Τουρκία: «δημογραφικός χειμώνας» και η δολιότητα του Ερντογάν

• Παρά τις προτροπές του Ερντογάν, η πτωτική πορεία των γεννήσεων σε περιοχές πλειοψη­φικά τουρκικές συνεχίζεται, ενώ οι Κούρδοι έχουν έναν από τους παγκοσμίως υψηλότε­ρους δείκτες γονιμότητας.

• Οι Τουρκάλες απορρί­πτουν τους περιορισμούς της ισλαμικής οικογενειακής ζωής αμέσως μόλις αποκτήσουν μόρφωση γυμνασιακού επιπέ­δου. Το σοκ του απότομου περάσματος οπό την πα­ραδοσιακή κοινωνία στον σύγχρονο κόσμο έχει προκαλέσει την μεγαλύ­τερη, στην ιστορία, πτώ­ση του δείκτη γονιμότητας στον ισλαμικό κόσμο.

Του Ντέιβιντ Π. Γκόλντμαν

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε τηλεοπτικό διάγγελμα στις 30 Μαΐου, σύμφωνα με το Ρόιτερς, απαί­τησε από τις Τουρκάλες να εγκαταλείψουν την αντισύλληψη. «Θα πολλαπλα­σιάσουμε τους απογόνους μας. Αυτοί μιλούν για πληθυσμιακό προγραμματι­σμό, για έλεγχο γεννήσεων. Καμιά μου­σουλμανική οικογένεια δεν πρέπει να έχει τέτοιες αντιλήψεις», είπε ο Ερντογάν. Ο Τούρκος ηγέτης, σε πολλές περι­στάσεις κατά το παρελθόν, είχε αποδοκιμάσει τις Τουρκάλες που αρνούνται να γεννήσουν περισσότερα παιδιά.

Ο Ερντογάν έχει αλλάξει πλήρως απόψεις σε κάθε ζήτημα, εναλ­λακτικά φλερτάροντας με την Ε.Ε. και απορρίπτοντας την, ισχυριζόμενος ότι οι Η.Π.Α. είναι σύμμαχος κατά του Ισλαμικού Κράτους ενώ ο ίδιος βο­ηθά τους τρομοκράτες κρυφά, βοηθά τη Χα­ράς, ενώ προτείνει την αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ' βοη­θά το Ιράν να αντέξει τις κυρώσεις, ενώ θε­ωρεί τα κράτη του Κόλπου ως σουνίτες συμμάχους της Τουρκίας.

Όταν όμως αναφέρεται στη φθίνουσα δημογραφική πορεία της Τουρκίας, ο Ερντογάν μιλά από την καρδιά του. Οι Κούρδοι πολίτες της Τουρκίας συνεχίζουν να κάνουν τρία ή τέσσερα παιδιά, ενώ οι εθνικά Τούρκοι έχουν λιγότερα από δύο. Ως τις αρχές της δεκαετίας του 2040, η πλειονότητα των νέων στην Τουρκία θα προέρχονται από κουρδικές οικογένειες. Η νοτιοανατολική Τουρκία με την κουρδική πλειοψηφία αναπόφευκτα θα αποσχιστεί. Ο απελπισμένος αγώνας του Ερντογάν κατά του αναπόφευκτου προκαλεί τους ενίοτε ακατανόητους ελιγμούς της τουρκικής πολιτικής.

Η ανάλυση των προσφάτως δημοσιευθέντων πληθυσμιακών στοιχείων για το 2015 δείχνει ότι η δημογραφική απόκλι­ση μεταξύ των Κούρδων και των Τούρκων συνεχίζει να αυξάνεται. Παρά τις προτροπές του Ερντογάν υπέρ της τουρκικής γονιμό­τητας, η πτωτική πορεία των γεννήσεων σε περιοχές πλειοψηφικά τουρκικές συνεχίζε­ται, ενώ οι Κούρδοι έχουν έναν από τους παγκοσμίως υψηλότερους δείκτες γονιμότη­τας. Ακόμη χειρότερα, ο δείκτης των γάμων σε περιοχές έξω από την κουρδική νοτιοα­νατολική περιοχή έχει καταρρεύσει, πράγμα που προοιωνίζεται ακόμη χαμηλότερη γεν­νητικότητα για το μέλλον.

Σύμφωνα με την Turkstat, την επίσημη τουρκική Στατιστική Υπηρεσία, οι τουρκι­κές επαρχίες με τη χαμηλότερη γονιμότητα βρίσκονται στα βόρεια και βορειοδυτικά της χώρας, όπου οι γυναίκες γεννούν κατά μ.ό. μόνο 1,5 παιδιά. Οι νοτιοανατολικές επαρχίες έχουν δείκτες γονιμότητας μεταξύ των 3,2 και 4,2 παιδιών ανά γυναίκα.

Πιο ανησυχητικές ακόμη είναι οι αναφερόμενες στατιστικές για τους γάμους στην Τουρκία. Μεταξύ του 2000 και 2015, ο αριθμός των γάμων στην Κωνσταντινούπολη, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, έπε­σε πάνω από 30%, ενώ στην Άγκυρα πάνω από 40%. 0ι περισσότερες από τις βόρειες και βορειοδυτικές επαρχίες έχουν πτώση μεγαλύτερη του 50%. Όχι μόνο οι Τουρκάλες αρνούνται να κάνουν παιδιά, αλλά αρνούνται και να παντρευτούν. Η πτώση του δείκτη των γάμων μεταξύ των εθνικά Τούρκων κάνει αναπόφευκτη την ακόμη πιο απότομη πτώση της γονιμότητας.

Όπως έχω πει στο βιβλίο μου Γιατί οι πολιτισμοί πεθαίνουν (και γιατί πεθαίνει και το Ισλάμ) (Why Civilizations Die (and Why Islam is Dying, Too) το 2011, οι ισλαμικές χώρες που επιτυγχάνουν έναν υψηλό βαθ­μό ενήλικου αλφαβητισμού μεταπηδούν από τη νηπιακή ηλικία στα γηρατειά χωρίς να έχουν περάσει την ηλικία της ωριμότη­τας. Όπως οι Ιρανές, οι Αλγερινές και οι Τυ­νήσιες, οι Τουρκάλες απορρίπτουν τους πε­ριορισμούς της ισλαμικής οικογενειακής ζωής αμέσως μόλις αποκτήσουν μόρφωση γυμνασιακού επιπέδου. Το σοκ του απότο­μου περάσματος από την παραδοσιακή κοι­νωνία στον σύγχρονο κόσμο έχει προκαλέσει την μεγαλύτερη, στην ιστορία, πτώση του δείκτη γονιμότητας στον ισλαμικό κόσμο.

Το Ιράν, στο οποίο η γονιμότητα έπεσε από τα 7 παιδιά ανά γυναίκα το 1979 στα λιγότερο από 1,8, έχει τον ταχύτερα γηράσκοντα πληθυσμό σε όλη την υφήλιο. Η Τουρ­κία έχει κατά μ.ό. δείκτη γονιμότητας 2,18, ή μόλις στο σημείο αναπλήρωσης των γε­νεών, αλλά η διαίρεση μεταξύ εθνικά Τούρ­κων και εθνικά Κούρδων θα κάνει τη διατή­ρηση της παρούσας γεωγραφικής διάταξης της Τουρκίας ανέφικτη.

(ΡΗΞΗ-19/06/2016)