«Το τραπέζι του απόντα»

Πόσο αλήθεια μπορεί να σε συγκλονίσει ένα μικρό τραπέζι, με επάνω του το σερβίτσιο για ένα άτομο; Όσο δεν μπορείτε να φανταστείτε!

Βρέθηκα προ ημερών στα Τρίκαλα και επισκέφθηκα την Στρατιωτική Λέσχη για μία εκδήλωση. Στην είσοδο της Λέσχης, υπήρχε ένα τραπέζι στρωμένο με σερβίτσιο για ένα άτομο, μια καράφα γεμάτη κρασί και ένα μικρό ανθοδοχείο. Όμως η έκπληξη δεν σταματά εδώ. Ολοκληρώνεται με μία ταμπελίτσα που έγραφε: «Το τραπέζι του απόντα».

Η εικόνα με παρέπεμπε στους στίχους διαφόρων τραγουδιών («Στο τραπέζι που τα πίνω», «Βάλε κι’ άλλο πιάτο στο τραπέζι», «Ένα πιάτο άδειο στο τραπέζι» κ.λπ.), αλλά βέβαια δεν μπορεί να δημιουργήθηκε αυτό το σκηνικό σε μία Στρατιωτική Λέσχη, για να παραπέμπει στον Καζαντζίδη ή στην Μοσχολιού...

Έτσι, ρώτησα τον οικοδεσπότη μας, τον Ταξίαρχο Διοικητή της Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών, για το νόημα της σκηνής, σίγουρος ότι θα ξέρει, αφού δεν διανοείται να υπάρχει στρατιωτικός, που να μη γνωρίζει απολύτως το τι γίνεται και τι υπάρχει στους χώρους τους. Όχι σαν μερικούς, που μαθαίνουν κατά που πέφτει το υπουργείο τους, όταν κοντεύουν να αναδομηθούν...

Ο Ταξίαρχος, ο οποίος και το δημιούργησε, μου είπε ότι το τραπέζι αυτό συμβολίζει την τιμή που οφείλουμε στους απόντες, που έπεσαν στους αγώνες για την ελευθερία της Πατρίδος. Εκεί, που εμείς τώρα τρώμε και διασκεδάζουμε, υπάρχει πάντα ένα τραπέζι, που, μαζί με την ευγνωμοσύνη μας, είναι αφιερωμένο σ’ ΑΥΤΟΥΣ.

Ομολογώ ότι συγκλονίστηκα και ένας κόμπος ανέβηκε στο λαιμό μου και δεν μπόρεσα να αρθρώσω λέξη. Ο Ταξίαρχος, το κατάλαβε και διακριτικά απομακρύνθηκε, δήθεν για να δώσει οδηγίες για κάτι.

Από κει και πέρα πλέον, το απλοϊκό τραπεζάκι, άρχισε να παίρνει στα μάτια μου την εικόνα ενός γιγαντιαίου μνημείου μυθικών διαστάσεων. Διότι ακριβώς αυτό είναι. Όσο μπορεί να συγκλονίσει το κλασικό πλέον μνημείο της μάχης της Ιβο Τζίμα, με τους πεζοναύτες που υψώνουν την αστερόεσσα στα θειούχα εδάφη του νησιού ή το μνημείο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στη Μόσχα, άλλο τόσο, ίσως και περισσότερο, συγκλονίζει το ταπεινό τραπεζάκι στην είσοδο της Λέσχης Αξιωματικών στα Τρίκαλα.

Αυτή η συγκλονιστική εικόνα, που με τη δωρική λιτότητά της περιλαμβάνει τα πάντα, μου θύμισε ένα ποίημα του Γ. Αθάνα (ο ακαδημαϊκός Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας) που μαθαίναμε στο δημοτικό σχολείο (και όχι σκολειό...). Είχε τίτλο «Άη Δημήτρης» και ακριβώς αυτό το απέριττο διαμηνούσε.

Ένα απλό εκκλησάκι, σ’ ένα γραφικό Ελληνικό χωριουδάκι, που ορίζει όλη τη ζωή των κατοίκων του. Βάφτιση, γάμος, θάνατος. Ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον ΄Αη Δημήτρη, ο οποίος δεν έχει συνηθίσει και δεν τις χρειάζεται άλλωστε, σε μεγαλοπρεπείς λαμπάδες. Αλλά του αρκεί το μικρό και ταπεινό κεράκι.

Ας το ξαναθυμηθούμε και ας το μάθουν και οι νέοι μας, που πλέον τους απασχολούν η ποίηση του Βιετνάμ και του Νερούντα, η ιστορία του Ταμτούμ και τα ήθη και έθιμα των αναξιοπαθούντων Αβοριγίνων:

Αη Δημήτρης

Στο χωριό μας, που δεν είναι κι ομορφότερο στην πλάση,
μας αφήσαν οι γονιοί μας μια γερόντισσα εκκλησιά.
Δεν της έχουμε φτειασμένο μαρμαρένιο εικονοστάσι.
Τα καντήλια της δεν είναι κρυσταλλένια και χρυσά.
Φτωχικά ντυμένους έχει και τους γέρους της παπάδες.
Ταπεινοί κι οι δυό της ψάλτες είναι πάντα εργατικοί.
Στα μανάλια της μεγάλες δεν ανάβουνε λαμπάδες.
Στον αφέντη Άι-Δημήτρη το μικρό κεράκι αρκεί.
Κι όμως, στο μικρό της χώρο που όλους κι όλους δε μας πιάνει,
του Θεού το μεγαλείο το αισθανόμαστε τρανό!
Πουθενά πιο μυρωμένο δεν καπνίζει το λιβάνι,
πουθενά το καντηλάκι δε σπιθάει πιο φωτεινό.
Την καλή μας εκκλησούλα!... Όλοι μας εκεί στη μέση
χριστιανοί στην κολυμβήθρα γίναμε κλαψαριστά.
Θα γελάσουμε μια μέρα και γαμπροί στην ίδια θέση.
Θα σωπάσουμε μιαν άλλη με τα μάτια μας κλειστά...

Όπως και στον Άη Δημήτρη, έτσι και στον μεγάλο «Απόντα», αρκεί το λιτό και απέριττο τραπέζι, που είναι αφιερωμένο σ’ Αυτόν.

Αυτοί είναι οι ήρωές μας. Αρκούνται σε ένα ταπεινό τραπέζι που τους περιμένει.

Αυτοί είναι οι άγιοί μας. Αρκούνται στο μικρό κεράκι.

Νάσαι καλά κύριε Ταξίαρχε, που στο πείσμα του μηδενισμού των καιρών, δίνεις μαθήματα εθνικής ανατάσεως και ευθύνης έναντι αυτών που έδωσαν τη ζωή τους, για να μπορούν σήμερα οι απόγονοί τους, να ασχημονούν.

(ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 16/11/2016 – Χρήστος Μπολώσης, Υποστράτηγος ε.α.)