'Η ανυπαρξία ξένων επενδύσεων προκαλεί την οπισθοδρόμηση της εθνικής οικονομίας

Γιώργος Βάμβουκας 

Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) 

ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ορολογία ως “άμεσες επενδύσεις" (direct investments) ορίζονται τα ξένα κεφάλαια που από την αλλοδαπή εισρέουν στο εσω­τερικό μιας χώρας και επενδύονται σε διά­φορες μακρόπνοες παραγωγικές δραστη­ριότητες, όπως δημιουργία νέων οικονο­μικών μονάδων, συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο επιχειρήσεων και οργανισμών, αγορά κτηρίων, χρηματοδότηση έργων υπο­δομής, κ.λπ. 

Το φυσικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα που προβαίνει στην επενδυτική δαπάνη στο εσωτερικό της ...χώρας, θεωρείται ότι έχει έδρα σε άλλη χώρα. Οι “άμεσες επενδύσεις” δεν είναι βραχυχρόνια κερδο­σκοπικά κεφάλαια, που εισρέουν σε μια χώρα και εφόσον κάνουν την αρπαχτή (κέρδος) τους παίρνουν τα αρχικό κεφάλαιο μαζί με τα κέρδη και φεύγουν από τη χώρα. Οι άμεσες επενδύσεις νοούνται ως ξένα κεφάλαια που μπαίνουν και μένουν στη χώρα, καθότι τοποθετούνται σε μακρόχρονες αποδοτικές επενδυτικές δραστηριότητες και ιδίως σε πάγιο κεφάλαιο. 

Άμεσες Επενδύσεις (δις δολάρια $)
Χώρες	2011	2012	2013	2014
Ελλάς	1,1	1,6	2,9	1,7
Αργεντινή	10,7	15,3	8,9	6,1
Βραζιλία	71,5	76,1	80,8	96,9
Χιλή	23,4	28,5	19,3	22,0
Κίνα	280,1	241,2	290,9	289,1
Τσεχία	4,2	9,4	7,4	4,5
Ουγγαρία	10,5	10,6	3,8	12,4
Ινδία	36,5	24	28,2	33,9
Ινδονησία	20,6	21,2	23,3	26,3
Ιρλανδία	23,7	41,0	50,0	86,8
Ισραήλ	8,7	8,5	12,4	6,7
Νιγηρία	8,8	7,1	5,6	4,7
Πολωνία	18,5	7,4	0,8	17,3
Πορτογαλία	9,8	23,1	10,9	12,4
Ρωσία	55,1	50,6	69,2	22,9
Ισπανία	31,8	24,9	45,1	34,2
Τουρκία	16,2	13,3	12,5	12,8
Βιετνάμ	7,4	8,4	8,9	9,2

Παρατηρήσεις: Πηγή των στοιχείων είναι η Παγκόσμια Τράπεζα. Τα στοιχεία τον πίνακα αναφέρονται στις “καθαρές άμεσες επενδύσεις'’ (net direct investments), που προκύπτουν από την διαφορά μεταξύ εισροών και εκροών κεφαλαίων για άμεσες επενδύσεις. 

Από τεχνοκρατικής άποψης και με βάση τη μεθοδολογία του “Συστήματος των Εθνικών Λογαριασμών’” (the National Accounts System), ως “επένδυση” ορίζεται η δημιουργία νέου παγίου κε­φαλαίου κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου π.χ. τρίμηνο ή έτος. Για παράδειγμα, οι νέες κατασκευές σε κτίρια, κατοικίες, μηχανολογικό εξοπλισμό, οδικά δίκτυα, αεροδρόμια, λιμενικές εγκαταστάσεις, μαρίνες, κ.λπ., θεωρούνται ως “επένδυση” και στην εθνικολογιστική ορολογία αποκαλούνται «ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου». Ο όρος “ακαθάριστες” υποδηλώνει ότι στην αξία των επενδύσεων συμπεριλαμβάνονται και οι “απο­σβέσεις”. Ως “απόσβεση” ορίζεται η φθορά (απαξίωση) του παγίου κεφαλαίου. Σε αντίθεση με το πάγιο κεφάλαιο που από μακροοικονομικής άποψης αξιολογείται ως επένδυση, στα πλαίσια του συστήματος των εθνικών λογαριασμών η αγορά μετοχών, ομολόγων, ομολογιών, κ.ά, δεν θεωρούνται “επένδυση”. Οι αναπτυξιακοί ρυθμοί της οποιοσδήποτε χώρας του κόσμου καθρεφτίζονται στην ποσοστιαία μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν). Η ζωντανή πραγματικότητα πιστοποιεί ότι οι επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο είναι αυτές που αποτελούν το βαρόμετρο της αναπτυξιακής διαδικασίας. 

Η παγκόσμια οικονομική ιστορία ιδίως μετά το 1980 επιβεβαιώνει και έναν άλλο σημαντικό κανόνα, ότι δηλαδή οι αναπτυξιακοί ρυθμοί των αναπτυσσόμενων ή ακόμα και των προηγμένων χωρών, εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις εισροές ξένων κεφαλαίων για την χρηματοδότηση παραγωγικών επεν­δύσεων. Τα στατιστικά στοιχεία του πίνακα είναι λίαν διαφωτιστικά και διδακτικά. Στον πίνακα συμπεριλάβαμε ορισμένες χώρες, που τις τελευταίες δύο δεκαετίες σημειώνουν αξιοσημείωτους αναπτυξιακούς ρυθμούς και με το εξαγωγικό τους εμπόριο έχουν αισθητή παρουσία στις διεθνείς αγορές. Την περίοδο 2011-2014 οι εισροές ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα ανήλθαν στο πενιχρό ποσό των 7,3 δις $. Απεναντίας, σε χώρες μικρές σαν την Ελλάδα, οι άμεσες επενδύσεις την περίοδο αυτή υπήρξαν εντυπωσιακές, όπως Ιρλανδία 201,5 δις $, Χιλή 93,2 δις $, Πορ­τογαλία 56,2 δις $, Ουγγαρία 37,3 δις $, κ.ά. Αξιοπρόσεκτο είναι ότι την περίοδο 2011-2014, σε μεγάλες και δυναμικά ανα­πτυσσόμενες χώρες όπως Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία, κ.ά., η συνολική αξία των άμεσων επενδύσεων εκτινάχτηκε σε αρκετές εκατοντάδες δις $. 

Στην Ελλάδα οι εισροές ξένων επενδυτικών κεφαλαίων είναι ανύπαρκτες. Με ανεπαρκέστατες άμεσες επεν­δύσεις η ελληνική οικονομία δεν έχει μέλλον. Για αυτή τη θλιβερή διαπίστωση κάποιοι φταίνε. Αναμφίβολα, το υφιστάμενο κομματικό-πολιτικό κατεστημένο ευθύνεται για την πτώχευση των Δημοσίων Οικονομικών, για την ανυπαρξία σοβαρών επεν­δυτικών έργων και για την αναπτυξιακή καθίζηση της εθνικής μας οικονομίας. 

(KONTRA NEWS-23/12/2015)