Τουρκικές παγίδες στην υπόθεση ΑΟΖ

Σταθερά αντίθετοι αλλά και απειλητικοί εμφανίζονται οι Τούρκοι σε κάθε κίνηση που αφορά στην ανακήρυξη και, ακόμη περισσότερο, στην οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ. Οι πρόσφατες δηλώσεις των υπουργών Εξωτερικών και Ενέργειας της Γείτονος δεν επιτρέπουν αμφιβολίες ως προς τις προθέσεις τους...

Είναι, άλλωστε, γνωστό ότι, από το 1979, προτού ακόμη καθιερωθεί στο Δίκαιο της θάλασσας η έννοια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, ζητούσαν «μάταια βεβαίως» ρητή δέσμευση της χώρας πως δεν πρόκειται να ανακηρύξει ποτέ μια τέτοια θαλάσσια ζώνη.

Όπως γνωστό, επίσης, είναι και το γε­γονός ότι, στις διερευνητικές επαφές της περιόδου 2002-2003, είχαν διευρύνει τις σχετικές αξιώσεις τους, απαιτώντας δέσμευση της Ελλάδας -και μάλιστα με συμφωνία συνταγματικά κατοχυρωμένη- ότι δεν πρόκειται να προχωρήσει ποτέ στην καθιέρωση καμιάς άλλης θαλάσ­σιας ζώνης στο Αιγαίο, πέρα από τα χωρι­κά της ύδατα. Ότι, δηλαδή, δεν θα προχωρήσει ποτέ ούτε στην ανακήρυξη ΑΟΖ ούτε στην καθιέρωση Συνορεύουσας Ζώνης.

Ακόμη πιο γνωστό, αλλά και εξίσου σοβαρό, είναι το γεγονός ότι οι Τούρκοι δεν αντιτίθενται μόνο στην ανακήρυξη της ΑΟΖ στο Αιγαίο, αλλά και -κυρίως μάλιστα- στην οριοθέτηση της σε όλες τις άλλες ελληνικές θάλασσες. Είναι, άλλω­στε, αποδεδειγμένο πως το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών παρενέβη υπονομευτικά στις διαβουλεύσεις που είχε ξεκινήσει η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή με την Αίγυπτο και τη Λιβύη, για την οριοθέ­τηση της ελληνικής ΑΟΖ στο Κρητικό Πέλαγος και στην Αν. Μεσόγειο. 

Όπως και το γεγονός ότι οι τουρκικές Αρχές παρακίνησαν και οι Μυστικές Υπηρεσίες τους δωροδόκησαν την αλβανική αντιπολίτευ­ση, προκειμένου να στραφεί κατά της συμφωνίας που είχαν υπογράψει, τον Μάρτιο του 2009, οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Αλβανίας, να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο και να πετύχει, τελι­κά, την ακύρωση της. Φαίνεται, έτσι, πως η Άγκυρα, φοβούμενη την έμπρακτη δι­καίωση των ελληνικών θέσεων, δεν αντι­τίθεται μόνο στην ανακήρυξη ΑΟΖ στο μέτωπα που την αφορούν (στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο), αλλά και στην οριο­θέτηση της ελληνικής ΑΟΖ στις υπόλοι­πες θάλασσες (το Κρητικό και το Ιόνιο Πέλαγος) με την Αίγυπτο, τη Λιβύη και την Αλβανία.

Πέρα, όμως, από την επανάληψη των θέσεων τους σε ό,τι αφορά την ΑΟΖ, οι Τούρκοι -όπως φαίνεται από τις δηλώ­σεις των δυο υπουργών τους- εξακολουθούν να μιλούν για «αμφισβητούμενες περιοχές στο Αιγαίο». Και αυτό σημαίνει δυο πράγματα: Αφενός ότι κρατούν ανοι­κτές όλες τις διεκδικήσεις τους στο Αι­γαίο, από την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ έως και τις -κατά τους ισχυρισμούς τους- δήθεν «γκρίζες ζώνες». Και αφετέρου ότι αναφέρονται μόνο στο Αιγαίο, γεγο­νός που σημαίνει ότι επιμένουν στην αξίωση τους -αξίωση που επίσης είχαν αναπτύξει στη διάρκεια των διερευνητι­κών επαφών- να περιοριστεί ο όποιος διακανονισμός μεταξύ των δυο χωρών αποκλειστικά και μόνο στο Αιγαίο και να μην καλύπτει την Αν. Μεσόγειο. Να αφεθεί, δηλαδή, εκτός συμφωνίας η συστά­δα των νησιών του Καστελόριζου, έτσι ώστε να εξεταστεί σαν χωριστή και μεμο­νωμένη περίπτωση.

Είναι, ύστερα οπό αυτά, προφανές πως όταν ο Τούρκος υπουργός των Εξωτερικών διακηρύσσει ότι, εάν η Ελλάδα κάνει οποιοδήποτε βήματα στην ΑΟΖ, το ίδιο θα κάνει και η χώρα του, αναφέρεται πρωτίστως στην Αν. Μεσόγειο και στο Κα­στελόριζο. Εκεί, άλλωστε, επικεντρώνει εδώ και καιρό τις επόμενες δράσεις της η Άγκυρα.

Πρόσθετες, άλλωστε, πληροφο­ρίες σχετικές με την απόκτηση ερευνητι­κού σκάφους οδηγούν στην εκτίμηση ότι μια νέα απόπειρα τετελεσμένων, αυτήν τη φορά στην περιοχή της Αν. Μεσογείου, εί­ναι στα εμφανή και άμεσα σχέδια της. Με έναν, κυρίως, στόχο: Να εμφανίσει το Κα­στελόριζο σαν ξεχωριστή περίπτωση ενός απομονωμένου νησιού και να υπο­στηρίξει πως δεν έχει κανένα δικαίωμα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Θεωρεί, άλλω­στε, πως σε μια τέτοια περίπτωση έχει στη φαρέτρα της σειρά αποφάσεων των διε­θνών δικαστηρίων. Τόσο του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης όσο και του Διε­θνούς Δικαστηρίου για το Δίκαιο της θάλασσας, που εδρεύει στο Αμβούργο.

του ΑΝΔΡΕΑ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

(Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΡΙΟ-09/1/2013)