Τουρκικά όπλα ΑΕΡΟΣ-ΕΔΑΦΟΥΣ

■ Ένα ακόμα βήμα για την απεξάρτηση της Άγκυρας από τους ξένους προμηθευτές. 

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΜΠΟΥΚΗ 

Ένας από τους βασικούς λόγους που οι τουρκικές κυβερνήσεις προσπάθησαν διαχρονικά από το 1985 να αναπτύξουν την εγχώρια αμυντική βιομηχανία ήταν η απεξάρτηση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ) από τους ξένους προμηθευτές. Υπενθυμίζεται ότι η αιτία αυτής της πολιτικής ήταν το αμερικανικό εμπάργκο πώλησης όπλων που ακολούθησε την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Για τρία χρόνια από το 1975 έως το 1978, λόγω του εμπάργκο οι ΤΈΔ δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν τα αμερικανικής κατασκευής οπλικά συστήματα που διέθεταν, όπως τα μαχητικά της τουρκικής Αεροπορίας. 

Η τραυματική εμπειρία του εμπάργκο... αποτέλεσε βασικό παράγοντα στη διαμόρφωση της μετέπειτα πολιτικής εξοπλισμών της Τουρκίας η οποία ξεκίνησε το 1985 με την ίδρυση του υφυπουργείου Αμυντικής Βιομηχανίας (SSM), στόχος του οποίου ήταν η αύξηση του αριθμού των εγχώρια αναπτυγμένων και κατασκευασμένων οπλικών συστημάτων. Στο πλαίσιο της πολιτικής αυτής η κυβέρνηση Ερντογάν επέλεξε την «τουρκοποίηση» των F-16/D που διαθέτει, με την ανάπτυξη και εγκατάσταση σε αυτά των νέων αεροβοηθημάτων, υποσυστημάτων και αεροπορικών όπλων που η αμυντική της βιομηχανία έχει ή πρόκειται να αναπτύξει. Ειδικότερα δε στον τομέα των όπλων αέρος - εδάφους η τουρ­κική αμυντική βιομηχανία κατάφερε να ανα­πτύξει συνολικά τέσσερα συστήματα μέσα σε δώδεκα χρόνια. 

Η κατευθυνόμενη με GPS βόμβα HGK-1 

Το πρώτο αναπτυξιακό πρόγραμμα, ύψους 26 εκατ. δολαρίων, αφορούσε στη σχεδίαση και την κατασκευή μιας συλλογής βόμβας η οποία θα μπορούσε να αξιοποιή­σει για την καθοδήγηση της το δορυφορικό σύστημα GPS. Με τις ΗΠΑ να αρνούνται να πωλήσουν στην Τουρκία τις βόμβες αυτής της κατηγορίας (JDAM), το κρατικό ίδρυμα ερευνών TUBITAK-SAGE προχώρησε το 2001 στην ανάπτυξη μιας τουρκικής συλλο­γής GPS, η οποία θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε συμβατική βόμβα. Το πρόγραμμα ανάπτυξης της βόμβας HGK-1 ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2001, εν μέσω οικονομικής κρίσης στην Τουρκία, και ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2006. Η HGK-1 αποτελείται από μία συλλογή καθοδήγησης GPS/INS και μία συμβατική βόμβα Mk84 των 2.000 lb, επί της οποίος τοποθετείται η συλλογή. Οι πρώ­τες δοκιμές της βόμβας πραγματοποιήθηκαν το 2005 και, σύμφωνα με το TUBITAK-SAGE, η HGK-1 μπορεί να πλήξει στόχο σε απόστα­ση 27,8 χλμ. εφόσον αφεθεί από ύψος 40.000 ποδών και σε απόσταση 22,2 χλμ. εάν αφεθεί από μέσο ύψος. Το πιθανό κυκλικό σφάλμα της HGK-1 με τη χρήση του συστήματος GPS/INS είναι 6.3 μέτρα ενώ μόνο με τη χρήση του INS φτάνει τα 10 μέτρα. Σύμφωνα με πληροφορίες, το TUBITAK-SAGE αναπτύσσει δύο νέες εκδόσεις την HGK-3 και την HGK-4, οι οποίες θα χρησιμοποιούν τη βόμβα Μk82 των 500 lb και την Μk83 των 1.000 lb αντί­στοιχα. Η βόμβα HGK-1 έχει πιστοποιηθεί στα αεροσκάφη F-4Ε/2020 Terminator και F-16/D, ενώ στο μέλλον θα πιστοποιηθεί και στο υπό παραγγελία αεροσκάφος F-35Α. Η βόμβα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά επίσημα στην έκθεση IDEF-2009 και η μαζική της παραγωγή ξεκίνησε το 2011. 

