Τουρκία: Η αμυντική βιομηχανία παράγων στρατηγικής αναβάθμισης

Η ΑΓΚΥΡΑ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙ ΤΗΝ ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ - ΣΤΑ ΥΨΗ ΟΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ 

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ 

Τη στιγμή που η τρόικα στην Ελλάδα απαιτεί το κλείσιμο ή τη συρρίκνωση των μεγάλων μονάδων της αμυ­ντικής μας βιομηχανίας κι ενώ τα ναυπηγεία της χώρας φυτοζωούν, στη γειτονική Τουρ­κία συντελείται μια πραγματική «έκρηξη» στην πολεμική βιομηχανία που έχει μπει δυναμικά στους είκοσι μεγαλύτερους εξα­γωγείς αμυντικού υλικού παγκοσμίως. 

Παρά το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των προγραμμάτων που υλοποιούνται προέρχε­ται από offsets ...
(Αντισταθμιστικά Ωφελήμα­τα), η τουρκική αμυντική βιομηχανία απο­τελεί πλέον βασικό μοχλό ανάπτυξης στην οικονομία της χώρας, ενισχύει σημαντικά το εμπορικό της ισοζύγιο και, το κυριότερο, συμβάλλει στην όλο και μεγαλύτερη αυτάρ­κεια των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων σε στρατιωτικό και τεχνολογικό υλικό. 

Όπως εύστοχα διαπίστωσαν οι Financial Times σε ειδικό δημοσίευμα τους «πολλές χώρες προσπάθησαν να εκμεταλλευ­τούν τα Αντισταθμιστικά Ωφελήματα για να δημιουργήσουν την εγχώρια αμυντική βιομηχανία τους αλλά μόνο η Τουρκία εί­ναι κοντά στο να πετύχει το στόχο αυτό». 

Πολιτικά δεν είναι τυχαίο ότι η προσπά­θεια ενίσχυσης της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας η οποία ξεκίνησε κυρίως μετά το εμπάργκο όπλων που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην Τουρκία το 1974 λόγω της εισβολής στην Κύπρο, δεν διακόπηκε όταν ο ισλαμιστής πρωθυπουργός Ερντογάν εξουδετέρωσε το στρατιωτικό κατεστημένο. Η επιλογή του κ. Ερντογάν να διεκδικήσει ρόλο περιφερειακής δύναμης για τη χώρα του προϋποθέτει και την αποδέσμευση της σε ό,τι αφορά στην προμήθεια και συντήρηση αμυντικού υλικού και εξοπλισμού. Κι αυτό μόνο μια ισχυρή τουρκική αμυντική βιομη­χανία μπορεί να το εξασφαλίσει. 

Εκτόξευση εξαγωγών 

Οι εξαγωγές αμυντικού υλικού έφτασαν τα 1,3 δις δολάριο από το 2008 -αύξηση της τάξης του 43%-, με τον πρόεδρο της Ομο­σπονδίας Εξαγωγέων Αμυντικής και Αερο­διαστημικής Βιομηχανίας (SSI), Λατίφ Αράλ να δηλώνει ότι η Τουρκία είναι πια σε θέση να παράγει και να εξάγει μεγάλο μέρος αμυ­ντικού εξοπλισμού, όπως ελικόπτερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πολεμικά πλοία, εκπαιδευτικά αεροσκάφη και συστήματα τηλεκατεύθυνσης πυραύλων. 

Η Turkish Aerospase Industries (ΤΑΙ) απο­τελεί την κορυφαία αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, η οποία δημιουργήθηκε ουσιαστικά από τα offsets και την ορθή διαχείριση τους στο πλαίσιο της αγοράς από την αμερικανική General Dynamics των εκατόν εξήντα F-16 το 1984. Αρχικά η αμε­ρικανική εταιρεία ανέθεσε τη συναρμολό­γηση οκτώ αεροσκαφών στην ΤΑΙ, η οποία σταδιακά αναπτύχθηκε, αξιοποίησε την τε­χνολογία που της προσφέρθηκε και κατό­πιν ανέλαβε τη συναρμολόγηση σαράντα F-16 για την Αίγυπτο και την αναβάθμιση των μαχητικών της Ιορδανίας και του Πακιστάν. Η ΤΑΙ σήμερα έχει τη συμπαραγωγή ελικοπτέρων, ελαφρών τεθωρακισμένων και υποβρυχίων. 

Στις αρχές Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στην Κεντρική Ανατολία η δοκιμή του πρώ­του τουρκικής κατασκευής αντιαεροπορικού πυραύλου που κατασκευάστηκε με συ­νεργασία των δυο μεγάλων τουρκικών αμυντικών βιομηχανιών, της Roketsan και της εξειδικευμένης σε ηλεκτρονικό αμυντικό υλικό εταιρείας Aselsan, η οποία κατασκεύασε όλα τα ραντάρ, το σύστημα πυροδότησης και τα συστήματα επικοινωνίας έλεγχου και κατεύθυνσης του πυραύλου στο πλαίσιο του προγράμματος HISAR-A. για το οποίο έχουν διατεθεί 447 εκατ. δολάρια. 

