσεις Ελλάδας-Αλβανίας για την ΑΟΖ

Η ελληνική πλευρά οφείλει να προειδοποιήσει από τώρα τα Τίρανα ότι δεν πρόκειται να αρχίσουν διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, αν δεν επιλυθεί το θέμα των θαλασσίων ζωνών κι αν δεν διασφαλιστούν εμπράκτως τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας. 

ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΣΙΔΕΡΗ 

Πέντε χρόνια μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας - Αλβανίας για τις θαλάσσιες ζώνες, οι δύο χώρες έχουν αρχίσει και πάλι διαπραγματεύσεις, που προς το παρόν εξελίσσονται με πλήρη μυστικότητα. Ο στόχος από την πλευ­ρά των Τιράνων είναι να υπάρξει συνολικός επανακαθορισμός της ΑΟΖ, κάτι που η Αθή­να απορρίπτει, αποδεχόμενη ίσως έναν ελά­χιστο συμβιβασμό, μια οριακή τροποποίηση, δηλαδή, της συμφωνίας του 2009. 

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για θετικές εξελίξεις. Το μόνο ...
σίγουρο είναι ότι η κυβέρ­νηση Ράμα συνδέει το θέμα μιας νέας συμ­φωνίας για τις θαλάσσιες ζώνες με την άρση της εμπόλεμης κατάστασης και την αναγνώ­ριση του Κοσόβου, θέματα που η Αθήνα δεν απορρίπτει. Η ελληνική διπλωματία, από τη δική της πλευρά, επιδιώκει μια γενική συμ­φωνία με την Αλβανία προκειμένου οι δι­μερείς σχέσεις να εισέλθουν σε νέα εποχή, απαλλαγμένη από τον μεγαλοϊδεατισμό και το ζήτημα των «Τσάμηδων», με δεδομένο τον σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνι­κής μειονότητας και τη διάθεση καλλιέργειας διμερών σχέσεων με τρόπο που να ευνοείται και η περιφερειακή σταθερότητα. 

Συμφωνία ομαλοποίησης των σχέσεων 

Παρά το γεγονός ότι οι ελληνικές κυβερ­νήσεις των τελευταίων ετών, όπως και η υπηρεσιακή γραφειοκρατία του υπουργείου Εξωτερικών, απέκλειαν κατηγορηματικά την επανέναρξη διαπραγματεύσεων, θεωρώντας -και ορθώς- ότι η συμφωνία του 2009 δεν αλλάζει, η σταθερή, ανυποχώρητη και απαι­τητική στάση των Τιράνων, με πρόφαση την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, οδήγησε και πάλι τη χώρα μας στο τραπέζι των συνομιλιών. Μάλιστα, ως «δώρο» στα Τί­ρανα δόθηκε εκ των προτέρων το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κίνηση απόλυτα λανθα­σμένη από πλευράς μας, καθώς το θέμα αυτό ήταν κομβικό για την Αλβανία και η Ελλάδα το πρόσφερε δίχως ανταλλάγματα. 

Η ελληνική πλευρά διαβεβαιώνει και πάλι ότι ουσιαστική διαπραγμάτευση δεν πρόκειται να γίνει, εμμένοντας στη θέση περί οριακών αλλαγών στο τριεθνές Ελλάδας - Αλβανίας - Ιταλίας που θα επισυναφθούν ως συμπληρω­ματικό πρωτόκολλο στη συμφωνία του 2009. Αν τα πράγματα εξελιχθούν έτσι, η Αθήνα είναι έτοιμη, διαβεβαιώνουν διπλωματικές πηγές, να εντάξει τη νέα συμφωνία, μαζί με την άρση της εμπόλεμης κατάστασης, ενδεχομένως και κάποια άλλα θέματα που θα αποφασίσουν οι δύο χώρες, σε συνολική συμφωνία, με στόχο να αντέξει στον χρόνο και να ομαλοποιηθούν οι διμερείς σχέσεις οριστικά. 

Υπάρχει όμως ο κίνδυνος οι Αλβανοί, επη­ρεαζόμενοι από την Τουρκία ή κάποια άλλη χώρα ή και για εσωτερικούς λόγους που θα αναλύσουμε στη συνέχεια, να ζητήσουν ριζικά νέα συμφωνία με την Ελλάδα, κάτι που θα τινάξει στον αέρα τις διαπραγματεύσεις, με επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις. Δεν απο­κλείεται επίσης η αλβανική πλευρά, με διά­φορα προσχήματα, να θέτει όλο και περισσό­τερα ζητήματα στο τραπέζι, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται μια κατάσταση την ίδια ώρα που οι έρευνες στο Ιόνιο θα εξελίσσονται, με ό,τι μπορεί αυτό να συνεπάγεται για την ομα­λή διεξαγωγή τους. Η ελληνική πλευρά οφεί­λει να προειδοποιήσει από τώρα τα Τίρανα ότι δεν πρόκειται να αρχίσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, αν πρώτα δεν επιλυθεί το θέμα των θαλασσίων ζωνών κι αν δεν διασφαλιστούν εμπράκτως τα δικαιώμα­τα της ελληνικής μειονότητας, κάτι που είναι απόλυτο δικαίωμα της Αθήνας να απαιτήσει. 

