Η πάγια αντίθεση της Τουρκίας στην ανακήρυξη ΑΟΖ

Όπως ξεκάθαρα δείχνει όχι μόνο η ελληνική, αλλά και η διεθνής εμπειρία, το μείζον και κρίσιμο ζήτημα για την αξιοποίηση της ΑΟΖ είναι η οριοθέτησή της. Στην περίπτωση, όμως της ελληνικής ΑΟΖ υπάρχει «και μάλιστα σοβαρότατο» ζήτημα όχι μόνον ως προς την οριοθέτηση, αλλά και ως προς την ανακήρυξη της....

Και αυτό διότι η Τουρκία αξιώνει από την Ελλάδα όχι μόνο να μην ανακηρύξει, αλλά και να δεσμευτεί πως δεν θα προχωρήσει, ποτέ, μήτε στην ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μήτε στην ανακήρυξη Συνορεύουσας Ζώνης. Υποστηρίζει, για τον σκοπό αυτόν, πως το Αιγαίο είναι «ημίκλειστη θάλασσα» και ξεχνά (!) πως η ίδια έχει ανακηρύξει ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα, που είναι όχι απλώς ημίκλειστη, αλλά ασφυκτικά περίκλειστη θάλασσα! 

Αποκαλυπτικό του βάθους της τουρκι­κής στρατηγικής είναι το γεγονός ότι η Άγκυρα έβαλε στο τραπέζι του ελληνοτουρκι­κού διαλόγου το θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης προτού ακόμη υπογραφεί η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της θάλασσας, όπου κατοχυρώθηκε, για πρώτη φορά, η έννοια αυτή. Από τον Φε­βρουάριο του 1979, όταν ακόμη βρισκόταν σε εξέλιξη η Γ' Διεθνής Συνδιάσκεψη για το Δίκαιο της θάλασσας, η Άγκυρα είχε ζητήσει από την Αθήνα όχι μόνο «να μην επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της», αλλά και να δεσμευτεί πως δεν θα ζητήσει Αποκλειστι­κή Οικονομική Ζώνη. 

Το σχετικό τουρκικό αίτημα μετέφερε προς τον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμαν­λή ο πρέσβης Δ. Κοσμοδόπουλος, υστέρα από μια συνάντηση που είχε με τον Τούρκο πρωθυπουργό Μπ. Ετζεβίτ στην Άγκυρα, αλλά απορρίφθηκε άμεσα. Σε σχετική επιστολή του προς τον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμαν­λή, ο πρέσβης Δ. Κοσμοδόπουλος έγραφε: «Αναμένεται (από την Τουρ­κία) ότι η Ελλάδα θα δεσμευόταν να μην επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της πέρα από τα 6 ν.μ. Επίσης, μέσα στον γενικό διακανονισμό, θα έπρεπε οι δύο χώρες να συμφω­νούσαν ότι δεν θα ζητούσαν Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη έξω από τα χωρικά ύδατα». 

Ανάλογες τουρκικές αξιώσεις επανα­λήφθηκαν και στο πλαίσιο των λεγόμενων διερευνητικών επαφών, κατά την περίοδο 2002-2003. Η Τουρκία απαίτησε, τότε, από την Ελλάδα να δεσμευτεί ότι, πέρα οπό όσα θα συμφωνούνταν για τα χωρικά ύδατα, δεν θα προχωρήσει, ποτέ, μήτε σε πε­ραιτέρω επέκταση των χωρικών της υδά­των μήτε στην καθιέρωση οποιωνδήποτε άλλων θαλάσσιων ζωνών. Με άκρως απόρρητο σημείωμα τους, που καταρτίστη­κε τον Δεκέμβριο του 2003, οι τεχνοκρά­τες του υπουργείου Εξωτερικών, στο κεφά­λαιο «Προσωρινά συμπεράσματα και προ­τάσεις», έθεταν ξεκάθαρα στην τότε πολιτι­κή ηγεσία τη σχετική τουρκική αξίωση, διατυπώνοντας ευθέως το ερώτημα: «Αν προχωρήσει η επιλεκτική επέκταση των χωρι­κών υδάτων, είναι διατεθειμένη η Ελλάδα να δεσμευτεί (με πρόνοια διεθνούς συμ­φωνίας, αλλά και κατά το άρθρο 29 του Συντάγματος) ότι δεν θα προβεί στο μέλ­λον σε περαιτέρω επέκταση της αιγιαλίτιδας ή σε καθιέρωση άλλων θαλάσσιων ζω­νών εθνικής δικαιοδοσίας;». 

Την αντίθεση της χώρας του στην ανακήρυξη ΑΟΖ επανέλαβε-μιλωντας με Έλ­ληνες δημοσιογράφους-και τον περασμένο Οκτώβριο, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στην Αθήνα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου. Το ίδιο, άλλωστε, έπραξε και μόλις πρόσφατα, όταν -μιλώντας σε Τούρκους δημοσιογρά­φους- κάλεσε την Αθήνα να απόσχει από -μονομερείς ενέργειες». 

Εξίσου γνωστό είναι ότι η Άγκυρα υπο­νομεύει κάθε προσπάθεια οριοθέτησης της ελληνικής ΑΟΖ με τα άλλα όμορα ή απέναντι κράτη. Το έπραξε με την Αλβανία, όταν έπεισε την εκεί αντιπολίτευση να στραφεί κατά της σύμφωνης οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών που είχαν υπογρά­ψει οι κυβερνήσεις Κώστα Καραμανλή και Σαλι Μπερίσα. Και, Βέβαια, δεν ήταν μόνο αυτό. Παρενέβη -υπονομευτικό- τόσο στις διαπραγματεύσεις οριοθέτησης που είχε ξεκινήσει η κυβέρνηση Καραμανλή με την Αίγυπτο όσο και στις διαπραγματεύσεις που είχε ξεκινήσει με τη Λιβύη. Η πρόσφατη ιστορία είναι αποκαλυπτική και διδακτική συνάμα. 

ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

(Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΡΙΟ – 18/1/2013)