Η ΕΛΛΑΔΑ ΧΩΡΑ ή ΧΩΡΟΣ-ΑΠΟΘΗΚΗ ΨΥΧΩΝ;

• Δραματικές και ανεξέλεγκτες οι διαστάσεις του προσφυγικού.

• Οι διαδικασίες για τη διασταύρωση στοιχείων είναι εξαιρετικά χρονοβόρες, με αποτέλεσμα πρόσφυγες και μετανάστες να παραμένουν μεγαλύτερο διάστημα σε ελληνικό έδαφος. 

Κανείς δεν φανταζόταν ότι εν έτει 2015 θα αντικρίζαμε σκηνές στη χώρα μας ανάλογες με αυτές που είχαμε ακούσει από τις μαρτυρίες των Μικρασιατών προσφύγων ή σαν αυτές που βλέπαμε σε εικόνες που έρχονταν από άλλα μέρη του πλανήτη. Παιδιά πνίγονται στο Αιγαίο, που, από μια από τις πιο όμορφες θάλασσες του κόσμου, έχει γίνει ο υγρός τάφος ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους. Η εικόνα του νεκρού σώματος του μικρού Αϊλάν στα παράλια της Τουρκίας, που έκανε τον γύρο του κόσμου και συγκίνησε ακόμη και τον πιο σκληρό χαρακτήρα, θα στοιχειώνει τις συνειδήσεις όλων εκείνων που ευθύνονται για το πρωτοφανές αυτό κύμα προσφύγων. 

Επίκεντρο και αυτής της ανθρωπιστικής τραγωδίας έμελλε να γίνει η χώρα μας και τα νησιά της... Πρόσφυγες εξαιτίας του πολέμου στη Συρία και μετανάστες από χώρες της Κεντρικής Ασίας και της Βόρειας Αφρικής προσπαθούν να διαφύγουν προς την Ευρώπη -οι πρώτοι για να γλιτώσουν τις ζωές τους και οι δεύτεροι για να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη-, όλοι με κατεύθυνση τη Γερμανία και τις αναπτυγμένες χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Η κλιμάκωση του πολέμου στη Συρία, σε συνδυασμό με τον καλό καιρό, αύξησε αυτά τα καραβάνια των ανθρώπων πολύ μέσα στο 2015. Σε αυτή την πορεία προς την επιβίωση βρήκαν σίγουρο «σύμμαχο» και εκμεταλλευτή την Τουρκία. Τούρκοι δουλέμποροι είναι αυτοί που αναλαμβάνουν να περάσουν τους προσφυγές και τους πα­ράτυπους μετανάστες σε ελληνικό έδαφος, με το «κόμιστρο» να στοιχίζει χιλιάδες ευρώ. 

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τα σκάφη και τα φουσκωτά με τα οποία γίνεται η μεταφορά τους βυθίζονται είτε λόγω καιρικών συνθηκών είτε για να μην υπάρχει περίπτωση επιστροφής τους στην Τουρκία. 

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στην Ελλάδα πέρασαν τους τελευταίους εφτά μήνες 640.000 πρόσφυγες μέσα από έξι νησιά που έχουν 92.000 πληθυσμό. Ο συνολικός τους αριθμός εκτιμάται, μάλιστα, ότι μπορεί να ξεπερνά το εκατομμύριο, συνυπολογίζοντας τους παράτυπους μετανάστες που έρχονται από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και αλλού. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα, που η κατάσταση της οικονομίας της βρίσκεται σε τραγική κατάσταση και τα σύνορά της είναι εκ των πραγμάτων ανοιχτά λόγω της θάλασσας, αυτά τα μεγέθη είναι δυσθεώρητα και εξαιρετικά δύσκολα αντιμετωπίσιμα. Την προσφυγική κρίση, λοιπόν, εκ των πραγμάτων δεν είναι δυνατόν να τη διαχειριστεί η ελ­ληνική κυβέρνηση από μόνη της κάτι που, παρά τα όποια λάθη της φρόντιζε πάντα να διαμηνύει στους Ευρωπαίους εταίρους της. 

Οι σκηνές που περιγράψαμε παραπάνω ευ­αισθητοποίησαν προσωρινά μόνο ευρωπαϊ­κές ηγεσίες κάτω και από το βάρος και την πίεση της κατακραυγής της παγκόσμιας κοι­νής γνώμης. Τον Σεπτέμβριο η καγκελάριος της Γερμανίας φωτογραφιζόταν με τους αφιχθέντες πρόσφυγες στη χώρα της και ανέβα­ζε τη δημοτικότητά της προβάλλοντας ένα «ανθρώπινο πρόσωπο», ενώ διεμήνυε ότι οι πρόσφυγες θα βοηθήσουν στην εθνική οικο­νομία. Τρεις μήνες μετά, ωστόσο, τα πράγμα­τα έχουν αλλάζει δραματικά. Η μία μετά την άλλη, οι ευρωπαϊκές χώρες εγκατέλειψαν τα ανθρωπιστικά ιδεώδη και απείλησαν -αν δεν το έκαναν και πράξη κάποιες από αυτές- να κλείσουν τα σύνορά τους. Η Ουγγαρία, με την ακροδεξιά κυβέρνησή της, έσυρε πρώτη τον χορό και τα υπόλοιπα κράτη άρχισαν να πιέζουν και να επιρρίπτουν τις ευθύνες στην Ελλάδα. Στη Γερμανία δε η Άνγκελα Μέρκελ ανακρούει πρύμναν, αφού διακυβεύεται η θέση της στο κόμμα και την καγκελαρία. 