Το κράτος-μόρφωμα 

Η εκλογή του Έντι Ράμα στην Αλβανία δη­μιούργησε προς στιγμήν την εντύπωση ότι θα μπορούσε να εγκαινιαστεί μια νέα εποχή στις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Κυρίως η Ελλάδα ευελπιστούσε ότι ο κ. Ράμα, παρά το ανθελ­ληνικό του ντελίριο με αφορμή τη συμφωνία του 2009, θα άλλαζε τακτική και θα ασκούσε μια σοβαρή πολιτική αρχών. Οι ελπίδες εξα­νεμίστηκαν σε χρόνο-ρεκόρ, καθώς ο πρωθυ­πουργός της Αλβανίας ανακήρυξε την Τουρκία σε στρατηγικό σύμμαχο, σχεδόν επιδεικτικά θέτει συνεχώς θέμα «Τσάμηδων» και νέας συμφωνίας για την ΑΟΖ, ενώ ψήφισε και τον γνωστό νόμο για τον αλβανικό «Καποδίστρια», που όμως σύμφωνα με πληροφορίες δεν έχει υπογράφει ακόμη από τον Πρόεδρο Νισάνι. 

Σημειώνεται ότι για το θέμα αυτό συνερ­γάτης της Παγκόσμιας Τράπεζας σε έκθεσή του περιγράφει με μελανά χρώματα την κα­τάσταση στην Αλβανία. Σύμφωνα με την έκ­θεση, η κυβέρνηση Ράμα κινείται με απόλυτη αδιαφάνεια σε όλα τα επίπεδα των δραστη­ριοτήτων της και με βάση την τακτική αυτή συντάχθηκε ο γνωστός νόμος για τον αλβα­νικό «Καποδίστρια». Τα κρατικά όργανα και οι θεσμοί έχουν πλήρως απονευρωθεί, καθώς τους έχουν αφαιρεθεί εξουσίες και τα πάντα καθορίζονται από το γραφείο του πρωθυ­πουργού. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι στην έκθεση τονίζεται πως η νέα διοικητική μεταρρύθμιση σχεδιάστηκε προκειμένου να εξυπηρετήσει σχέδια επιχειρηματιών, φί­λων του Ράμα και άλλων που πρόσκεινται στο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Οι επιχειρηματίες αυτοί πέτυχαν μια διοικητική μεταρρύθμιση κομμένη και ραμμένη στις ανάγκες των επεν­δυτικών τους σχεδίων, αφού, όπως υπογραμ­μίζεται στην έκθεση, θα μοιραστούν πολλά κέρδη από την οικοπεδοποίηση γης. 

Στα εν λόγω σχέδια αντιδρούν, πάντως επιχειρη­ματίες που δεν ευνοήθηκαν, κι όλα αυτά σε μια χώρα που, αντί να επιταχύνει μια πολιτική μεταρρυθμίσεων με στόχο την καλύτερη λει­τουργία του πολιτικού συστήματος, οδηγείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Σημειώ­νεται ότι ακόμη και σήμερα, ενάμιση σχεδόν χρόνο από τις εκλογές του 2013, το Δημο­κρατικό Κόμμα δεν μετέχει των εργασιών του Κοινοβουλίου, γεγονός που εξοργίζει Ευρω­παίους και Αμερικανούς αξιωματούχους Παρά ταύτα, όλες οι μεγάλες χώρες (ΗΠΑ, Γερμανία, Ιταλία) διατηρούν ισχυρές προσβά­σεις στα Τίρανα, γιατί γνωρίζουν ότι το αλβα­νικό στοιχείο διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στα Βαλκάνια. Υπό το πρίσμα αυτό, η επίλυση των εκκρεμοτήτων και των προβλημάτων μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας θα μπορούσε να προσδώσει σημαντική ώθηση στον ρόλο της χώρας μας στην περιοχή, δεδομένου ότι κάθε άλλο παρά εδραιωμένη είναι η σταθερότητα. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-09/10-15/10/14)