Τι γυρεύουν οι Τούρκοι στην Καβάλα;…

• Όχημα της Άγκυρας τα βακούφια, οι Ρομά και η φιλαργυρία τοπικών παραγόντων. 

• Από το 1994 η Άγκυρα προσέγγισε τους Ρομά που κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή της Χρυσούπολης με σκοπό να συστηματοποιηθεί ο εκτουρκισμός τους. 

• Οι Τούρκοι προσπαθούν να «αξιοποιήσουν» την παρουσία των Αιγυπτίων που εργάζονται κατά καιρούς σε αλιευτικά της περιοχής αλλά ακόμη και το πρόβλημα που δημιουργούσαν οι πλημμύρες στον ποταμό Νέστο! 

Η Τουρκία έβαλε στο μάτι την Καβάλα. Κι αυτό δεν έγινε τώρα- απεναντίας ξεκίνησε σχεδόν δύο δεκαετίες πριν. Οι Τούρκοι πάτησαν σε συ­γκεκριμένα πράγματα: πρώτα στα βακού­φια - θρησκευτικά κληροδοτήματα, στην προκειμένη περίπτωση μουσουλμανικά της πόλης αλλά και σ' ένα μικρό αριθμό μουσουλμάνων Ρομά, οι οποίοι κατοικούν στο νομό, αλλά και στη φιλαργυρία ορισμένων τοπικών παραγόντων, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να κάνουν τα πάντα για το χρήμα...
 

Πριν από λίγο καιρό πέρασε σχεδόν απαρατήρητη από τα ΜΜΕ η είδηση των αποδοκιμασιών στην Καβάλα κατά του Τούρκου προξένου της Κομοτηνής, ο οποίος επισκέφθηκε τη μακεδονική πόλη. Ελάχιστοι μπήκαν στον κόπο να αναρωτηθούν για το τουρκικό ενδιαφέρον ή να υπογραμμίσουν πως την πόλη (όπου έδρευε στο παρελθόν η ειδική υπηρεσία του ελληνικού υπουργεί­ου Εξωτερικών, αρμόδια για τα θέματα της Δυτικής Θράκης - έχει μεταφερθεί εδώ και καιρό στην Ξάνθη) έχουν επισκεφθεί πρό­σφατα και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών. Αχμέτ Νταβούτογλου (το Μάρτιο του 2011), αλλά και ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυ­βέρνησης Αλί Μπαμπατζάν (τον Αύγουστο του 2011). Η δε επίσκεψη στην Καβάλα του επικεφαλής των «Γκρίζων Λύκων», του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, τον Ιούνιο του 2012 απε­τράπη κατόπιν των σφοδρών αντιδράσεων στελεχών πατριωτικού συλλόγου που δραστηριοποιείται στην περιοχή. 

Όσοι, δε, ασχολήθηκαν δεν έκαναν τον κόπο να ψάξουν λίγο το θέμα. Εμείς ωστόσο, το ερευνήσαμε και το ευρήματα του ρε­πορτάζ ήταν αποκαλυπτικά του πώς εξυφαί­νεται συστηματικά από την Άγκυρα όχι μόνο ο αφελληνισμός της Δυτικής Θράκης αλλά και η τουρκική διείσδυση στην Ανατολική Μακεδονία. 

Το 1994 η Άγκυρα προσέγγισε τους Ρομά που κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή της Χρυσούπολης. Πρώτη της ενέργεια ήταν η προσπάθεια να συστηματοποιηθεί ο εκτουρκισμός τους. Στο πλαίσιο αυτό, το προξενείο της Κομοτηνής τους δώρισε δο­ρυφορικά συστήματα ώστε να είναι σε θέση να παρακολουθούν τουρκικά προγράμματα. Φυσικά η ελληνική Πολιτεία δεν αντέδρασε ως όφειλε ούτε αποπειράθηκε να ασχολη­θεί, έστω και ετεροχρονισμένα, με τη συγκε­κριμένη ειδική πληθυσμιακή ομάδα. Και οι Τούρκοι συνέχισαν και συνεχίζουν την προ­σπάθεια τους να δημιουργήσουν την εικόνα ότι στο νομό Καβάλας υπάρχει «τούρκικο στοιχείο»… 

