Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων: Η εν εγρηγόρσει «αφρόκρεμα» των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που τρέμουν οι πολιτικοί

• «Φυτώριο» πατριωτών.

• Στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 η σχολή διέκοψε τη λειτουργία της για έξι μήνες λόγω επιστράτευσης και συμμετοχής των Ευέλπιδων σε αυτόν. 

Πρόκειται για μια από τις πιο λαμπρές μέρες της σύγχρονης στρατιωτικής ιστορίας της Ελλάδος. Οι Έλληνες Ευέλπιδες εξακολουθούν να αποτελούν την αφρόκρεμα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και την περήφανη γενιά που είναι πάντα μπροστά στους Εθνικούς Αγώνες και την τρέμουν όλοι οι πολιτικοί για λόγους που μόνον οι ίδιοι γνωρίζουν... 

Η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (Σ.Σ.Ε.) είναι Ανώτατο Στρατιωτικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (ΑΣΕΙ) του ...
Ελληνικού Στρατού Ξηράς. Ιδρύθηκε στο Ναύπλιο την 1η Ιουλίου 1828 με διάταγμα του Ιωάννη Καποδίστρια, αποτελώντας σχολή αξιωματικών. Για αρκετό καιρό (1894-1982) έδρευε σε εγκαταστάσεις βόρεια του Πεδίου του Άρεως στην Αθήνα, όπου σήμερα στεγάζεται το Πρωτοδικείο Αθηνών, εκτός του παλαιού Διοικητηρίου, στο οποίο σήμερα στεγάζεται η Σχολή Εθνικής Άμυνας. Το 1982 μετακινήθηκε στο σημερινό της στρατόπεδο στη Βάρη. Εκεί βρίσκονται στρατώνες, σύγχρονες κτηριακές εγκαταστάσεις, υπαίθριοι χώροι εκπαίδευσης και αθλητισμού, καθώς και το Μουσείο της Σχολής. 

Η φοίτηση στη Σχολή Ευελπίδων (μια από τις αποκαλούμενες «παραγωγικές σχολές» στην ορολογία των Ενόπλων Δυνάμεων) διαρκεί τέσσερα χρόνια και οι Ευέλπιδες αποφοιτούν με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού. Τα τελευταία χρόνια η εγγραφή στη Σχολή ημεδαπών μαθητών ακολουθεί το σύστημα των πανελληνίων εξετάσεων παράλληλα με τεστ και αθλητικές επιδόσεις. Στη Σ.Σ.Ε. φοιτούν επίσης και αλλοδαποί μαθητές - στελέχη ξένων Ενόπλων Δυνάμεων. 

Ίδρυση - Ιστορία 

Το 1828 Ο Ιωάννης Καποδίστριας θέλοντας να πλαισιώσει το Τακτικό Σώμα Στρατού με ικανά στελέχη, προχώρησε με διάταγμα στην ίδρυση στρατιωτικής σχολής την οποία και ονόμασε Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Ως πρότυπο έθεσε τη Γαλλική Πολυτεχνική Σχολή (Ecole Poly­technique), δημιούργημα του Ναπολέοντα. Ανέθεσε την εποπτεία της συγκρότησης και οργάνωσης στον Βαυαρό Συνταγματάρχη Καρλ Βίλχελμ φον Χάιντεκ (Karl Wilhelm von Heideck, 1788-1861), ο οποίος ήταν εκείνη την εποχή διευθυντής του Τακτικού Στρατού. Ο ίδιος ο Καποδίστριας ονόμασε τους πέντε πρώτους μαθητές «Ευέλπιδες». 

