Με βολές προσομοίωσης το ΓΕΣ ψάχνει τα αίτια της τραγωδίας στο Βόλο

• Άσκηση εκτέλεσης βολής όλμων από οπλίτες του Ελληνικού Στρατού. 

• Δεσμεύτηκε η παρτίδα των όλμων, δόθηκε εντολή στα ΕΑΣ για δοκιμές σε συνθήκες υπερπιέσεως. Σπάνια η περίπτωση τέτοιου είδους δυστυχημάτων, με παρόμοια μόνο μία στο Αμερικανικό Σώμα Πεζοναυτών με όλμο 60 χλστ. 

Από τον Μάνο Ηλιάδη

dimokratia@dimokratianews.gr 

Έντονος παραμέ­νει ο προβληματισμός στο ΓΕΣ με­τά το δυστύχημα που συνέβη στις 7 Οκτωβρί­ου, κατά την εκτέλεση βο­λής όλμου των 81 χλστ., με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του (ΕΠΟΠ) λοχία Γεωργίου Ορφανίδη, 33 ετών, του επίσης (επαγγελματία) λοχία Αναστάσιου Μεζάλα, 34 ετών, του δεκανέα θητείας Φώτη Ανδρικόπουλου, 19 ετών, και τον σοβαρό τραυματισμό του υπολοχαγού Κ.Β., 30 ετών, ο οποίος νοσηλεύ­εται εκτός κινδύνου στο Αχιλλοπούλειο Νοσοκομείο Βόλου. 

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΓΕΣ, το δυστύχημα συνέβη όταν, στις 13.30 της 7nς Οκτωβρί­ου 2014, κατά την... εκτέλεση προγραμματισμένης βολής βαρέων όπλων πεζικού με όλμο των 81 χλστ. στο πε­δίο ασκήσεων «Γλαφυρών» Μαγνησίας, διερράγη ο σω­λήνας του όλμου, με αποτέ­λεσμα τον θανάσιμο τραυ­ματισμό των παραπάνω αν δρών της 32nς Ταξιαρχίας Πεζοναυτών και τον τραυ­ματισμό του προαναφερθέντος υπολοχαγού. 

Τα θραύσματα 

Όπως είθισται σε τέτοιες περιπτώσεις, το ΓΕΣ δέ­σμευσε ολόκληρη την παρτίδα των πυρομαχικών όλμου και των ίδιων των όλμων. Επίσης, συνέλεξε όσα τμήματα θραυσμά­των υπήρχαν στον τόπο του δυστυχήματος, προκειμένου να μελετηθούν τα αίτιά του από επιτροπή εμπειρογνωμόνων. 

Παράλληλα με αυτό, το ΓΕΣ, στο πλαίσιο της διερευνήσεως των αιτιών προκλήσεως της διαρρήξεως του σωλήνα, με έγγρα­φό του που απέστειλε στις 9 Οκτωβρίου προς τα ΕΑΣ ζήτησε την εκτέλεση βο­λών υπερπιέσεως σε τυ­χαίο δείγμα 50 σωλήνων όλμων, και συγκεκριμένως μια βολή με βλήματα τύ­που Μ374Α2 ανά σωλήνα (όπως αυτά που εβλήθησαν στο δυστύχημα), παρουσία επιτροπής εμπειρογνωμό­νων. Σκοπός των βολών , αυτών είναι να διαπιστω­θεί εάν οι σωλήνες καλύπτουν πλήρως τις απαιτήσεις αντοχής των προδια­γραφών της σχετικής συμ­βάσεως (No 015/Α/99), βάσει της οποίας έγινε η προμήθεια των όλμων των 81 χλστ. τύπου Ε-44-Ε1, παραγωγής ΕΑΣ (πρώ­ην ΕΒΟ). Στο ίδιο έγγρα­φο επισημαίνεται ότι, λόγω του επείγοντος του θέματος και για την ολοκλήρω­ση της πραγματογνωμοσύνης, το ΓΕΣ ζητά να ενημερωθεί για τη δυνατότη­τα οργανώσεως των βολών αυτών και τις διαδικασίες εκτελέσεως βολών υπερπιέσεως -χωρίς επιβάρυν­σή του-, και την ολοκλήρω­ση των βολών μέχρι τις 10 Νοεμβρίου. Στο έγγραφο, το οποίο υπογράφει ο Β’ υπαρχηγός ΓΕΣ, αντιστράτηγος Αλέξανδρος Οικονό­μου, αναφέρεται ακόμη ότι για το συγκεκριμένο θέμα έχει υπάρξει συντονισμός μεταξύ του Α/ΓΕΣ και του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου των ΕΑΣ. 

Όπως αναφέρεται, προ­βλήματα όπως αυτό που στοίχισε τη ζωή των τριών στρατιωτικών είναι εξαιρε­τικά σπάνια, με ένα παρόμοιο ατύχημα να έχει συμ­βεί προ ετών στο Αμερικα­νικό Σώμα Πεζοναυτών, σε όλμο των 60 χλστ.. με την έρευνα όπου κατέληξε στο ότι αιτία ήταν το ανθρώπινο λάθος - κάτι ιδιαίτερα απί­θανο εν όψει της απλής λει­τουργίας του όπλου. 

