Σε κλοιό πολέμου τα δικαιώματα της Ελλάδας στις θάλασσες

Είναι προφανές ότι μία από τις αιτίες της υπερχρέωσης της χώρας αλλά και της εκτροπής των Προϋπολογισμών της εντοπίζεται στην αντίπερα όχθη. Οφείλεται στην αμφισβήτηση ελληνικών δικαιωμάτων, τις αλλεπάλληλες πολεμικές κρίσεις, τις απειλές πολέμου, τις απόπειρες τετελεσμένων στις θάλασσες μας, τις παραβιάσεις στο FIR Αθηνών και τις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου μας από τη γειτονική Τουρκία... 

Οφείλεται στον εξαναγκασμό της Ελ­λάδας να δαπανά για εξοπλισμούς και αμυντικές δαπάνες πολύ περισσότερα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Αλλά και να εγκαταλείπει τον πλούτο που διαθέτει στην υφαλοκρηπίδα της και να κρατάει ανενεργό διεθνώς κατοχυρωμένα δικαιώματα της στις θάλασσες. 

Το πρώτο, το πιο σοβαρό και πιο κρί­σιμο από το ελληνικά δικαιώματα που κρατούνται ανενεργά αφορά στα χωρικά ύδατα. Η Τουρκία, με αλλεπάλληλες απειλές πολέμου -οι οποίες άρχισαν από τον Ιούνιο του 1974 και πήραν την πιο επί­σημη μορφή με την ομόφωνη απόφαση της Εθνοσυνέλευσης της τον Ιούνιο του 1995- απαγορεύει στην Ελλάδα να επεκτείνει -όπως δικαιούται- τα χωρικά ύδατα της στα 12 μίλια. Απαιτεί μάλιστα -και το δέχτηκε ως πρωθυπουργός ο Κ. Σημίτης- να υπάρξει σχετική συμφωνία πριν από τη σύνταξη συνυποσχετικού με το οποίο οι δυο χώρες θα απευθύνονται στο Διεθνές Δικαστήριο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Συζητά μόνο την ιδέα «μερικής και επιλεκτικής επέκτασης» των χωρικών υδάτων, έτσι ώστε να εξαιρούνται τόσο τα νησιά του Αν. Αιγαί­ου όσο και οι ακτές της Θράκης. 

Ανενεργό, όμως, παραμένει, εξαιτίας των τουρκικών πολεμικών απειλών, και το δικαίωμα της Ελλάδος να αξιοποιεί τον πλούτο που διαθέτει στην αιγαιακή υφαλοκρηπίδα. Κραυγαλέο παράδειγμα είναι τα πετρελαϊκά κοιτάσματα τα οποία εντοπίστηκαν στη θέση Μπάμπουρος, 10 ναυτικά μίλια από τις ακτές της Θάσου, αλλά όχι μόνον. Με την κρίση του Μάρτη του 1987 (τόσο κατά τις διαβουλεύσεις για την εκτόνωση της όσο και στη μυστική αλληλογραφία Α. Παπανδρέου - Τ. Οζάλ που οδήγησαν στο Νταβός) η Τουρκία πέτυχε -και αυτό είναι το σοβαρότερο- να αποσπάσει δέσμευση της κυβέρνησης ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να κάνει ούτε έρευνα ούτε γεώτρηση στο Αιγαίο πέρα από τα χωρικά της ύδατα. Κήρυξε ολό­κληρο το Αιγαίο σαν αμφισβητούμενη περιοχή και ανάγκασε την Ελλάδα να εγκα­ταλείψει και να αφήσει ανεκμετάλλευτη ολόκληρη -και όχι μόνο την αμφισβητουμένη αιγαιακή υφαλοκρηπίδα. 

Αντίθετη, όμως, είναι η Τουρκία και στο δικαίωμα της Ελλάδας να κηρύξει Συνορεύουσα Ζώνη. Πρόκειται για ρητά κατοχυρωμένο δικαίωμα στη νέα Σύμβα­ση για το Δίκαιο της Θάλασσας, (ορίζει ότι τα παράκτια κράτη δικαιούνται να έχουν χωρικά ύδατα 12 ν.μ. και Συνο­ρεύουσα Ζώνη άλλα 12 ν.μ.) και η ενεργοποίηση του θα έθετε σχεδόν ολόκλη­ρο το Αιγαίο κάτω από ελληνικό έλεγχο. Είναι, μάλιστα, το δικαίωμα αυτό μείζο­νος σημασίας στους δύσκολους σημερι­νούς καιρούς, καθώς θα ενίσχυε την προσπάθεια της Ελλάδος να αντιμετωπί­σει τη λαθρομετανάστευση και το λα­θρεμπόριο καυσίμων, αλλά και να προστατεύσει τον πολιτισμικό πλούτο στους βυθούς των θαλασσών της. 

Ένα ακόμη δικαίωμα, στο οποίο αντι­τίθεται η Τουρκία αφορά στην ανακήρυ­ξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο. Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστι­κό το γεγονός ότι προβάλλει αυτήν την αξίωση από το 1979, τρία χρόνια πριν από την κατοχύρωση της συγκεκριμένης έννοιας στο Δίκαιο της Θάλασσας και την επαναλαμβάνει σταθερά στις λεγόμενες διερευνητικές επαφές. Είναι, βέβαια, αυ­τονόητο ότι δεν χρειάζεται ανακήρυξη ΑΟΖ για να εντοπίσει και να αξιοποιήσει π Ελλάδα τους πλουτοπαραγωγικούς πό­ρους που υπάρχουν στον βυθό και το υπέδαφος των θαλασσών της, καθώς αυτοί διασφαλίζονται και προστατεύον­ται απολύτως από την έννοια της υφαλοκρηπίδας, η οποία υπάρχει ούτως ή άλ­λως. Η αξίωση, όμως, αυτή της Τουρκιάς δεν επιτρέπει στην Ελλάδα να αποκτήσει αποκλειστικά οικονομικά δικαιώματα στα υπερκείμενα νερά και -σε κάθε περίπτω­ση-είναι άλλη μια απόδειξη της εθνικιστικής υπεροψίας με την οποία αντιμετωπί­ζει τον ελληνισμό. 

Του ΑΝΔΡΕΑ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ 

(Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΡΙΟ-08/2/2013)