Την 1η Ιουλίου 1828 η Σχολή ιδρύεται στο Ναύπλιο με προσωρινό τίτλο «Λόχος των προγυμναστών», ενώ η διεύθυνσή της ανατίθεται στον Ιταλό υπολοχαγό Ρωμύλο ντε Σαντέλι, ο οποίος όμως αποδείχθηκε ανεπαρκής για ένα τέτοιο εγχείρημα. Έτσι, την ίδια χρονιά ο Καποδίστριας τον αντικαθιστά με τον Γάλλο λοχαγό του Πυροβολικού Ανρί Πωζιέ. Οι πρώτοι οκτώ Ανθυπολοχαγοί Πυροβολικού αποφοίτησαν το 1831, στους οποίους φόρεσε τις επωμίδες ο ίδιος ο Καποδίστριας. Το 1831 ο Καποδίστριας διορίζει στην θέση του διευθυντή της Σχολής τον Ρώσο Αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού Νικόλαο Ραϊκόφ. 

Στόχος της κυβέρνησης ήταν η σχολή να εκπαιδεύσει δημόσιους μηχανικούς οι οποίοι θα αναλάμβαναν κρατικά τεχνικά έργα και στην συνέχεια έργα για την οχύρωση της χώρας. Η διάρκεια της εκπαίδευσης καθορίστηκε στα 3 έτη. Το 1834 τα έτη σπουδών αυξήθηκαν στα 8 και προστέθηκαν περισσότερα μαθήματα, εισάγονται δε μαθητές ηλικίας από 12 ετών. 

Την ίδια χρονιά η σχολή μεταφέρεται στην Αίγινα, στο κτίριο του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου, ενώ το 1837 στον Πειραιά, ακριβώς απέναντι από το Παλαιό Ταχυδρομείο, (σημερινό πολιτιστικό κέντρο) στο κτήριο που υφίσταται μέχρι σήμερα. Το 1840 αναλαμβάνει την διεύθυνση της σχολής ο Αντισυνταγματάρχης Σπύρος Μήλιος, ο πρώτος Έλληνας διευθυντής. Αμέσως εφαρμόζει νέο Κανονισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας» αυξάνει σε 6 τα έτη φοίτησης και καθιερώνει γραπτές εισαγωγικές εξετάσεις. 

Στις 11 Απριλίου του 1846 εκδηλώνεται ένοπλη στάση των Ευέλπιδων καταλαμβάνοντας τη Σχολή τους στον Πειραιά. Συνέπεια αυτής ήταν το προσωρινό κλείσιμο της Σχολής και η αποβολή των Ευέλπιδων, μεταξύ των οποίων ήταν και ο γιος του τότε υπουργού Στρατιωτικών. Αιτία της στάσης ήταν η ποιότητα του συσσιτίου και η εσωτερική αυστηρότητα. Τελικά η Σχολή άνοιξε στις 7 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους με νέο αυστηρότερο κανονισμό. 

Το 1854 η Σχολή μεταφέρεται στην Αθήνα και στεγάζεται προσωρινά στο Μέγαρο της Δουκίσσης της Πλακεντίας (σημερινό Βυζαντινό Μουσείο) μέχρι το 1857. Το 1866 η διδασκαλία κατανέμεται σε πέντε έτη. Το 1867 διακόπηκε η λειτουργία της Σχολής και το 1870 επαναλειτουργεί με 7 χρόνια σπουδών Το 1870 - 1882 δίνεται η δυνατότητα σε ιδιώτες να παρακολουθούν τις σπουδές και να αποφοιτούν με το δίπλωμα «Γεωμέτρου» (Πολιτικού Μηχανικού). Το 1882 η εκπαίδευση μειώθηκε στα 5 έτη και συμπεριλάμβανε δύο περιόδους, των φυσικομαθηματικών επιστημών και των στρατιωτικών επιστημών. 