Με «όπλο» τους Αιγυπτίους και τις … πλημμύρες 

Στο πλαίσιο αυτό, οι Τούρκοι προσπάθησαν να «αξιοποιήσουν» και την παρουσία των Αιγυπτίων που εργάζονται κατά καιρούς σε αλιευτικά της περιοχής, ενώ το «ενδιαφέ­ρον» τους εκφράστηκε έμπρακτα και με μια χορηγία της Turkish Airlines στην ΚΑΕ Καβά­λας (ομάδα καλαθοσφαίρισης που αγωνίζεται στην Α1 Κατηγορία), που ανακοινώθηκε τον Οκτώβριο του 2011. 

Επόμενη ενέργεια των Τούρκων ήταν να εκμεταλλευτούν το πρόβλημα που δημιουρ­γούσαν οι πλημμύρες στον ποταμό Νέστο, που αποτελεί το φυσικό σύνορο του νομού Καβάλας και του νομού Ξάνθης. Οι Έλληνες αγρότες από την ευρύτερη περιοχή της Χρυσούπολης, οι οποίοι διατηρούσαν χωράφια στην αντίπερα όχθη, δυσκολεύονταν να μεταβούν σε αυτά όταν υπερχείλιζε ο ποτα­μός. Τοπικοί υπηρεσιακοί παράγοντες αντι­λαμβανόμενοι το πρόβλημα και βλέποντας τους ανθρώπους του τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής να κινούνται ύποπτα στην περιοχή, πρότειναν στην Πολιτεία να προβεί σε κοιτοστρώσεις (στρώσεις της κοίτης με λαμαρίνες), ώστε τα τρακτέρ των Ελλήνων αγροτών να μπορούν να περνούν το ποτάμι. Δεν εισακούστηκαν, καθώς η Πολιτεία αδια­φόρησε. Τα χωράφια λοιπόν, των Ελλήνων αγροτών πωλήθηκαν σε μουσουλμάνους από το νομό Ξάνθης, με χρήματα που φυ­σικά διέθεσε το τουρκικό προξενείο. Κι έτσι ελληνική γη πέρασε σε χέρια ανθρώπων που ελέγχονται από τους μηχανισμούς της Άγκυρας στη Δυτική Θράκη. 

Το ενδιαφέρον των Τούρκων για τα αιγυ­πτιακά βακούφια σε Καβάλα και Θάσο έχει εκνευρίσει τους αρμόδιους του Γενικού Ορ­γανισμού Βακουφιών Αιγύπτου, ένα αλλοδα­πό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, το οποίο τα διαχειρίζεται και τα εκμισθώνει σε τρίτους (Αθήνα και Κάιρο κύρωσαν ένα πρακτικό για τη βακουφική ιδιοκτησία Καβάλας και Θάσου, η ελληνική κυβέρνηση το έκανε αυτό με το Ν.1490/1984). Στο επίκεντρο του τουρκικού ενδιαφέροντος βρέθηκε μια εποχή το Ιμαρέτ, το οποίο εκμισθώθηκε από Ελληνίδα κάτοικο της Καβάλος προ οχτώ πε­ρίπου χρόνων. 