Από το έγγραφο του ΓΕΣ προκύπτει ότι η αιτία του προβλήματος αναζητείται στον σωλήνα του όλμου. Συγκεκριμένως, τόσο στην ανακοίνωση Τύπου όσο και στο έγγραφο του ΓΕΣ προς τα ΕΑΣ γίνεται λόγος για «διάρρηξη του σωλήνα» και προτείνεται η διενέρ­γεια δοκιμών για την αντο­χή του, μέσω της εκτελέσεως βολών υπερπιέσεως, με σκοπό να διαπιστωθεί εάν η αντοχή του ήταν σύμφω­νη με τις προδιαγραφές της σχετικής συμβάσεως. 

Το προφανές 

Σύμφωνα με την έρευνα μας, ένα τέτοιο ενδεχόμε­νο μάλλον πρέπει να απο­κλεισθεί, διότι κατά την κα­τασκευή των σωλήνων δο­κιμάζεται η αντοχή τους με τη μέθοδο της υπερπιέσεως (1,5 φορά μεγαλύτερη της κανονικής). Επιπλέον, σε περίπτωση ελαττωμένα αντοχής του σωλήνα, αυ­τό που προκύπτει είναι να ανοίξει «σαν γαρύφαλλο» από την πίεση των προωθητικών χωρίς έκρηξη του βλήματος) και όχι να υπάρ­ξει έκρηξη εντός του σωλή­να και τα κομμάτια του να γίνουν και αυτά θραύσμα­τα. Κατά γενική εκτίμηση, οι δόκιμές υπερπιέσεως θα έχουν ως μόνο συμπέρα­σμα τον αποκλεισμό της πιθανότητας διαρρήξεως του σωλήνα λόγω πιέσεων. 

Στη συγκεκριμένη πε­ρίπτωση, είναι προφανές ότι το βλήμα, μετά την άφεση του στον σωλήνα από τον χειριστή, την πρό­σκρουσή του στον επι­κρουστήρα του όλμου και την έναυση του προωθητικού, εξερράγη, εξ ου και η πλήρης διάλυση του σωλή­να και η μετατροπή του σε θραύσματα. Δηλαδή έγινε πρόωρη πυροδότηση εντός του σωλήνα του όλμου, όπερ ενδεχομένως σημαί­νει ότι ο πυροσωλήνας ήταν σε θέση οπλίσεως μετά την άφεσή του στον σωλήνα, εί­χαμε δηλαδή μια αστοχία του μηχανισμού ασφαλείας του πυροσωλήνα. 

Αγωγή στην κατασκευάστρια 

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, ένας γονέας εκ των θανόντων στρατιωτικών σκοπεύει να προσφύγει στη Δικαιοσύνη, στρεφόμενος εναντίον της κατασκευάστριας εταιρίας. 

Η υπόθεση, πάντως, είναι ιδιαίτερα περίπλοκη, γιατί αστοχίες υλικού αυτής της μορφής είναι εξαιρε­τικά σπάνιες, με τα αίτια να μένουν κατά κανόνα ανε­ξιχνίαστα, ιδίως στην περίπτωση αποκλεισμού του ανθρώπινου λάθους. Το τελευταίο ενδεχόμενο φαίνεται ότι αποκλείεται αφού, όπως αναφέρει το ΓΕΣ, είχαν ληφθεί όλα τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας και η εκτέλεση της βολής έγινε με βάση τις προβλεπόμενες διαδικασίες. 

Τι συμβαίνει εάν υπάρχει ασυνέχεια υλικού στη βάση του κελύφους του βλήματος 

ΜΙΑ άλλη σπανιότατη περίπτωση εκρή­ξεις του βλήματος εντός του σωλήνα, η οποία αναφέρεται στη διεθνή βιβλιο­γραφία, είναι η ασυνέχεια υλικού στη βά­ση του κελύφους του βλήματος και η εί­σοδος θερμών αερίων -μέσω τριχοειδών ρηγματώσεων- στη γόμωση του βλήματος, με επακόλουθο τα θερμά αέρια να λειτουργήσουν ως ενισχυτής (booster) και να προκληθεί έκρηξη της γομώσεως του βλήματος. 

Εάν τελικώς διαπιστωθεί ότι υπήρξε αστοχία του πυροσωλήνα άσχετα από το αν αυτή προήλθε από κακή συναρμολόγηση ή από άλλη αιτία, το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν η σχεδίαση είναι τέτοια ώστε να παρέχει ασφάλεια και στις περιπτώσεις αυτές. Εάν, από την άλλη, η αιτία ήταν η ασυ­νέχεια υλικού στη βάση του κελύφους του βλήματος τότε η μόνη μέθοδος που απομέ­νει είναι η επιθεώρηση όλων των βλημάτων μέσω συσκευής υπερήχου, που ενδεχομέ­νως θα αποκαλύψει και άλλα ελαττωματικά βλήματα, εάν φυσικά υπάρχουν. 

Πάντως, το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι, σε περίπτωση κατα­στροφικής αστοχίας, όσες δόκιμές και να κάνει κανείς με επιτυχία, ουδείς θα μπο­ρεί να προσυπογράψει ότι μια τέτοια αστο­χία δεν θα ξανασυμβεί, και η μόνη ασφα­λής προσέγγιση είναι η αλλαγή όλων των πυροσωλήνων με άλλους, ααφαλούς σχε­διάσεως -κάτι που συνεπάγεται μεγάλο κόστος-, καθώς και η μικρότερου κόστους -αλ­λά χρονοβόρος- εξέταση όλων των βλημά­των με τις προαναφερθείσες συσκευές. 

(ΚΥΡ.ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-02/11/2014)