Διοικητής ο γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη 

Το 1881-1885 διοικητής ανέλαβε ο Αντισυνταγματάρχης Πυροβολικού Πάνος Κολοκοτρώνης, υιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Η διοίκηση του αποτέλεσε σταθμό για την σχολή και γι’ αυτό χαρακτηρίσθηκε και ως αναμορφωτής της. Το 1894 η σχολή εγκαταστάθηκε στην Αθήνα στην περιοχή του Πεδίου του Άρεως σε συγκρότημα κτιρίων, που κτίσθηκαν με δωρεά του Εθνικού Ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ, ο οποίος είχε εντυπωσιαστεί από την πορεία της σχολής, αφού προηγουμένως είχε ξαναμεταφερθεί στον Πειραιά. Το 1898 διοικητής αναλαμβάνει ο Αντισυνταγματάρχης Πυροβολικού Νικόλαος Ζορμπάς. 

Το 1911 και μέσα σε κλίμα αναδιοργάνωσης του στρατού με αφορμή τη επικείμενη αναμέτρηση της Ελλάδας με την Τουρκία, ήρθε Γαλλική στρατιωτική αποστολή με επικεφαλής τον στρατηγό Είντού ώστε να βοηθήσει στην οργάνωση της σχολής. Το 1912 διοικητής αναλαμβάνει ο Γάλλος Συνταγματάρχης Λ. Ζενέν (L Genin). Για δεύτερη φορά χρησιμοποιείται ως πρότυπο τη Γαλλική Στρατιωτική Ακαδημία του Σεν Συρ (Eicole de Saint Cyr). Συνέπεια αυτών ήταν να αποφασισθεί η εκπαίδευση των Ευέλπιδων να γίνει συντομότερη δηλαδή λιγότερο θεωρητική και περισσότερο πρακτική ενώ έγινε και η συγχώνευση των σχολών Ευελπίδων και Υπαξιωματικών. Στους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 η σχολή διέκοψε τη λειτουργία της για έξι μήνες λόγω επιστράτευσης και συμμετοχής των Ευέλπιδων σε αυτόν. Το 1914 καθιερώνεται η λειτουργία «Προπαρασκευαστικού Λόχου Υποψηφίων Ευέλπιδων» με διάστημα φοίτησης τους 10 μήνες, λειτούργησε στην Κέρκυρα για ένα έτος και στην συνέχεια μεταφέρθηκε στην Αθήνα στα κτίρια της ΣΣΕ οπού παρέμεινε για 6 έτη και μετά διαλύθηκε. Το 1915 τα δίδακτρα της σχολής καταργούνται και τα έξοδα λειτουργίας αναλαμβάνει το Δημόσιο. Με αυτήν την απόφαση σηματοδοτείται πλέον η εισαγωγή στην σχολή φοιτητών από διάφορα κοινωνικά στρώματα. 

Το εκστρατευτικό σώμα στη Μικρά Ασία 

Κατά την Μικρασιατική εκστρατεία 1919-1922 όλοι οι Ευέλπιδες θα συμμετάσχουν στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Το 1920 η διάρκεια φοίτησης στη Σχολή γίνεται τριετής. Το 1924 η φοίτηση στη Σχολή Ευελπίδων αυξήθηκε στα 4 έτη και περιλάμβανε ακαδημαϊκά και στρατιωτικά μαθήματα πεδίου ενώ επαναδημιουργήθηκε η σχολή Υπαξιωματικών. Παράλληλα επανακαθιερώνεται η οικονομική εισφορά εκτός ορισμένων απαλλαγών. Το 1926 καθιερώνεται στην σχολή η δοκιμασία οε αθλήματα του στίβου. 

Το 1928 εορτάζονται με επισημότητα τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Σχολής. Το χρονικό διάστημα 1934 - 1940 η διάρκεια της φοίτησης είναι 3 έτη και υπάρχει ιδιαίτερη προπαρασκευή των φοιτητών αφού λόγω της διεθνούς κατάστασης διαφαινόταν ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Αυτή η προετοιμασία θα έχει ως αποτέλεσμα τα ηρωικά κατορθώματα στο μέτωπο και τιμώντας τον τίτλο τον οποίο τους απέδωσε ο Καποδίστριας ως «την καλή ελπίδα του έθνους». Το 1940 με την κήρυξη του Ελληνοιταλικού Πολέμου, οι Ευέλπιδες είναι πανέτοιμοι και τοποθετούνται άμεσα στα πεδία μαχών ή σε οργανικές θέσεις. Στη σχολή παρέμειναν μόνο οι Ευέλπιδες 1ης τάξης μαζί με τους εκπαιδευτές. 

