Η ΣΙΩΠΗΡΗ «ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ» ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΣΕΓΚΕΝ

■ Σιγά σιγά πολλές ευρωπαϊκές χώρες επαναφέρουν συνοριακούς ελέγχους.

■ Σε τέσσερα εκατομμύρια υπολογίζονται οι Σύροι που εκτοπίστηκαν από τις εστίες τους για να βρουν καταφύγιο σε γειτονικές τους χώρες και στην Ελλάδα. 

ΤΗΣ ΑΛΙΚΗΣ ΚΟΤΖΙΑ 

Ο νέος γύρος σκληρής αντιπαράθεσης μεταξύ Ιταλίας και Γαλλίας για το Μεταναστευτικό και η αδυναμία αντιμετώπισης ενός προβλήματος που διαρκώς διογκώνεται αποτελούν δείγματα ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα καταρρέει. Η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ενωμένη Ευρώπη είναι η ανεύρεση τρόπων συνεννόησης μεταξύ των κρατών-μελών και διαχείρισης του προβλήματος. 

Η Διεθνής Αμνηστία σε έκθεσή της υπογράμμισε τις διαστάσεις μιας παγκόσμιας κρίσης, προσμετρώντας...
τις ροές των προ­σφύγων σε διάφορα σημεία του κόσμου. 

«Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μετακίνηση-μετανάστευση ανθρώπων μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο», συμπεραίνει η διεθνής οργάνωση, παραθέτοντας τους αριθμούς που επιβεβαιώνουν την εκτίμηση: περίπου πενήντα εκατομμύρια άνθρωποι πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς (έκθεση του2013). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι πρόσφυγες έρχονται από τις εμπόλεμες ζώνες της Μέσης Ανατολής -κυρίως από τη Συρία και το Ιράκ- αλλά κι από τη Βόρεια και Υποσαχάρια Αφρική. Οι δε Σύροι που εκτοπίστηκαν από τις εστίες τους για να βρουν καταφύγιο σε γειτονικές τους χώρες (Ιορδανία, Τουρκία, Λίβανος, Αίγυπτος) αλλά και στην Ελλάδα υπολογίζονται σε τέσσερα εκατομμύρια. 

Γαλλοϊταλικός «πόλεμος» 

Εκατοντάδες μετανάστες στη Βεντιμίλια της Ιταλίας, που βρίσκεται στα σύνορα με τη Γαλλία, κατασκήνωσαν στα βράχια, στις ακτές της πόλης, και δημιούργησαν για μέρες μείζον ζήτημα, ζητώντας να τους επιτραπεί η είσοδος στο γαλλικό έδαφος. 

Επαναλαμβάνοντας παλαιότερες τακτικές, οι γαλλικές Αρχές απαγόρευσαν στους μετανάστες να περάσουν τα σύνορα, σε μια μονομερή κίνηση που μοιάζει να καταργεί τη Συνθήκη Σένγκεν. 

Ενοχλημένη, η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι προειδοποίησε ότι, αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν δείξει αλληλεγγύη, «θα βρει απέναντι της μια διαφορετική Ιταλία». 

Βουλευτές, μάλιστα, του αντιευρωπαϊκού Κινήματος Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο ζήτησαν την ανάκληση του Ιταλού πρέσβη στη Γαλλία. Ο Γκρίλο, η ξενοφοβική Λέγκα, όπως και δήμαρχοι και περιφερειάρχες του ιταλικού Βορρά έχουν ακονίσει τα μαχαίρια τους εναντίον της κεντροαριστερής κυβέρνησης Ρέντσι, ζη­τώντας αναθεώρηση του μέτρου για την κατανομή των μεταναστών σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. 

Οι «μετέωροι» μετανάστες -τους απώθησε η αστυνομία δυο τρεις μέρες μετά- ήταν ένα ακόμη πλήγμα στην καρδιά της Ενωμένης Ευρώπης. Οι εικόνες από τις καραβιές των προσφύγων που ξεκινούν από τη Λι­βύη και φτάνουν στις ακτές της Σικελίας και των άλλων νησιών του Νότου, καθώς και οι πρόχειροι προσφυγικοί καταυλισμοί στους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Ρώμης και του Μιλάνου δεν βοηθούν τον Ιταλό πρωθυπουργό να πείσει τους «βόρειους» - άλλωστε, εκεί, στον ιταλικό Βορρά, θριαμβεύει η Λέγκα. Στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, εξάλλου, η Κεντροαριστερά απώλεσε τον δήμο της Βενετίας μαζί με άλλους δήμους και, όπως εξήγησε ο Ρέντσι, «δεν μας βοήθησε το Μετανα­στευτικό». 

