Η μνήμη σαν βαρίδι

Στα γράμματα από την Κύπρο, σαράντα χρόνια μετά τον «Αττίλα», ο φάκελος, μαζί με τα γραμματόσημα του ταχυδρο­μικού κόστους, εξακολουθεί να φέρει σε μιαν ακρίτσα το χαρακτικό του Τάσσου: ένα Κυπριωτάκι πνιγμένο από τα τουρκικά συρμα­τοπλέγματα. Συνήθεια πια και μηχανική κί­νηση των υπηρεσιών παρά επιλογή των επι­στολογράφων; Ίσως. Ακόμα και οι επαναλαμβανόμενες μικροκινήσεις, όμως, δεν χάνουν ποτέ όλο τους το νόημα- ας σκεφτούμε απλώς πόσο ανούσια θα φαινόταν η καθημερινότητά μας αν θεωρούσαμε ανόητες όλες τις κινήσεις ρουτίνας που τη συναποτελούν.... 

Και το «Δεν ξεχνώ», σαν αυτοκόλλητο, σαν επιτοίχια κραυγή ή σύνθημα άγαρμπα σφη­νωμένο στα διαγγέλματα, ρουτίνα έγινε έτσι όπως περνούσαν άγονες οι δεκαετίες. Με την Κύπρο να αναζητεί «δίκαιη και βιώσιμη λύση» και την Ελλάδα να ανταποκρίνεται με το δικό της στερεότυπο περί «συμπαράστασης και συμπαράταξης». Φτάσαμε τελικά, από φταίξιμο τριπλό («εδώ πάνω», στην Αθήνα, «εκεί κάτω», στη Λευκωσία, και «εκεί ψηλά», στις Βρυξέλλες, που η σύμπτωσή τους με το Βερολίνο δεν εξαντλείται στο αρχικό Β), να διεκδικείται «δίκαιη και βιώσιμη λύση» όχι πια στο πρό­βλημα της κατοχής, αλλά στο οικονομικό -και να μη βρίσκεται ούτε αυτή. Εδώ μάλιστα, στο πάντοτε ένοχο κέντρο, αναθέσαμε στον ναρκισσευόμενο ρεαλισμό μας να καθαρίσει με την ενοχή αυτή, επιτρέποντάς του να χα­ρακτηρίσει (συλλήβδην) «ριαλιστές» τους Κύπριους· να τους καταγγείλει, δηλαδή, ότι ο μόνος καημός τους είναι τα ριάλια. Ταυτό­χρονα, ο πραγματισμός μας τους διαβάλλει σαν αθύρματα του αισθηματικού ανορθολο­γισμού όποτε προσπαθούν να βρουν το πρόσωπό τους στον σπασμένο καθρέφτη. Αλλά η αντίφαση αυτή δεν μας προβληματίζει. Μονά-ζυγά, δικά μας. 

Η αλήθεια είναι ότι κάποιο πρόβλημα, σκε­πασμένο από τη συμπαραταξιακή ρητορεία, υπήρχε από παλιά. Και αφορούσε τα αισθήματα και της ηγεσίας (που συχνά ένιωθε σαν βαρίδι το Κυπριακό), αλλά και τα λαϊκά. Κι αυτοί, βέ­βαια, μας λένε καλαμαράδες, αλλά κι εμείς βρίσκαμε ένα σωρό πράγματα για να νιώσουμε θιγμένοι. Πότε τις θέσεις στα πανεπιστήμια, που «μας τις έτρωγαν οι Κύπριοι», πότε τα λεφτά της ΕΟΚ, που κι αυτά «μας τα έτρωγαν οι Τζυπραίοι», πότε τον «μετατραυματικό ευ­δαιμονισμό» τους... Η μόνιμη ενόχλησή μας, όμως, σχετιζόταν με το «Δεν ξεχνώ». Επειδή διακρίναμε στο βάθος και μια αιχμή που δεν αφορούσε τον «Αττίλα», αλλά όσους εξ Αθηνών τού άνοιξαν τον δρόμο. Αυτό πια το μετρούσαμε σαν απόπειρα μητροκτονίας. Κι ας αλήθευε. 

Η υπόθεση ότι εφεξής το «Δεν ξεχνώ» θα καλύπτει και την πανωλεθρία της 25ης Μαρ­τίου δεν είναι άστοχη. Στους μη λησμονητέους θα πρέπει να συμπεριληφθούν πια οι αδερφοί του εθνικού κέντρου, για την τωρινή τους στάση, και οι σύμμαχοι του ευρωπαϊκού κέν­τρου. Δε βαριέσαι. Το΄χουν αυτό τα παιδιά. Όλο στην γκρίνια είναι και στο παράπονο. Θα μεγαλώσουν κάποια στιγμή. Θα ωριμάσουν όπως εμείς. Και θα νιώσουν ότι πιο κακό βαρίδι από τη μνήμη δεν υπάρχει. 

ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ 

(ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ-23/03/2013)