ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ: «Κλειδί» για την ΑΟΖ

• ΓΙΑΤΙ ΑΝΤΙΔΡΑ ΚΑΙ ΠΟΥ ΑΠΟΣΚΟΠΕΙ Η ΑΓΚΥΡΑ. 

• Η Τουρκία είχε προχωρήσει σε ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών με την Αίγυπτο αγνοώντας Ελλάδα και Κύπρο μετά τη συμφωνία Ερντογάν – Μόρσι. 

του Χρήστου Καπούτση 

Το μυστικό που κρύβει ή αποκαλύπτει η τριμερής συμφωνία του Καΐρου, που δυνητικά προβλέπει τη ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Ελλάδας, Αι­γύπτου και Κυπριακής Δημοκρατίας, ονομάζεται Κα­στελόριζο. 

Κατ' αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν μπορεί να γίνει τμηματική ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών ...(υφαλοκρηπί­δα, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) στην Ανατολική Με­σόγειο μόνο μεταξύ τριών ή τεσσάρων κρατών (π.χ. Ελλά­δας, Αιγύπτου, Κύπρου, Ισραήλ), αλλά η ρύθμιση πρέπει να είναι συνολική για να είναι λειτουργική. Η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου έχει νόημα και νομική υπόσταση, εφόσον συμφωνήσουν όλες οι χώρες που εφάπτονται τα θαλάσσια σύνορά τους. δηλα­δή η Τουρκία, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Συρία, ο Λίβανος, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Λιβύη και η Ιταλία. 

Το «κλειδί» για την Ελλάδα σε αυτήν τη ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών είναι να συμπεριληφθεί και το νησιω­τικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου ως τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ. Όμως, για το θέμα αυτό, θα πρέπει να υπάρξει κα­ταρχήν συμφωνία της Ελλάδας με την Τουρκία, που δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Το Καστελόριζο είναι το ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης, που απέχει 72 ναυτικά μίλια από τη Ρόδο και 1,25 από τις τουρκικές ακτές. Στη νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της θά­λασσας (του 1982) αναφέρεται ρητά -στο άρθρο 12- ότι όλα τα νησιά που κατοικούνται, δηλαδή που έχουν οικο­νομική ζωή, διαθέτουν ΑΟΖ και ότι η ΑΟΖ ενός νησιού καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καθορίζεται και για τις ηπειρωτικές περιοχές. Άρα, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη Σύμβαση, το Καστελόριζο έχει ΑΟΖ. 

Ειδικά για την περίπτωση του Καστελόριζου, η τουρκι­κή διπλωματία υποστηρίζει ότι δεν είναι δυνατόν ένα τόσο μικρό νησί, μπροστά από τις τουρκικές ακτές, να έχει ένα τόσο μεγάλο κομμάτι υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ. Και προβάλ­λει το επιχείρημα ότι το σύμπλεγμα των δεκατεσσάρων νησίδων-βραχονηοίδων της περιοχής του Καστελόριζου διέπεται από ειδικό καθεστώς, των αποκομμένων νησί­δων που επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Άρα, τα νησιά αυτά δεν διαθέτουν ούτε ΑΟΖ, ούτε και έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα, υποστηρίζει η Άγκυρα! 

Η Τουρκία διατείνεται ότι δεν πρόκειται να συμφωνή­σει ότι το Καστελόριζο ανήκει στην ελληνική ΑΟΖ, που ως έννοια είναι υπέρτερη της υφαλοκρηπίδας. Επισημαίνουμε ότι η ΑΟΖ είναι οικονομική και όχι γεωλογική έννοια, όπως η υφαλοκρηπίδα. Αυτός είναι ο λόγος που η τουρκική διπλωματία επιμένει να μιλάει για υφαλοκρηπίδα στην περιοχή του Καστελόριζου. Γιατί αντιδρά η Τουρκία; Διότι, αν δεχτεί ότι η περιοχή του Καστελόριζου ανήκει στην ελληνική ΑΟΖ, τότε το Καστελόριζο αποτελεί σημείο οριοθέτη­σης της ΑΟΖ της Ελλάδας με την Αίγυπτο και με την Κύπρο και, συ­νεπώς, η Τουρκία δεν έχει θαλάσ­σια σύνορα με την Αίγυπτο! Γι΄ αυ­τόν τον λόγο, η Τουρκία ζήτησε από την Αίγυπτο να μη λάβει υπόψη το Καστελόριζο στις διαπραγματεύ­σεις που είχε με την Ελλάδα, ώστε να έχει και αυτή, αφενός, θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο και, αφετέ­ρου, μεγάλο μερίδιο στον υποθα­λάσσιο πλούτο της περιοχής, που εκτιμάται ότι έχει και τα μεγαλύτερα αποθέματα (λεκάνη Ηροδότου). Μάλιστα, ο Τ. Ερντογάν με τον ανατραπέντα Πρόεδρο της Αιγύπτου, Μ. Μόρσι, είχαν προχωρήσει σε καταρχήν συμφωνία ρύθμισης των μεταξύ τους θαλάσσιων ζωνών, αγνοώντας Ελλάδα και Κύπρο. Το εντυπωσιακό εί­ναι ότι η Τουρκία, ενώ δεν έχει υπο­γράψει και δεν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της θάλασσας, έχει οριοθετήσει την ΑΟΖ στη Μαύρη θάλασσα με τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και με τη Ρωσία! 

Επιπλέον, σύμφωνα με το Διε­θνές Δίκαιο, ένα παράκτιο κράτος αποκτάει ΑΟΖ με μονομερή δήλω­ση ανακήρυξης, και στη συνέχεια, συνάπτει συμφωνίες οριοθέτησης με τα γειτονικά κράτη. Εάν δεν κα­ταστεί δυνατή η συμφωνία οριοθέ­τησης, τότε η διαφορά τους λύνεται με παραπομπή στο Διεθνές Δικα­στήριο. Επομένως, η Ελλάδα, μπορεί μονομερώς να ανακηρύξει την ΑΟΖ της, στην οποία θα συμ­περιλάμβανε και το Καστελόριζο. Στην περίπτωση που η Τουρκία αντιδράσει με πολιτικά μέσα, η υπόθεση θα παραπεμφθεί στο Διε­θνές Δικαστήριο. Αν, όμως, η Άγκυρα επιλέξει την αντίδραση με στρατιωτικά μέσα, τότε, Ελλάδα και Τουρκία θα μπουν σε οδυνη­ρές περιπέτειες. 

(ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ-15/11/2014)