Οι Ιταλοί παρακολουθούν εκνευρισμένοι τις κινήσεις από τη Γαλλία και την Αυστρία, που έχουν αυστηροποιήσει τους ελέγχους στα σύνορά τους στα όρια που επιτρέπει η Συνθήκη Σένγκεν. Οι δε συντηρητικοί Βαυαροί στη Γερμανία έχουν εγείρει ζήτημα ακόμη και παγώματος της Συνθήκης. Σιγά σιγά και σιωπηρά πολλές ευρωπαϊκές χώρες επαναφέρουν ελέγχους που δεν είχαν μέχρι πρότινος. 

Ο υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας, Μπερνάν Καζνέβ, τόνισε ότι τον προηγούμενο χρόνο οι Αρχές σταμάτησαν στα γαλλικά σύνορα περίπου δεκαπέντε χιλιάδες μετανάστες και πως φέτος έχει δοθεί εντολή για ακόμη αυστηρότερους ελέγχους. Το Παρίσι δικαιολογεί τη στάση του, ισχυριζόμενο ότι με τους αυστηρότερους ελέγχους θα υπάρχει εκ μέρους των ιταλικών Αρχών καλύτερη διαχείριση όσων δικαιούνται άσυλο βάσει του Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ, που υπογράφηκε το 2003 και ρυθμίζει τους κανόνες για την παραχώρηση ασύλου στην ΕΕ, επιβάλλοντας την προώθηση των αιτούντων στην πρώτη χώρα εισόδου-κανονισμός που βαρύνει ορισμένες χώρες, κυρίως τις μεσογειακές, που υφίστανται τις μεγαλύτερες πιέσεις. 

Δεν είναι η πρώτη φορά που «συγκρούονται» στην πράξη η Ιταλία και η Γαλλία για το Μεταναστευτικό. Πριν από δύο χρόνια κινδύνευσαν και πάλι με ρήξη οι σχέσεις των δύο χωρών, μετά την απόφαση του Παρισιού να μπλοκάρει στα σύνορα της χώρας χιλιάδες Αφρικανούς μετανάστες από την Τυνησία. Οι περισσότεροι από αυτούς ήθελαν να προωθηθούν στη Γαλλία, όπου βρίσκονταν μέλη των οικογενειών τους. 

Σε μια χρονική στιγμή που η Ευρώπη θα έπρεπε να ετοιμάζεται για τους εορτασμούς της επετείου των τριάντα ετών από την υπογραφή της Συνθήκης Σένγκεν, στην ομώνυμη πόλη του Λουξεμβούργου (1985), που όριζε ότι n ΕΕ «ρίχνει» τα σύνορα, πολ­λές πολιτικές παρατάξεις στις ευρωπαϊκές χώρες θα ήθελαν την επαναφορά μέρους ή του συνόλου των προηγούμενων απαγορεύσεων. Δεν το ομολογούν, αλλά ακόμη και κυβερνήσεις θα υποδέχονταν ασμένως την κατάργησή της. 

Σε αναζήτηση κοινής πολιτικής 

Η Συνθήκη της Ρώμης, ιδρυτική της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, εξασφάλιζε τη διακίνηση χωρίς περιορισμούς μόνο των στελεχών και των υπαλλήλων της ΕΟΚ. Το 1985 η Λευκή Βίβλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ολοκλήρωση της Εσωτερικής Αγοράς συνιστούσε την κατάργηση των εμποδίων για τη μετακίνηση των κατοίκων της ΕΟΚ εντός των συνόρων της. Η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο υπέγραψαν τη Συνθήκη Σένγκεν για την εξάλειψη του ελέγχου στα σύνορά τους. 

Συμπληρωματικοί κανονισμοί προστέθηκαν στη συνέχεια στη Συνθήκη. Οι πρόσφατες προτάσεις της Κομισιόν συμπυκνώνονται στην ενίσχυση του ρόλου της Frontex σε θέματα επαναπατρισμού και ενίσχυσης της ικανότητας τρίτων χωρών για διαχείριση των συνόρων τους. Στην αναζήτηση της νέας κοινής πολιτικής για τη μετανάστευση τονίστηκε από την Ευ­ρωπαϊκή Επιτροπή η ανάγκη εφαρμογής του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, με την προώθηση της συστηματικής ταυτοποίησης και της λήψης δακτυλικών αποτυπωμάτων. Ευχολόγια επί της ουσίας, όπως προκύπτει, εξάλλου, από την πρακτική ορισμένων χωρών-μελών. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-18/06-24/06/15)