Το απίστευτο είναι πως πριν από δύο χρόνια Τούρκοι υπήκοοι που εμφανίστηκαν από το πουθενά προσπάθησαν να πάρουν υπό τον έλεγχό τους το Ιμαρέτ («κουλιγιέ» λεγόταν στο χρόνια της οθω­μανικής κατοχής), ένα σύμπλεγμα από μεντρεσέδες (θρησκευτικές σχολές δύο στην προκειμένη περίπτωση), ένα «Ιμαρέτ» (πτω­χοκομείο), ένα σιμπιάν μεκτέμπ (δημοτικό σχολείο αρρένων), έναν τεκέ δερβίσηδων, ένα ζαβιγιέ (κατάλυμα δερβίσηδων), μικρά μεστζίτ (χώροι προσευχής), ένα τέμενος (δεν υπάρχει πλέον μιναρές), ένα χάνι τσαρσί (αγορά) και επίσης ένα χαμάμ κι ένα μπιλ χανέ (καφενές). Η υπόθεση γνωστοποιήθη­κε και η προσπάθεια των Τούρκων έληξε εν τη γενέσει της μια και το θέμα έφτασε στο ελληνικό ΥΠ.ΕΞ. Το Ιμαρέτ, σημειωτέον, είναι ένα από τα δυο βακούφια που υπάρχουν στην Καβάλα (στη Θάσο υπάρχουν άλλα δύο). Το άλλο είναι η οικία του Μεχμέτ Αλή Πασά - γεννήθηκε στη μακεδονική πόλη, έγινε διοικητής της Αιγύπτου, ήταν ο πα­τέρος του Ιμπραήμ, ο οποίος εστάλη στην Ελλάδα από το σουλτάνο Μαχμούτ για να «καταστείλει» την Επανάσταση. 

Ενδιαφέρον για τους μεντρεσέδες 

Η ουσία της υπόθεσης βρίσκεται στους μεντρεσέδες. Το ενδιαφέρον των ανθρώπων της Άγκυρας -εξ ου και οι επισκέψεις των Τούρκων παραγόντων στην Καβάλα- εστιά­ζεται στην κατεύθυνση της αναστύλωσης των συνολικά τεσσάρων μεντρεσέδων της πόλης. Οι δυο στο Ιμαρέτ είναι ήδη ανακατασκευασμένοι όπως και ο τρίτος που βρίσκε­ται στο Χαλίλ Μπέη Τζαμί (Παλαιά Μουσική, ανήκει στο Δήμο Καβάλας και δεν είναι βα­κούφι), ενώ ο τέταρτος ο οποίος εφάπτεται του παλαιού υδραγωγείου (Καμάρες), τώρα μπήκε στο ΕΣΠΑ, μέσω του Δήμου Καβάλας (υπήρξαν αντιδράσεις πολιτών, οι οποίοι παρέστησαν στα Δημοτικά Συμβούλια όπου συζητήθηκε η υπόθεση - ο μόνος που αντέδρασε από τους αιρετούς ήταν ο «γαλάζιος» δημοτικός σύμβουλος και πρώην νομάρχης Καβάλας Θεόδωρος Καλλιοντζής). Κι αυτό για να χρησιμοποιηθούν όλ' αυτά ως πόλοι έλξης θρησκευτικού τουρισμού οπό την Τουρκία και να αυξηθούν έτσι τα έσοδα της πόλης. Όπως επισημαίνουν οι αντιδρώντες δεν ενοχλούνται από την ύπαρξη των οθω­μανικών μνημείων στην πόλη, αλλά από τις βλέψεις των Τούρκων για την επαναλειτουρ­γία των τεσσάρων ιερατείων, που θα δώσει στην Άγκυρα αφορμή για διείσδυση στην πόλη. 

Αν. όμως ολοκληρωθεί η (καθ΄όλα επικίν­δυνη για τα εθνικά συμφέροντα και υποκι­νούμενη από κερδοσκοπική λογική) ανα­στύλωση και του τέταρτου μεντρεσέ, τότε αυτόματα η Καβάλα στα μάτια των Τούρκων αποκτά καθεστώς ιερής πόλης - όπως κά­ποτε η πόλη της Χετζάζης που βρισκόταν στην Αραβία και είχε τέσσερις μεντρεσέδες αλλά καταστράφηκε και τότε η μόνη πόλη που έμεινε με ανάλογο αριθμό μεντρεσέ­δων στην επικράτεια της Οθωμανικής Αυ­τοκρατορίας ήταν η Καβάλα. Σε μια τέτοια περίπτωση, όπως προβλέπουν παράγοντες της πόλης ανοίγει ο δρόμος για αυξημένη (όσο και επικίνδυνη) τουρκική παρουσία στην πόλη της Ανατολικής Μακεδονίας που γειτνιάζει με τη Δυτική Θράκη. ■ 

ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