Γυναίκες σε όλες τις μάχιμες θέσεις

• «Πράσινο φως» για να μπορούν οι γυναίκες να αναλαμβάνουν όλες τις ειδικότητες επαγγελματιών οπλιτών ανάβει η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας για λόγους που σχετίζονται με την ισότητα των φύλων, ανατρέποντας αντίθετες εφετειακές αποφάσεις.

• Η ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό και αδικαιολόγητο τον πλήρη αποκλεισμό των γυναικών από διάφορες επιχειρησιακές και τεχνικές ειδικότητες

Η Ολομέλεια ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό και αδικαιολόγητο τον πλήρη αποκλεισμό των γυναικών από διάφορες επιχειρησιακές και τεχνικές ειδικότητες, που επιφυλάσσονταν μόνο σε άνδρες, κατά τον ν. 2936/01, ο οποίος δέχθηκε επιμέρους τροποποιήσεις για να συμμορφωθεί στη δυνατότητα ίσων ευκαιριών στην επαγγελματική πρόσβαση, χωρίς εμπόδια, λόγω φύλου.

Αντίθετα, με άλλες αποφάσεις του ΣτΕ κρίθηκε ότι είναι συνταγματικές και ότι δεν παραβιάζουν την κατοχυρωμένη ισότητα των φύλων οι διατάξεις που θέτουν κοινά όρια επιδόσεων στις αθλητικές δοκιμασίες που υφίστανται άνδρες και γυναίκες υποψήφιοι για την Πυροσβεστική.

Λόγοι δημοσίου συμφέροντος

Οι ρυθμίσεις αυτές εισάγουν μεν έμμεση διάκριση λόγω φύλου, αφού οι γυναίκες -λόγω βιολογικών διαφορών- υστερούν κατά κανόνα των ανδρών σε σωματικά προσόντα, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνουν χαμηλότερες αθλητικές επιδόσεις, αλλά -κατά το ΣτΕ- δικαιολογούνται από λόγους δημοσίου συμφέροντος σχετικούς με τις απαιτήσεις του επαγγέλματος, που δεν αφορούν το φύλο.

Στην περίπτωση των επαγγελματιών οπλιτών, το ΣτΕ ακύρωσε εγκυκλίους και πράξεις αρμοδίων στρατιωτικών αρχών που πριν από λίγα χρόνια αρνήθηκαν να δεχθούν γυναίκες υποψήφιες σε ειδικότητες που θεωρούνταν αποκλειστικά ανδρικές (τεχνικές, επιχειρησιακές κ.λπ.).

Στις προσφυγές τους προς το Διοικητικό Εφετείο οι γυναίκες υποστήριξαν ότι ο αποκλεισμός τους είναι αντισυνταγματικός, γιατί στην πράξη παραβιάζει την ισότητα των φύλων, που κατοχυρώνεται όχι μόνο στο ελληνικό Σύνταγμα αλλά και σε σχετική οδηγία της ΕΕ.

Οι εφετειακές αποφάσεις έκριναν συνταγματικό τον αποκλεισμό των υποψήφιων γυναικών και ορθή την κρίση τους ως ακατάλληλων για τις ανδρικές ειδικότητες που ενδιαφέρονταν, όπως υπηρέτης όπλων και όλμων, χειριστής οργάνων ελέγχου πυρός κ.λπ. (η αρχική νομοθεσία επέτρεπε στις γυναίκες πρόσβαση μόνο σε διοικητικές θέσεις), με την επισήμανση ότι η διαφοροποίηση αυτή δικαιολογείται από λόγους που σχετίζονται με τις δυνατότητες και τα προσόντα, και δεν συνιστούν διάκριση λόγω φύλου. Αντίθετα, η Ολομέλεια ΣτΕ έκρινε (1323-4/16) αντισυνταγματικές και ανίσχυρες τις επίμαχες ρυθμίσεις, γιατί δεν προκύπτουν κριτήρια συγκεκριμένα και πρόσφορα να δικαιολογήσουν τον θεσπιζόμενο τότε πλήρη αποκλεισμό των γυναικών από το σύνολο των επιχειρησιακών και τεχνικών δυνατοτήτων των επαγγελματιών οπλιτών.

Δέχθηκε επίσης ότι η έλλειψη τέτοιων κριτηρίων δεν επιτρέπει στη δικαιοσύνη να ελέγξει αν η πρόσβαση αποκλειστικά και μόνο σε άνδρες για κάποιες ειδικότητες μπορεί ή όχι να δικαιολογηθεί πράγματι από τη φύση των καθηκόντων, εφόσον απαιτούν υπέρτερες σωματικές δυνατότητες που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, διαθέτουν σε μεγαλύτερο βαθμό οι άνδρες.

Η μειοψηφία

Κατά τη μειοψηφία ενός μέλους, ο επίμαχος αποκλεισμός είναι συνταγματικός και δεν αντιστρατεύεται την ισότητα των φύλων, αφού ο θεσμός των επαγγελματιών οπλιτών συνδέεται με τις μαχητικές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων σε κατώτερα στελέχη, για την επιτυχή και αποτελεσματική εξυπηρέτηση των οποίων ο παράγοντας του φύλου διαδραματίζει, κατά κανόνα, αποφασιστικό ρόλο.

Αλλωστε, η σταδιακή μείωση της στρατιωτικής θητείας -κατέληξε- αποτελεί καθοριστικό κριτήριο για να κατατάσσονται σε διάφορες ειδικότητες μόνο άνδρες, δεδομένου ότι η στρατιωτική θητεία είναι μόνο γι' αυτούς υποχρεωτική.

Αλέξανδρος Αυλωνίτης

(ΕΘΝΟΣ-04/06/2016)