Στις 28 Μαΐου 1941 η σχολή αναστέλλει την λειτουργία της λόγω της εισβολής των Γερμανικών δυνάμεων και της συνθηκολόγησης του Τσολάκογλου με τους Γερμανούς, τους ηττημένους Ιταλούς και τους περί αυτών Αλβανούς και Βούλγαρους. 

Στις 19 Οκτωβρίου 1944 η σχολή επαναλειτούργησε αμέσως μετά την απελευθέρωση με μαθητές τους Ευέλπιδες 1ης και 2ας τάξης που φοιτούσαν πριν από τον πόλεμο, διακόπτει ξανά λόγω του εμφυλίου και λειτουργεί εκ νέου τον Αύγουστο του 1945 με την εισαγωγή της πρώτης μεταπολεμικής σειράς Ευελπίδων ύστερα από διαγωνισμό. 0 χρόνος φοίτησης περιορίστηκε λόγω της ανάγκης που είχε ο Ελληνικός Στρατός σε στελέχη 2 έτη για ιδιώτες και 6 μήνες για εθελοντές Ανθυπασπιστές και Υπαξιωματικούς. Το 1947 μετατρέπεται η σχολή, από Τάγμα Ευελπίδων σε Σύνταγμα Ευελπίδων, κατόπιν αποφάσεως εισαγωγής περισσότερων φοιτητών. 

Το 1949, η φοίτηση στη Σχολή αυξήθηκε στα τρία χρόνια. Το 1961 η εκπαίδευση θεωρήθηκε ισότιμη με τα υπόλοιπα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και φοίτηση στη Σχολή έγινε τέσσερα χρόνια. Από εκείνη την χρονιά έχουμε και Ευέλπιδες από άλλα Κράτη. 

Η προσφορά στη χώρα και η λειτουργία της 

Η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (Σ.Σ.Ε.) υπήρξε προσωπικό όραμα του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος είναι και ο ιδρυτής της Σχολής. Τον Ιούνιο του 1828 ανακοίνωσε τη σύσταση της Σχολής και μάλιστα ο ίδιος ονόμασε τους πέντε (5) πρώτους μαθητές «Ευέλπιδες». 

Η μακρόχρονη Ιστορία της Σχολής είναι συνυφασμένη με αυτήν του Ελληνικού Έθνους των νεότερων χρόνων μιας και αποτελεί το φυτώριο από το οποίο ξεπηδούν προσωπικότητες, οι οποίες διαδραμάτισαν σημαίνοντα ρόλο στα πεπραγμένα της Πατρίδος μας. Η Σχολή σε όλους τους αγώνες του Έθνους δηλώνει παρούσα συμμετέχοντας ενεργά, αφού αποτελεί τη δεξαμενή των στελεχών τα οποία αγωνίζονται και θυσιάζονται για τα «Ιερά και τα Ιδανικά της Φυλής». 

Η Πολιτεία αναγνωρίζοντας το τεράστιο έργο συνεισφοράς της Σχολής στην υπηρεσία του Έθνους το 1926 της απονέμει Πολεμική Σημαία και στη συνέχεια παρασημοφορεί αυτή με το Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας A' Τάξεως το 1931, τον Πολεμικό Σταυρό A' Τάξεως το 1943, τον Ταξιάρχη του Αριστείου Ανδρείας το 1946 και τέλος τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρα το 1978. 

