ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΜΗ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ 

Ο «Σουλτάνος» μένει όλο και πιο μόνος, παρασύρεται όλο και πιο βαθιά στις εμμονές του. Κανείς δεν μπορεί να ανακόψει την πορεία του με­γάλου Τούρκου ηγέτη προς την παρακμή. Μαζί του όμως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απειλεί να παρασύρει και την Τουρκία, δια­λύοντας την εικόνα της τόσο ως αξιόπιστου συνομιλητή της Ουάσιγκτον, της Ευρωπαϊ­κής Ένωσης και της Ρωσίας όσο και ως πε­ριφερειακής δύναμης σε μια περιοχή εύφλεκτη, όπως είναι η Μέση Ανατολή, η Κε­ντρική Ασία, η Βόρειος Αφρική. 

Ο Τούρκος πρωθυπουργός από ηγέτης στην προσπά­θεια της χώρας του να καταλάβει κομβική θέση στο... διεθνές περιβάλλον μετατρέπεται σταδιακά σε τροχοπέδη, οδηγώντας τη σε σύγκρουση όχι μόνο με παραδοσιακούς της αντίπαλους, αλλά ακόμη και με φίλους ή και ενθέρμους υποστηρικτές της. 

Μετωπική σύγκρουση 

Η καθοδική πορεία που ξεκίνησε την πε­ρασμένη άνοιξη με την άγρια καταστολή των διαδηλώσεων στο πάρκο Γκεζί και τα όσα ακολούθησαν με τη σύγκρουση μεταξύ του Ερντογάν και του φιλελεύθερου ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, το «παράλληλο κράτος», το οποίο ωστόσο είχε χρησιμοποιήσει προηγουμένως προκειμένου να εξοντώσει το «βαθύ κράτος», και η προσπάθειά του να συγκαλύψει τον ποταμό αποκαλύψεων της διαφθοράς στην οποία είχε επιδοθεί ο περίγυρος του τελικά απειλούν την ίδια τη Δημοκρατία στην Τουρκία, «θολώνοντας» επικίνδυνα το δυτικό προσανατολισμό της. 

Μέσα σε λίγους μήνες ο κ. Ερντογάν έχει δημιουργήσει πολλούς εχθρούς, ενώ χάνει διαρκώς φίλους. 

Σε ό,τι αφορά στις ΗΠΑ, η άλλοτε ένθερμη σχέση του με τον Μπαράκ Ομπάμα έχει αποδυ­ναμωθεί πλήρως. Μετά δε την επίσημη διάψευ­ση των ισχυρισμών του Τούρκου πρωθυπουργού ως προς το περιεχόμενο της τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχαν με τον Πρόεδρο Ομπά­μα στις 14 Φεβρουαρίου, ήρθε η απαγόρευση του twitter και η αντίδραση ήταν ακόμη πιο σκληρή: στο επίσημο blog του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ο βοηθός υπουργός για θέματα Δημό­σιας Διπλωματίας, Νταγκ Φραντς, χαρακτήρισε την απόφαση του Τούρκου πρωθυπουργού ως «το κάψιμο των βιβλίων του 21ου αιώνα» σε ευ­θεία αντιστοίχηση με το χιτλερικό καθεστώς. 

Η EE, πάλι, και κλασικοί υποστηρικτές της Τουρκίας, όπως ο Επίτροπος Στ. Φούλε και ο Σουηδός υπουργός Εξωτερικών, Κ. Μπιλντ, υποχρεωθήκαν να αποδοκιμάσουν με έντο­νο τρόπο αυτό το αντιδημοκρατικό και αυ­ταρχικό ολίσθημα της κυβέρνησης Ερντογάν, ακυρώνοντας έτσι κάθε προσπάθεια για επί­σπευση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. 