Δυσοίωνες εξελίξεις 

Η συμφωνία που έγινε και αφορούσε στον αναλογικό καταμερισμό των προσφύγων μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι εξαιρετικά επιβαρυντική για τη χώρα μας αφού αφορά μόνο στους Σύρους πρόσφυγες οι οποίοι, σύμφωνα με υπολογι­σμούς που έχουν γίνει, δεν αποτελούν παρά το 20% αυτών που φτάνουν στα ελληνικά νησιά. Η αποδοχή της αξίωσης των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, να καταγράφονται οι πρόσφυγες και οι παράτυποι μετανάστες στη χώρα πρώτης εισόδου, όπως προβλέπεται από τη Συνθήκη Σένγκεν, σε συνδυασμό με τις δυσκολίες συνεργασίας με την Τουρκία, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον εγκλω­βισμό όλων αυτών των ανθρώπων στη χώρα μας, παρά τη θέλησή τους αλλά και έξω από τις δυνατότητές μας. 

Η ΕΕ όμως βρήκε τη «λύση»: αποφάσισε να δώσει 3 δις ευρώ στην Τουρκία για τους πρόσφυγες αποσκοπώντας στην αλλαγή της στάσης της απέναντι στις ανεξέλεγκτες ροές ανθρώπων προς την Ελλάδα και την Ευρώπη. Οι Τούρκοι θα πάρουν τα χρήμα­τα, αλλά είναι αμφίβολο κατά πόσο θα κα­ταβάλουν το μέγιστο των προσπαθειών και θα μπορέσουν να σπάσουν το καλά οργα­νωμένο σύστημα δουλεμπορίας. Επίσης ο αριθμός των ανθρώπων είναι τόσο μεγάλος που οπωσδήποτε θα υπάρξει δυσκολία στον έλεγχό του, πόσω μάλλον όταν τόσο καιρό κάνεις τα στραβά μάτια. 

Από την άλλη, αφού η ελληνική κυβέρνη­ση απέρριψε κατηγορηματικά, ως όφειλε, το σχέδιο κοινών ελληνοτουρκικών περιπο­λιών που απεργάζονταν από κοινού Βερο­λίνο και Άγκυρα, αποφασίστηκε η ενίσχυση της Frontex με χίλιους πε­ρίπου άνδρες που θα ανα­λάβουν το δύσκολο έργο του ελέγχου των στοιχείων των μεταναστών, κάτι που έχει γίνει περισσότερο από επιτακτικό μετά και τις τρο­μοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι. Και αυτή η λύση όμως φαίνεται εξόχως προβληματική, αφού δεν πρό­κειται, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις να λύσει το πρό­βλημα. Οι διαδικασίες για τη διασταύρωση στοιχείων και ανακρίσεων προβλέπονται εξαιρετικά χρονοβόρες με αποτέλεσμα οι πρόσφυγες και οι παράτυποι μετανά­στες όπως τους διακρίνει η ΕΕ, να παραμείνουν μεγαλύτερο διάστημα στη χώρα μας. Για όσους προκύψουν ενο­χοποιητικά στοιχεία, οι Αρχές θα είναι υπο­χρεωμένες να τους συλλάβουν, ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου, αφού οι φανατικοί τζιχαντιστές του ISIS έχουν ήδη θέσει στο στό­χαστρό τους την Ελλάδα. Επιπλέον, όσοι δεν έχουν χαρτιά δεν μπορούν να επαναπροωθηθούν στις χώρες καταγωγής τους, αφού οι τελευταίες δέχονται μόνο όσους διαθέτουν διαβατήριο. 

Οι δυνατότητες της Ελλάδας να φιλοξενή­σει έστω και για λίγο όλους αυτούς τους αν­θρώπους που έχουν ξεμείνει εντός των συ­νόρων μας είναι ισχνές, όπως έχει αποδειχτεί στην πράξη. Τόσο οι χώροι φιλοξενίας όσο και η δαπάνη για τα στοιχειώδη, παρά την ευρωπαϊκή βοήθεια, αποτε­λούν ανυπέρβλητα εμπόδια για την αντιμετώπιση του ζη­τήματος ενώ η λύση με την επιδότηση των 20.000 ενοι­κίων στο κέντρο της Αθήνας δεν έχει αποφέρει τα επιθυ­μητά αποτελέσματα. 

Τα πρόσφατα γεγονότα στην Ειδομένη του Κιλκίς, με το κλείσιμο των συνόρων από την ΠΓΔΜ και τη μετα­φορά των προσφύγων και των παράτυπων μεταναστών πάλι πίσω στην Αθήνα, επι­βεβαιώνουν με τον πιο σαφή τρόπο τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις. Αν δεν πιεστεί η Τουρκία να δημιουργήσει hot spots στο έδαφός της κι αν η ΕΕ δεν υλοποιήσει τις διακηρύξεις της περί ευρωπαϊκών συνόρων και δίκαιης κατανομής αυτών των ανθρώπων στα κράτη-μέλη κι αν δεν σταματήσουν οι (πραγματικές ή ψευδείς) απειλές για έξοδό μας από τη Σένγκεν, τότε η χώρα μας κινδυνεύει να γίνει χώρος αποθήκευσης ψυχών... 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-11/12-17/12/15)