Η κύρια αποστολή της Σχολής είναι να παρέχει στρατιωτικούς επιστήμονες και ηγέτες στο Στρατό Ξηράς, μέσω της στρατιωτικής ζωής και της πολύπλευρης στρατιωτικής και ακαδημαϊκής εκπαίδευσης. 

Διαδικασίες Εισαγωγής και εκπαίδευση 

Η είσοδος στη Σχολή επιτυγχάνεται με υψηλή βαθμολογία στις εισιτήριες πανελλήνιες εξετάσεις και η φοίτηση διαρκεί τέσσερα χρόνια. Κάθε έτος χωρίζεται σε δύο εξάμηνα. Το χειμερινό εξάμηνο ξεκινά τον Σεπτέμβριο και ολοκληρώνεται τον Φεβρουάριο, ενώ το εαρινό ξεκινά τον Μάρτιο και τελειώνει τον Αύγουστο. Κάθε εξάμηνο περιλαμβάνει Ακαδημαϊκή και Στρατιωτική εκπαίδευση, τόσο θεωρητική όσο και πρακτική. 

Κάθε Ακαδημαϊκό έτος αποτελείται από τριάντα εννέα (39) εβδομάδες, από τις οποίες οι είκοσι έξι (26) είναι Ακαδημαϊκής φύσεως και οι δεκατρείς (13) είναι καθαρά Στρατιωτικής. Από αυτές, τέσσερις (4) εβδομάδες χρησιμοποιούνται για τις εξετάσεις A' και Β' εξαμήνου ενώ οκτώ (8) εβδομάδες οι Ευέλπιδες απουσιάζουν σε άδειες. 

Η Σχολή προσφέρει ευρεία Ακαδημαϊκή μόρφωση, η οποία συμπληρώνει αλλά και διευρύνει την Στρατιωτική εκπαίδευση. Το πρόγραμμα της Ακαδημαϊκής εκπαίδευσης περιλαμβάνει αντικείμενα από ένα ευρύ φάσμα των επιστημών, από Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες μέχρι Εφαρμοσμένες Επιστήμες, από Χημεία σε Ιστορία και από Ψυχολογία σε Μηχανική. Η Στρατιωτική εκπαίδευση ξεκινά από το πρώτο έτος. οπότε ο Εύελπις υφίσταται Βασική Στρατιωτική Εκπαίδευση και εκπαιδεύεται στην ατομική τακτική. Συνεχίζει τα επόμενα χρόνια και γίνεται άριστος γνώστης στη διοίκηση ομάδος και διμοιρίας και μαθαίνει τα στοιχεία οργάνωσης και λειτουργίας του Λόχου Πεζικού. Η Στρατιωτική εκπαίδευση λαμβάνει χώρα είτε στην περιοχή της Βάρης είτε σε άλλους χώρους ανά την Ελλάδα (Λιτόχωρο Πιερίας, Παρνασσός, κ.λ.π.). 

Σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση του Εύελπι παίζει η φυσική αγωγή, με σκοπό αφ’ ενός την προσωπική ενδυνάμωσή του ώστε να ανταπεξέρχεται στις κακουχίες και στον απαιτητικό τρόπο ζωής του στρατιωτικού και αφετέρου τη δυνατότητα λειτουργίας του ως εκπαιδευτού, ο οποίος θα εκπονεί και εκτελεί ένα κατάλληλο, ασφαλές και αποτελεσματικό πρόγραμμα σωματικής αγωγής για τους υφισταμένους του. Πέρα από το έντονο πρόγραμμα για την βελτίωση της φυσικής κατάστασης των Ευελπίδων, διοργανώνονται κάθε έτος εσωτερικά πρωταθλήματα μεταξύ των δύο Ταγμάτων σε διάφορα αθλήματα, καθώς και Πρωτάθλημα μεταξύ των Παραγωγικών Σχολών, στο οποίο η Σχολή μετρά πολλές επιτυχίες κάθε έτος. 

