Η Τουρκία, ο Ερντογάν, το Ισλάμ και εμείς

Είναι πολύ νωρίς ακόμα για να βγουν ασφαλή συμπεράσματα για το που μπορεί να οδηγήσει την κατάσταση στην Τουρκία το "κύμα" διαδηλώσεων που έχει ξεκινήσει τις τελευταίες μέρες. Διαδηλώσεις που αντιμετωπίστηκαν από την αστυνομία ιδιαίτερα βίαια, ανατροφοδοτώντας έτσι την κρίση. 

Το πού θα πάει η κατάσταση στη... γειτονική χώρα, κάτι βεβαίως που μας αφορά άμεσα και για το αύριο αλλά και μακροπρόθεσμα, είναι ένα ιδιαίτερα πε­ρίπλοκο ζήτημα που έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες στο ε­σωτερικό της Τουρκίας, αλλά και στη διεθνή σκηνή, ιδιαίτε­ρα στην περιοχή μας. 

Αυτό το οποίο μπορεί κα­νείς να πει με βεβαιότητα αυτή τη στιγμή είναι πως δυο στρατόπεδα, αν μπορεί κανείς να τα χαρακτηρίσει έτσι, συγκρούονται σήμερα στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και άλλες πόλεις της Τουρκίας. 

Το ένα το στρατόπεδο, που προσπα­θεί να διατηρήσει τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, όπως το καθόρι­σε ο Κεμάλ, ατακτεί, και το άλλο που προ­σπαθεί, με αργά αλλά σταθερά βήματα να μετατρέψει τη γειτονική χώρα σε μια ι­σλαμική χώρα, έστω όχι ιδιαίτερα σκληρή το πρώτο τουλάχιστον διάστημα. 

Τα τελευταία χρόνια η διακυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει εισαγάγει μέτρα που επιτρέπουν στη θρησκεία να γίνεται όλο και πιο ορατή στους δρόμους της χώρας ενώ η οικονομική πολιτική του τούρκου πρωθυπουργού έχει δημιουργήσει μια νέα τάξη ευπόρων επιχειρηματιών, οι οποίοι ξεκίνησαν από αγροτικές περιο­χές της Ανατολίας, με πίστη στο Ισλάμ και τις παραδόσεις του, οι οποίοι σήμερα έ­χουν μετακινηθεί στις μεγάλες πόλεις ακό­μα και την Κωνσταντινούπολη. 

Αυτή τη νέα τάξη προσπαθεί να επιβάλει ο τούρκος πρωθυπουργός και να αντικαταστήσει την ως σήμε­ρα κυρίαρχη αστική τάξη της Τουρκίας, η συντριπτική πλειοψηφία της οποίας είναι πιστή στις αρχές του Κεμάλ. 

Όσοι έλεγαν εδώ και χρό­νια άτι ο Ερντογάν έχει μια κρυφή ατζέντα, η οποία θα αρχίσει να εφαρμόζεται σι­γά-σιγά, επιβεβαιώνονται ό­λο και περισσότερο. 

Ο Ερντογάν ξεκίνησε τη σύγκρουση με τον σκληρό πυρήνα του κεμαλικού κρά­τους, το στρατιωτικό και δι­πλωματικό κατεστημένο. Και είναι η αλήθεια ότι έχοντας ως σύμμαχο την οικονομική ευημερία της χώρας, σιγά-σιγά έκοψε τα πόδια του στρατού. Έστειλε για πρώτη φορά στη φυλακή δεκάδες ανώτατους αξιωματικούς, ενώ άλλαξε, με διάφορους νόμους, πολλά από τα θεσμικά δε­δομένα στην Τουρκία. 

Τώρα λοιπόν, που νιώθει πιο ασφαλής, πιο σίγουρος, άρχισε να προωθεί την ισλαμοποίηση της κοινωνικής ζωής. 

Η "απαγόρευση" του φιλιού από τα ζευγάρια στο μετρό, μέτρα που οδηγούν στην "ποτοαπαγόρευση", οι συνεχείς ιδρύ­σεις τζαμιών αλλά και η ονομασία δημοσίων έργων με ονόματα Οθωμανών πασά­δων, είναι τα τελευταία μέτρα του. 

Μέτρα που, όπως φαίνεται, εξόργι­σαν την κοινή γνώμη στις μεγάλες πόλεις της χώρας. 

Ο πολίτες, με αφορμή την κατάργηση πάρκου στο κέντρο της Κωνσταντινούπο­λης, βγήκαν να διαμαρτυρηθούν κατά της ισλαμοποίησης της χώρας τους. 

Και την αντίδραση στήριξε η αντιπολίτευση που εδώ και χρόνια μιλά για την κρυφή ατζέντα, ενώ η όλη ιστορία φαίνεται να παρακολουθείται μάλλον με χαμό­γελα από το στρατιωτικό κατεστημένο, που κρατά ακόμα δυνάμεις και περιμένει. 

Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι καθό­λου απλά. Και γιατί δεν φαίνεται να υπάρχει εναλλακτική λύση αυτή τη στιγμή στην Τουρκία, και γιατί η κατά­σταση στην περιοχή (π.χ. Συρία) δένει τα χέρια των μεγάλων δυνάμεων που αν και αντιδρούν φραστικά στη βία, δεν προχω­ρούν σε κάτι άλλο. Αλλά και για έναν ακό­μα λόγο. 

Ο Ερντογάν έχει την υποστήριξη της μισής Τουρκίας. Ιδιαίτερα των περιοχών πέραν της Άγκυρας, όπου το Ισλάμ κυ­ριαρχεί. 

Γι΄ αυτό και οι προβλέψεις για το τι μέλλει γενέσθαι δεν είναι εύκολες. 

Έχουμε δύο κοινωνίες στην Τουρκία. Αυτή στις μεγάλες πόλεις και αυτή στην ύπαιθρο. 

Και η σύγκρουση είναι σε πολλά επί­πεδα. 

Οπότε το μόνο που έχουμε να κάνου­με είναι να παρακολουθούμε με προσο­χή και επιφυλάξεις τις εξελίξεις στην Τουρκία. 

Μας αφορούν, εξάλλου, και μας επη­ρεάζουν. 

Του ΠΕΤΡΟΥ ΤΡΟΥΠΙΩΤΗ

(ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ-04/06/2013)