Στον ισλαμικό κόσμο, αποτέλεσε πλήγμα για την Τουρκία το ότι αποκλείστηκε μαζί με το Κατάρ από το μεγάλο Ισλαμικό Συνέδριο που έλαβε χώρα στο Κάιρο συγκεντρώνοντας τους ογδόντα κορυφαίους θεολόγους από τριάντα τέσσερις χώρες, ακριβώς λόγω της στάσης Ερ­ντογάν υπέρ των Αδελφών Μουσουλμάνων. 

Με το δε Ιράκ συνεχίζεται η σφοδρή σύ­γκρουση, καθώς η Βαγδάτη επιμένει ότι η προσπάθεια παράκαμψής της για την εξαγωγή πετρελαίου από τις κουρδικές περιοχές μέσω Τουρκίας αποτελεί ουσιαστικά casus belli και απειλεί την ίδια την ακεραιότητα της χώρας, ενώ με το Ιράν υπάρχει στρατηγικού περιεχομένου αντίθεση σε ό,τι αφορά στον εμφύλιο στη Συρία, όπου η Τουρκία εμφανίζεται να εξοπλίζει ακραίες ισλαμικές ομάδες που αντιμάχονται το καθεστώς Άσαντ, το οποίο υποστηρίζεται από την Τεχεράνη. 

Κατάρριψη μαχητικού 

Όσο για το τελευταίο περιστατικό, η κα­τάρριψη συριακού πολεμικού αεροσκάφους από τουρκικά, με επίσημη εκδοχή την «πα­ραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου», μάλλον υπηρετεί την προεκλογική καμπάνια του Ταγίπ Ερντογάν και την προσπάθειά του να ξεφύγει από τη σκανδαλολογία. Ο Τούρ­κος πρωθυπουργός παίζει με τη φωτιά, κα­θώς η απάντηση ήρθε μία ημέρα μετά, όταν τουρκικό F-16 έμεινε εγκλωβισμένο επί σχεδόν πέντε λεπτά από συριακό ραντάρ του ρωσικού πυραυλικού συστήματος SA-S. 

Το νέο μεγάλο πρόβλημα της Τουρκίας, πά­ντως, προέκυψε με τη Ρωσία, με αφορμή την Κριμαία. Από την πρώτη στιγμή η Τουρκία υιοθέτησε «προωθημένες» θέσεις εναντίον της Ρωσίας, θεωρώντας ότι η παρουσία των Τατάρων στην περιοχή τής έδινε δικαίωμα και δυνατότητα για εμπλοκή σε μια ιδιαίτε­ρα περίπλοκη κρίση. Το αποτέλεσμα είναι η Μόσχα να έχει εκλάβει ως εχθρική την τουρ­κική στάση, ενώ τελικά και οι ίδιοι οι Τάταροι που έσπευσαν να ζητήσουν την τουρκική βοήθεια μάλλον θα είναι απογοητευμένοι. 

Με το Ισραήλ, παρά τις προσπάθειες που έχει καταβάλει ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου -με σοβαρό πολιτικό κόστος- για την αποκατάσταση των διμερών σχέσεων, ο κ. Ερντογάν επιμένει να ναρκοθετεί την επαναπροσέγγιση, κάτι που του στοιχίζει σημαντικά, καθώς βάζει απέναντι του το εβραϊκό λόμπι στις ΗΠΑ και τους γεωστρατηγικούς σχεδια­σμούς της Ουάσιγκτον για την περιοχή. 

Το μόνο ζήτημα στο οποίο η Τουρκία και ο πρωθυπουργός της φαίνεται να κερδίζουν έδα­φος είναι το Κυπριακό. Ας ελπίσουμε ότι στο δι­πλωματικό ναυάγιο που οδηγεί τη χώρα του ο Τ. Ερντογάν δεν θα αποτελέσει το Κυπριακό και η λύση του στη βάση ενός νέου Σχεδίου Ανάν τη «σωσίβιο λέμβο» του Τούρκου ηγέτη. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-27/03-02/04/14)