Η κατευθυνόμενη βόμβα με GPS ανεμοπορίας KGK 

Το επόμενο πρόγραμμα αποτελεί εξέλιξη του προγράμματος HGK-1, αφού αξιοποιεί την τεχνολογία που αναπτύχθηκε γι΄ αυτό. Πρόκειται για τη συλλογή κατευθυνόμενης βόμβας ανεμοπορίας KGK, η οποία αναπτύχθηκε επίσης από το TUBITAK-SAGE έναντι 6,8 εκατ. δολαρίων και η οποία τοποθετεί­ται σε δύο τύπους συμβατικών βομβών, την Μk82 των 500 lb και την Μk-83 των 1.000 lb. Οι συλλογές βομβών ανεμοπορίας KGK-82 και KGK -83 αντίστοιχα αξιοποιούν το σύ­στημα GPS/INS που αναπτύχθηκε για τη βόμ­βα HGK -1 και για να αυξήσουν την εμβέλεια τους χρησιμοποιούν πτέρυγες ανεμοπορίας ανοίγματος 2.6 μέτρων, που εγκαθίστανται στο πάνω μέρος της βόμβας. 

Η συλλογή KGK αποτελείται από τα εξής τμήματα: το ουραίο, το οποίο διαθέτει το GPS/INS, τους μηχανισμούς ελέγχου των πτε­ρύγων καθοδήγησης και τα πτερύγια καθώς και το τμήμα με τις πτέρυγες ανεμοπορίας. Χάρη σε αυτές τις πτέρυγες οι οποίες είναι αρχικά συμπτυγμένες και αναπτύσσονται μόλις η βόμβα αφεθεί από το αεροσκάφος η KGK-82/83 μπορεί να πλήξει στόχους σε απόσταση 111 χλμ. (άφεση από 30.000 πόδια), ενώ το πιθανό κυκλικό σφάλμα φτάνει τα 10 μέτρα. Η βόμβα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην έκθεση IDEF-2011 και οι πτητικές δοκιμές της ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2013. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τουρκικές κατευ­θυνόμενες βόμβες δεν θα είναι δέσμιες του αμερικανικού συστήματος GPS, αφού στό­χος της Τουρκίας είναι η δημιουργία μέχρι το 2026 ενός περιφερειακού συστήματος 6-8 δορυφόρων χρονισμού και γεωγραφικής τοποθέτησης (GPS), καθιστώντας την τουρκι­κή Αεροπορία εντελώς ανεξάρτητη από τις δεσμεύσεις του αμερικανικού δορυφορικού συστήματος. Επιπλέον, χάρη στον πηγαίο κώδικα λογισμικού των F-16 που παρείχαν οι ΗΠΑ στην Τουρκία η αμυντική βιομηχανίας της χώρας μπορεί να ολοκληρώσει το εγ­χώρια αναπτυγμένα όπλα στα αμερικανικής κατασκευής μαχητικά, ενώ η ανάπτυξη του τουρκικού υπολογιστή αεροσκαφών OZGUR συμβάλλει στην περαιτέρω αυτονόμηση της Τουρκίας από τους ξένους προμηθευτές. 

Η κατευθυνόμενη με δέσμη laser διατρητική βόμβα NEB 

Το τρίτο πρόγραμμα του TUBITAK-SAGE περιελάμβανε την ανάπτυξη μιας κατευθυνό­μενης με δέσμη laser διατρητικής βόμβας σε συνεργασία με τις εταιρείες ΜΚΕ και Αselsan. 

Η κατευθυνόμενη βόμβα ΝΕΒ αποτελείται από δύο τμήματα τη διατρητική βόμβα βάρους 2.000 λβ, που ανέπτυξε το TUBITAK-SAGE, και τη συλλογή καθοδήγησης με δέσμη laser LGK της Αselsan. Η βόμβα ΝΕΒ διαθέτει δύο κεφαλές σε διάταξη Tandem (εν σειρά). 

Η πρώτη κεφαλή είναι κοίλου γεμίσματος και προκαλεί κατά την κρούση της στο στόχο ωστικό κύμα και υψηλή θερμότητα. 

Η δεύτερη κεφαλή, κατασκευασμένη από ειδικής επεξεργασίας ατσάλι, περιέχει ισχυ­ρότερα εκρηκτικά. Χάρη στο αποτέλεσμα της πρώτης κεφαλής η δεύτερη μπορεί να διατρήσει προστατευόμενους στόχους, όπως υπόγεια καταφύγια και εγκαταστάσεις. Η διατρητική κεφαλή διαθέσει πυροσωλήνα καθυστέρησης ο οποίος εκρήγνυται εντός ενός δευτερολέπτου μετά την εκτόνωση της πρώτης κεφαλής. Η μαζική παραγωγή της βόμβας ξεκίνησε το Μάιο του 2013. 