Η μεγάλη είδηση όμως ήρθε πριν από δύο εβδομάδες όταν η Άγκυρα ανακοίνωσε ότι στο διαγωνισμό για την επιλογή αντιαεροπορικού συστήματος μεγάλου βεληνεκούς, νικητής αναδείχθηκε η κινεζική CPMIEC με τους πυραύλους FD2000. Η επιλογή του κι­νεζικού πυραυλικού συστήματος όταν στο διαγωνισμό συμμετείχαν οι αμερικανικοί Patriot οι ρωσικοί S 400 και οι γαλλοϊταλικής συμπαραγωγής Eurosam Samp/T, προκάλεσε εντονότατες αντιδράσεις από τους συμμάχους και πολλά ερωτήματα, καθώς η φθηνότερη τιμή δεν μπορούσε από μόνη της να εξηγήσει επαρκώς την επιλογή αυτή -αν και πολλές από τις συμμαχικές χώρες που απο­τελούν βασικούς προμηθευτές αμυντικού υλικού της Τουρκίας, ακόμη κι εκείνες που οι εταιρείες τους έχουν αναθέσει προγράμματα συμπαραγωγής με τουρκικές εταιρείες δεν επιτρέπουν τη μεταφορά υψηλής τεχνογνωσίας και ξεκλείδωμα λογισμικών στους Τούρκους εταίρους. Η Κίνα η οποία προκειμένου να προσελκύσει νέους «πελά­τες» εμφανίζεται πολύ πιο πρόθυμη για τη μεταφορά και τεχνογνωσίας σε κάθε «πελά­τη» της δίνει θεωρητικά στην Τουρκία την ευκαιρία να αυτονομηθεί και να διεκδικήσει την εξασφάλιση αυτάρκειας σε ό,τι αφορά στο αμυντικό υλικό που έχει ανάγκη. 

Μετά το ρήγμα στις σχέσεις της με το Ισραήλ, η Τουρκία επεδίωξε να μπλοκάρει τη μεταβίβαση ευαίσθητων πληροφοριών απ΄ το ΝΑΤΟ στο Ισραήλ, κάτι όμως που παρακάμφθηκε από τους Αμερικανούς που στο πλαίσιο του γενικότερου σχεδιασμού τους θεωρούν αναγκαία τη συνεργασία και συνεπώς αλληλοενημέρωση των Ισραηλινών με το νατοϊκό και αμερικανικό αντιπυραυλικό σύστημα που περιλαμβάνει και την Τουρκία. 

Καχυποψία με Ισραήλ 

Η καχυποψία και η εχθρότητα μεταξύ Ι­σραήλ και Τουρκίας είναι πλέον ανεξέλεγκτες και δεν είναι καθόλου τυχαίες οι διαρροές προς μεγάλες αμερικανικές εφη­μερίδες (Wall Street Journal και Washington Post) εναντίον του αρχηγού της ΜIΤ, Χακάν Φιντάν. Αξιωματούχοι από τη Δύση αλλά και τη Μέση Ανατολή κατηγόρησαν ευθέως τον αρχηγό των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών και απολύτως έμπιστο του Ταγίπ Ερντογάν, Χ. Φιντάν, ότι διέρρευσε διαβαθμισμένες πληροφορίες ασφαλείας των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράν, ότι ο ίδιος προμήθευσε με όπλα τις ομάδες ακραίων ισλαμιστών στη Συρία και έπεισε τον Τούρκο πρωθυ­πουργό να ακολουθήσει ανεξάρτητη από τη Δύση πολιτική στο θέμα της Συρίας. Με το δημοσίευμα που ακολούθησε, ότι ο Φιντάν «κάρφωσε» στην Τεχεράνη πράκτορες του Ισραήλ που δρούσαν στο ιρανικό έδαφος επιβεβαιώνεται το βαθύτατο πια ρήγμα στις σχέσεις των δυο χωρών. 

Σε αυτό το κλίμα δεν είναι καθόλου παρά­ξενο να επιζητεί η Τουρκία την αυτονόμηση της και σε θέματα εξοπλισμών. Βεβαίως όπως πολλοί αναλυτές επισημαίνουν, η Τουρκιά ίσως τελικά να μην επιχειρήσει το επόμενο βήμα με τους Κινέζους καθώς γνωρίζει ότι πιθανότατα θα υπονομεύσει τον ισχυρό ρόλο που σήμερα έχει στην Ατλαντική Συμμαχία και θα τραυματίσει σοβαρά τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Εκτιμάται όμως ότι θα παίξει το χαρτί των κινε­ζικών πυραύλων για να κάνη παζάρι με τους συμμάχους της στη Δύση και να αποσπάσει ευνοϊκότερους όρους για την προμήθεια τε­χνογνωσίας που θα ενισχύσει τις προοπτικές της δικής της αμυντικής βιομηχανίας. 

Υπό τις παρούσες συνθήκες όμως είναι ιδιαίτερα αμφίβολο να δεχτούν τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Γάλλοι και οι Ιταλοί την παραχώρηση καλύτερων όρων στην Τουρ­κία για την προμήθεια των πυραυλικών συστημάτων, και ίσως αυτό εγκλωβίσει τελικά την Τουρκία στην «παγίδα» που η ίδια έστη­σε, αυτή των κινεζικών πυραύλων. Η συγκεκριμένη επιλογή όμως δεν θα είναι χωρίς σοβαρές συνέπειες για τη γείτονα, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία της ως συμμάχου και εταίρου της Δύσης. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-24-30/10/2013)