Διοικητική οργάνωση 

Το σώμα των Ευελπίδων οργανώνεται σε ένα Σύνταγμα των δυο (2) Ταγμάτων. Τα Τάγματα ονομάζονται προς τιμήν ηρώων, 1ο Τάγμα Ευελπίδων «Τχης (ΠΖ) Βελισσάριος Ιωάννης» και 2ο Τάγμα Ευελπίδων «Τχης (ΠΒ) Παπαρρόδου Ιωάννης». Στη Σχολή εκπαιδεύονται σήμερα σπουδαστές από 20 κράτη. Η πολυεθνικότητα της σύνθεσης προσδίδει στη Σχολή τον ρόλο του πρεσβευτή των ηθών και παραδόσεών μας εκτός Ελληνικών συνόρων. Όλοι οι Ευέλπιδες ακολουθούν το ίδιο έντονο και απαιτητικό πρόγραμμα Στρατιωτικής και Ακαδημαϊκής εκπαίδευσης ανεξαρτήτως εθνικότητας και φύλου. 

Με την ολοκλήρωση των σπουδών στη Σχολή, πολλοί απόφοιτοί της γίνονται δεκτοί και συνεχίζουν τις σπουδές τους είτε σε μεταπτυχιακά προγράμματα είτε σε προπτυχιακά για την απόκτηση δεύτερου τίτλου σπουδών σε διάφορα Ελληνικά και Ξένα Ανώτατα Ιδρύματα. 

Για την διαμόρφωση των Ευελπίδων σε Ηγήτορες, όλο το προσωπικό, Ακαδημαϊκό και Στρατιωτικό, παρέχει εαυτόν ως παράδειγμα και νουθετεί τους νεαρούς Ευέλπιδες, από την εισαγωγή τους στη Σχολή, στα Ιδανικά και τις Αρχές που χαρακτηρίζουν τον Έλληνα Αξιωματικό. Το Ήθος αποτελεί απαιτούμενο στοιχείο και η ζωή μέσα στη Σχολή διέπεται από τον Κώδικα Τιμής των Ευελπίδων. Στην προσπάθεια συνεχούς βελτίωσης της εκπαίδευσης των Ελλήνων Αξιωματικών βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα αναβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης στη Σχολή. 

Οι Ευέλπιδες και το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 

Ο Δημήτριος Ιωαννίδης ως διοικητής της σχολής Ευελπίδων διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην επιβολή της δικτατορίας. 

Στις 21 Απριλίου του 1967 οι Ευέλπιδες υπό τον Δ. Ιωαννίδη συμμετέχουν στο Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, αναπτυσσόμενοι από λόφο Στρέφη και φυλακές Αβέρωφ μέχρι λεωφόρο Πατησίων αποκόπτοντας τους δρόμους προς το κέντρο της Αθήνας. Το 1975 η σχολή δέχεται Ευέλπιδες από την Κυπριακή Δημοκρατία. 

Το 1978 στις 21 Δεκεμβρίου η σχολή συμπλήρωσε 150 χρόνια παρουσίας η οποία εορτάσθηκε με μεγάλη λαμπρότητα. 

Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1982 η σχολή μεταστεγάσθηκε στο νέο σύγχρονο σημερινό της στρατόπεδο, που βρίσκεται νοτιοανατολικά των Αθηνών, στη Βάρη Αττικής σε έκταση 4.310 στρεμμάτων. 

Το 1983 γίνεται η εισαγωγή φοιτητών με το σύστημα των Πανελλήνιων Εξετάσεων. Το 1991 μια σημαντική αλλαγή γίνεται, για πρώτη φορά στην ιστορία της η σχολή θα δεχτεί τις πρώτες γυναίκες Ευέλπιδες. Σήμερα η σχολή είναι ισότιμη με τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας. 

Ταξχος ε.α Δρ. Ανδρέας Καστάνης

Αναπληρωτής Καθηγητής ΣΣΕ 

(ΜΑΚΕΛΕΙΟ-22 Δεκ 2015)