0 πύραυλος Cruise SOM 

Το πιο σημαντικό πρόγραμμα του TUBITAK-SAGE αφορά στη σχεδίαση και την κατασκευή του πρώτου αερο-εκτοξευόμενου πυραύλου Cruise της Τουρκίας. Πρόκειται για τον πύραυ­λο SOM, η ανάπτυξη του οποίου ξεκίνησε το 2006 με κόστος 60 εκατ. δολαρίων. Το πρω­τότυπο του βλήματος ήταν έτοιμο το 2008 και στο πρόγραμμα συμμετείχαν επίσης οι εταιρείες Αselsan, Roketsan και ΤΕΙ. Ο SOM εί­ναι τραπεζοειδούς διατομής, κατασκευασμέ­νος από συνθετικά υλικά και κράματα αλουμινίου, διαθέτει τέσσερα ουραία πτερύγια και ζεύγος αναδιπλούμενων πτερύγων με άνοιγμα 2,7 μέτρων τοποθετημένο στο άνω τμήμα του πυραύλου. Ο πύραυλος 3,85 μέτρων, βάρος 610 κιλών, εκ των οποίων τα 230 κιλά αντιστοιχούν στην πολε­μική κεφαλή. Είναι εξοπλισμένος με το γαλλικό κινητήρα Mikroturbo ΤRΙ-40 και επιτρέ­πει στον SOM να επιτυγχάνει ταχύτητα 0,85 mach. 

Ο ΤRΙ-40 θα αντικατασταθεί το 2016 με έναν τουρκικής κατασκευής κινητήρα της εταιρείας KaleAero. Το συγκρότημα κα­θοδήγησης του βλήματος περιλαμβάνει ένα υψομετρικό ραντάρ, το οποίο συγκρίνει το δεδομένα του αναγλύφου με μια ψηφιακή βάση δεδομένων, σύστημα GPS/INS, υπολογιστή αποστολής και τον αισθητήρα ΙΙR. Ο προγραμματισμός της αποστολής γίνεται στο έδαφος ενώ αλλαγές μπορούν να πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια της πτήσης του πυραύλου με βάση το σύστημα INS, το υψομετρικό ραντάρ και τα ση­μεία ναυτιλίας (waypoints) τα οποία έχουν φορτωθεί στον υπολογιστή αποστολής. 

Η αναγνώριση του στό­χου πραγματοποιείται μέσω ενός ηλε­κτρολυτικού αισθητήρα ΙΙR, ο οποίος χρησιμοποιεί λογισμικό αυτόματης αναγνώρισης στόχων. Η εμβέλεια του SOM είναι 240 χλμ., ενώ πρόσφατα επιτεύχθηκε η αύξηση της στα 300 χλμ. Σύμφωνα με το TUBITAK-SAGE, θα κατασκευαστούν τρεις εκδόσεις του SOM. 

Η πρώτη έκδοση, η 50Μ-Α, είναι εξοπλισμένη με μία μοναδιαία κεφαλή, ενώ δεν διαθέτει αισθητήρα IIR και καθοδηγείται προς το στόχο χρησιμοποιώντας το σύστημα GPS/INS και το υψομετρικό ραντάρ. 

Η δεύτερη, η SOM-Β1, που βρίσκεται υπό ανάπτυξη, διαθέτει διατρητική κεφαλή δύο σταδίων σύστημα GPS/INS, υψομετρικό ραντάρ, αισθητήρα ΙΙR και αμφίδρομη ζεύξη δεδομένων, με δυνατότητα παρέμβασης του πιλότου πριν το στόχο. 

Τέλος η τρίτη έκδοση είναι η SOM-B2, η οποία διαθέτει την ίδια διαμόρφωση αισθητήρων με την έκδοση B1 και μοναδιαία πολεμική κεφαλή. Η πρώτη από τις τριάντα συνολικά δοκιμές πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 2011. Οι εκδόσεις Α και Β2 έχουν πιστοποιηθεί στα μαχητικά F-4E/2020 Terminator και F-16 Block 40 και πρόκειται να πιστοποιηθούν μαζί με την έκ­δοση B1 στο F-35Α. Η μαζική παραγωγή του πυραύλου επρόκειτο να ξεκινήσει στις αρχές του 2013 από την εταιρεία Roketsan. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι πρώτη η Ελλάδα ανέπτυξε το 1988 μια συλλογή για την καθοδήγηση βομβών με δέσμη laser, τη λεγόμενη ΣΑΡΙΣΑ, αλλά, ως συνήθως, το πρόγραμμα αυτό «χάθηκε» στους λαβυρίνθους της ελ­ληνικής γραφειοκρατίας. Η ελληνική κατευθυνόμενη βόμβα ΣΑΡΙΣΑ θα μπορούσε να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για ένα ελληνικό πρόγραμμα κατευθυνόμενων όπλων αέρος-εδάφους, αλλά δυστυχώς κά­ποιοι «φρόντισαν» να ακυρωθεί… 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-21/06-26/06/2013)